Các nhà khoa học Australia vừa công bố phát hiện hóa thạch của một loài cá nước ngọt chưa từng được biết đến, sinh sống tại các hồ và sông ở nước này cách đây 15 triệu năm. Phát hiện này mang lại những hiểu biết quan trọng về quá trình tiến hóa của cá nước ngọt cũng như hệ sinh thái cổ đại tại khu vực này.

Theo thông cáo báo chí ngày 19/3 của Trường Nghiên cứu Khoa học Trái đất thuộc Đại học Quốc gia Australia (ANU), loài cá mới được đặt tên là Ferruaspis brocksi nhằm vinh danh Giáo sư Jochen Brocks, người có đóng góp quan trọng trong nghiên cứu.

Hóa thạch của Ferruaspis brocksi được tìm thấy tại McGraths Flat, một địa điểm hóa thạch nổi tiếng gần Gulgong, bang New South Wales. Tên gọi của loài cá xuất phát từ “ferru” (tiếng Latin có nghĩa là sắt), do hóa thạch được bảo quản trong đá giàu sắt, và “brocksi” nhằm tri ân Giáo sư Brocks.

Ông Matthew McCurry, tác giả chính của nghiên cứu từ Bảo tàng Australia và Đại học New South Wales Sydney, cho biết đây là hóa thạch đầu tiên của một loài cá cơm Australia. Nhờ đó, các nhà khoa học có thể xác định thời điểm nhóm cá này xuất hiện tại Australia và quá trình tiến hóa của chúng.

Đặc biệt, dạ dày của hóa thạch được bảo quản tốt đến mức các nhà nghiên cứu có thể xác định được chế độ ăn của loài cá này, chủ yếu gồm ấu trùng ruồi đen nhỏ. Ngoài ra, họ còn phát hiện có trai nước ngọt non bám vào đuôi và mang cá, cung cấp thêm thông tin về hệ sinh thái cổ đại.

Một trong những điểm nổi bật của nghiên cứu là việc tái tạo màu sắc của cá bằng cách sử dụng melanosome hóa thạch. Phương pháp này từng được áp dụng để nghiên cứu lông chim cổ đại nhưng chưa từng được sử dụng trên cá.

Theo ông Michael Frese từ Đại học Canberra và Tổ chức Nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp Khối thịnh vượng chung (CSIRO), cơ quan khoa học quốc gia của Australia, loài cá này có màu sắc đặc trưng với phần lưng sẫm màu, nhạt dần về phía bụng và có hai sọc dọc hai bên thân.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cổ sinh vật học động vật có xương sống cũng cho thấy McGraths Flat từng là một khu rừng nhiệt đới ôn đới, nơi nhiều loài động vật sinh sống trong khoảng 11-16 triệu năm trước. Phát hiện mới này không chỉ giúp làm sáng tỏ lịch sử tiến hóa của cá nước ngọt tại Australia mà còn góp phần tái hiện hệ sinh thái cổ đại của khu vực này.