Chủ trì họp rà soát nội dung các dự án luật Bộ KH&CN chủ trì trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng yêu cầu phải bảo đảm tính khẩn trương và chất lượng các dự án luật về khoa học - công nghệ - Ảnh: VGP/Thu Sa

Khối lượng công việc nhiều và thời gian rất gấp

Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Đức Long cho biết, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Bộ KH&CN dự kiến trình Quốc hội xem xét thông qua đối với 4 dự án luật gồm: Luật Chuyển đổi số, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Công nghệ cao (sửa đổi) và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ.

Trong đó, dự án Luật Chuyển đổi số đưa ra 6 chính sách: (1) Thúc đẩy số hóa toàn diện thế giới thực và kết nối thực ảo; "Bản sao số" (Digital Twin) và dữ liệu từ hạ tầng vật lý - số (IoT); (2) Đẩy mạnh triển khai chính phủ số và chuyển đổi số hoạt động của các cơ quan thuộc hệ thống chính trị; (3) Quản lý, thúc đẩy phát triển kinh tế số, đặc biệt là kinh tế số nền tảng, kinh tế số ngành, lĩnh vực; (4) Quản lý, thúc đẩy phát triển xã hội số theo định nghĩa công dân số, quy định về chính sách của Nhà nước trong xây dựng, phát triển xã hội số; (5) Thể chế hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển hạ tầng cho chuyển đổi số quốc gia đã được nêu tại Nghị quyết số 57-NQ/TW; (6) Quy định các biện pháp bảo đảm hoạt động chuyển đổi số như: tài chính cho chuyển đổi số; thống kê, đo lường, giám sát (trực tuyến), đánh giá hiệu quả chuyển đổi số; nhân lực số; tiêu chuẩn, quy chuẩn cho chuyển đổi số; dữ liệu cho chuyển đổi số; và an toàn không gian số.

Đối với dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi), nội dung cơ bản gồm 6 chính sách: (1) Hoàn thiện khái niệm và tiêu chí về công nghệ cao; (2) Thiết kế lại hệ thống các chính sách và đối tượng hưởng chính sách ưu tiên, ưu đãi, hỗ trợ đầu tư; (3) Khuyến khích phát triển hệ sinh thái công nghệ cao; (4) Bổ sung quy định về các mô hình khu công nghệ cao, đô thị công nghệ cao; (5) Bổ sung và hoàn thiện các quy định quản lý nhà nước về công nghệ cao, cơ chế quản lý, kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả; (6) Bổ sung các quy định về yêu cầu chuyển đổi số toàn diện hoạt động công nghệ cao.

Dự án luật tiếp theo là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ gồm 5 chính sách: (1) Hỗ trợ tạo ra và khai thác thương mại các đối tượng quyền sở hữu trí tuệ nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo; (2) Đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho việc đăng ký, xác lập quyền sở hữu trí tuệ; (3) Nâng cao hiệu quả của hoạt động bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ; (4) Bảo đảm thi hành đầy đủ cam kết quốc tế của Việt Nam về bảo hộ sở hữu trí tuệ trong quá trình hội nhập; (5) Cập nhật các vấn đề mới trong bảo hộ sở hữu trí tuệ trên thế giới phù hợp với chính sách và trình độ phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.

Về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ, nội dung cơ bản tập trung vào quản lý nhà nước, thực hiện giám sát, thống kê, đo lường hiệu quả chuyển giao công nghệ.

Bên cạnh đó, Bộ KH&CN được giao chủ trì xây dựng thêm một dự án luật nữa là Luật AI. Theo Thứ trưởng Phạm Đức Long, thời gian phải hoàn thành và trình các dự án luật rất ngắn. Thời hạn trình Quốc hội vào 30/8 tới đây là một thách thức vô cùng lớn.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Đức Long cho biết, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Bộ KH&CN dự kiến trình Quốc hội xem xét thông qua đối với 4 dự án luật - Ảnh: VGP/Thu Sa

Rà soát kỹ để đồng bộ và thống nhất

Sau khi lắng nghe báo cáo của Bộ KH&CN và ý kiến từ Văn phòng Chính phủ, Bộ Tư pháp, các cơ quan liên quan, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhận định đây là cơ hội để khái quát, tổng hợp tốt hơn, đồng bộ hơn hệ thống quy phạm pháp luật về KHCN. Bộ KH&CN đã cố gắng, nỗ lực thực hiện nhiệm vụ trong thời gian qua.

"Phải đảm bảo tính khẩn trương, chất lượng các dự án luật", Phó Thủ tướng nhấn mạnh, đồng thời chỉ ra 2 khó khăn chính: Tiến độ triển khai; cùng lúc xây dựng, sửa đổi nhiều luật thì dễ bị trùng lặp, có thể xảy ra tình trạn mâu thuẫn, xung đột giữa các quy định.

Theo Phó Thủ tướng, trước hết phải xác định rõ ràng nguyên tắc, tư tưởng, mục tiêu sửa luật; nguyên nhân, căn cứ bổ sung, lợi ích mang lại phải đánh giá được tác động.

"Không thể nào có một quy định mà tồn tại ở cả hai luật. Càng không thể để quy định tại luật này lại mâu thuẫn với quy định trong luật khác. Vì thế, công tác rà soát phải được triển khai hết sức cẩn trọng", Phó Thủ tướng đặc biệt lưu ý.

Bộ KH&CN có trách nhiệm nghiên cứu, rà soát để triển khai thực hiện đầy đủ các quan điểm, chỉ đạo, chủ trương, chính sách của Bộ Chính trị; tiếp tục rà soát kỹ những vướng mắc, điểm nghẽn trong các lĩnh vực trong thời gian qua, để đề xuất các cơ chế, chính sách phù hợp, thiết thực.

Đồng thời, phân tích, đánh giá được những xu hướng lớn hiện nay trên thế giới và tham khảo kinh nghiệm thành công của các nước; tổ chức hội thảo, hội nghị để lắng nghe thêm nhiều ý kiến chuyên gia trong và nước.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ KH&CN có trách nhiệm nghiên cứu, rà soát để triển khai thực hiện đầy đủ các quan điểm, chỉ đạo, chủ trương, chính sách của Bộ Chính trị; tiếp tục rà soát kỹ những vướng mắc, điểm nghẽn trong các lĩnh vực trong thời gian qua, để đề xuất các cơ chế, chính sách phù hợp - Ảnh: VGP/Thu Sa

Phó Thủ tướng đề nghị, trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, cần thúc đẩy việc xử lý hồ sơ tồn đọng; đảm bảo thực hiện đầy đủ các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên; thủ tục cấp quyền sở hữu trí tuệ…

Liên quan đến công nghệ cao, cách tiếp cận trong quản lý, phát triển hoạt động công nghệ cao, công nghệ chiến lược phù hợp với xu thế phát triển chung và tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia; sửa đổi cơ chế, chính sách tạo hành lang pháp lý minh bạch, ổn định và hấp dẫn đối với các hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ chiến lược.

Phó Thủ tướng gợi mở việc thúc đẩy M&A, mua bán sáp nhập các công ty đang nắm công nghệ lõi để hợp tác nghiên cứu, tiếp cận chuỗi giá trị và thương mại hóa được ngay.

Trong chuyển giao công nghệ, cần rà soát kỹ các chính sách ưu đãi, hỗ trợ; các tồn tại, vướng mắc, bất cập, trên cơ sở đó xem xét, đề xuất chính sách ưu đãi, hỗ trợ phù hợp, bảo đảm đồng bộ, phù hợp nhằm tiếp tục hoàn thiện chính sách ưu đãi, hỗ trợ, thúc đẩy hoạt động nghiên cứu, phát triển, chuyển giao, làm chủ công nghệ chiến lược, công nghệ cao, công nghệ tiên tiến, công nghệ xanh, thân thiện với môi trường…

Cùng với đó là thực hiện phân cấp, phân quyền tối đa; cắt giảm đơn giản hóa các thủ tục hành chính; bảo đảm hiệu lực, hiệu quả trong quá trình thực hiện luật; nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động chuyển giao công nghệ.