Shanghai Fosun Pharmaceutical Group là công ty có thỏa thuận với BioNTech để bán vaccine Pfizer/BioNTech tại thị trường Trung Quốc đại lục, Hồng Kông, Ma Cao và Đài Loan. Tuy nhiên, sau 9 tháng nộp hồ sơ xin cấp phép, các cơ quan quản lý Trung Quốc vẫn không phê duyệt vaccine COVID-19 của Pfizer để sử dụng ở thị trường nội địa. 

Sau tin tức này, cổ phiếu của Fosun Pharma đã giảm khoảng 23%, dưới mức cao nhất mọi thời đại vào đầu tháng 8.

Căng thẳng Trung Quốc - phương Tây có ảnh hưởng gì đến việc phê duyệt vaccine?

Nhà sản xuất thuốc Trung Quốc Fosun Pharma là một trong những người đầu tiên trên toàn cầu phát hiện ra tiềm năng của vaccine mRNA, vốn được phát triển ban đầu bởi BioNTech.

Trong một cuộc họp vào tháng 7 với các nhà đầu tư, CEO Wu Yifang của Fosun Pharma cho biết, mũi tiêm đã làm sáng tỏ các đánh giá chuyên môn của Trung Quốc và đang được kiểm tra hành chính lần cuối, hãng tin kinh doanh địa phương Caixin đưa tin. 

Tuy nhiên, đã hơn một tháng trôi qua, và sự chấp thuận cho vaccine Pfizer vẫn chưa được công bố. Nó cũng chậm hơn gần hai tháng so với mốc thời gian cuối tháng 6 được đề xuất trong các bài báo của Wall Street Journal và Global Times của Trung Quốc. 

Trung Quốc không khẩn cấp cần một liều vaccine mới, bởi vì quốc gia này đã dập tắt tất cả các đợt bùng phát dịch cho đến nay.

Một số nhà phân tích cho rằng, sự chậm trễ có thể là do chính phủ đang miễn cưỡng "bật đèn xanh" cho một loại vaccine ngoại. Và chính quyền Bắc Kinh lo ngại rằng, việc chấp thuận tiêm vaccine của BioNTech có thể được hiểu là một sự thừa nhận rằng các mũi tiêm trong nước kém hiệu quả hơn so với các loại vaccine của phương Tây. 

Hơn nữa, căng thẳng giữa Trung Quốc và phương Tây đang gia tăng trong những tháng gần đây, về các vấn đề từ nguồn gốc của virus cho đến thương mại. 

Các nhà chức trách y tế Trung Quốc hiện lo ngại rằng, nếu vaccine BioNTech được chấp thuận, người dân trong nước sẽ không còn tự tin với vaccine "cây nhà lá vườn" nữa, khiến mục tiêu về tỷ lệ tiêm chủng sẽ khó đạt được hơn, tờ Wall Street Journal đưa tin. Trước đó, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã phát biểu quốc gia này đang thực hiện mục tiêu tiêm chủng cho 80% dân số.

Ngoài ra, việc trì hoãn phê duyệt cũng khiến các nhà sản xuất vaccine trong nước có thêm thời gian để nghiên cứu các loại thuốc tiêm mRNA của riêng họ. 

Vào ngày 25/8, chủ tịch công ty mẹ của nhà sản xuất thuốc Trung Quốc, Fosun International, cho biết việc xem xét phê duyệt vẫn diễn ra bình thường, nhưng ông không đưa ra lịch trình cụ thể. 

Như vậy, quyết định của Trung Quốc sẽ tác động rất lớn đến thu nhập của Fosun Pharma và BioNTech, đồng thời có thể đóng vai trò xác định cách quốc gia đông dân nhất thế giới nới lỏng các hạn chế vì COVID-19. 

Nếu được chấp nhận, vaccine BioNTech sẽ là vaccine COVID-19 ngoại đầu tiên được sử dụng ở Trung Quốc đại lục

BioNTech đã đồng ý cung cấp ít nhất 100 triệu liều vaccine COVID-19 cho Trung Quốc đại lục trong năm nay. Hơn nữa, Fosun và BioNTech đã có thỏa thuận về việc phân chia lợi nhuận ở thị trường Trung Quốc đại lục, nơi Pfizer không có quyền bán nó. 

“Chúng tôi hy vọng vaccine có thể đến thị trường Trung Quốc đại lục càng sớm càng tốt”, Chủ tịch Guo Guangchang của Fosun International cho biết trong một cuộc gọi hội nghị ngày 25/8.

Đồng thời, ông cho biết thêm rằng công ty đã nhận được sự hỗ trợ từ tất cả các cấp của đất nước. "Tôi chưa thấy bất kỳ sự cố tình cản trở nào".

Nếu được cấp phép ở Trung Quốc đại lục, vaccine của BioNTech sẽ là vaccine nước ngoài duy nhất được sử dụng cùng với 7 loại vaccine được sản xuất trong nước ở Trung Quốc, mà các nghiên cứu cho thấy kém hiệu quả hơn so với vaccine công nghệ mRNA.  

Huang Yanzhong, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Toàn cầu tại Đại học Seton Hall ở New Jersey, cho biết việc phê duyệt vaccine BioNTech sẽ tạo ra sự cạnh tranh với vaccine Trung Quốc và thậm chí có thể làm giảm niềm tin vào các loại vaccine của Trung Quốc. 

Joerg Wuttke, chủ tịch Phòng Thương mại Liên minh Châu Âu tại Trung Quốc cho biết, có nhiều suy đoán rằng Trung Quốc chưa phê duyệt vaccine ngoại là vì muốn đợi vaccine trong nước được công nhận ở EU. 

“Nếu Trung Quốc chấp thuận vaccine BioNTech thì tôi nghĩ rằng việc phê duyệt Sinovac và Sinopharm ở châu Âu sẽ cần một chặng đường dài”, Wuttke nói. 

Đầu năm nay, Gao Fu, Tổng giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc, đã thảo luận về việc thay đổi liều lượng cũng như trộn vaccine để tăng cường khả năng bảo vệ của các mũi tiêm Trung Quốc. 

Những nhận xét trên được hiểu là sự thừa nhận về hiệu quả thấp hơn của vaccine Trung Quốc. Nhưng trong một cuộc phỏng vấn sau đó với truyền thông nhà nước, Gao nói rằng phát biểu của ông đã bị hiểu nhầm.

Trung Quốc có thực sự cần vaccine ngoại?

Trong những tuần gần đây, Trung Quốc cũng đã vượt qua đợt bùng phát nội địa tồi tệ nhất kể từ khi virus xuất hiện ở Vũ Hán vào cuối năm 2019. Trung Quốc đã làm được điều đó bằng cách dựa vào các kỹ thuật như kiểm tra hàng loạt và kiểm dịch. 

Brad Loncar, CEO của Loncar Investments, cho biết: “Bạn có thể cảm thấy vaccine BioNTech không thực sự cần thiết ở Trung Quốc vì tình hình ở đây vẫn được kiểm soát rất tốt, không rơi vào tình trạng khẩn cấp".

Khoảng 55% dân số Trung Quốc đã được tiêm chủng đầy đủ nhưng vẫn còn xa so với mục tiêu hơn 80% mà một số chuyên gia coi là quan trọng. Biến thể Delta có khả năng lây nhiễm cao hơn đang khiến các quốc gia khó đạt được khả năng miễn dịch cộng đồng.  

Hiệu quả của vaccine bất hoạt từ Công ty TNHH Công nghệ sinh học Sinovac và Sinopharm của Trung Quốc và vaccine vectơ virus một mũi của CanSino Biologics đã đạt hiệu quả dưới 80% trong các thử nghiệm lâm sàng. Một số nhà sản xuất vaccine Trung Quốc cũng có vaccine mRNA đang trong giai đoạn thử nghiệm III. 

Trong những tháng gần đây, nhiều người "đồn thổi" Bắc Kinh đang xem xét sử dụng BioNTech như một mũi tiêm tăng cường ở Trung Quốc. Tuy nhiên, cuộc tranh luận toàn cầu xung quanh việc sử dụng liều vaccine tăng cường ngày càng phức tạp hơn. 

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã kêu gọi các quốc gia giàu có hơn ngừng sử dụng mũi tiêm vaccine COVID-19 thứ 3 ngay từ bây giờ, để đảm bảo việc phân phối vaccine công bằng hơn trên toàn cầu. 

Hôm 27/8, Trung Quốc cho biết những người có nguy cơ mắc COVID-19 cao hơn có thể tiêm mũi tiêm nhắc lại sau 6 tháng tiêm chủng đầy đủ. Tuy nhiên, các quan chức không nói rõ loại vaccine nào sẽ được sử dụng để làm mũi tiêm nhắc lại.

Nếu vaccine BioNTech đang được xem xét hành chính như Fosun's Wu đã nói, thì cơ quan quản lý dược phẩm thường sẽ mất khoảng 20 ngày để đưa ra quyết định. Nếu họ chấp thuận, giấy chứng nhận phê duyệt sẽ được cấp sau 10 ngày, theo quy định đăng ký thuốc của Trung Quốc.

“Tôi đã nghe mọi người nói rằng có 90% khả năng vaccine BioNTech sẽ được phê duyệt trên đất liền vào tháng 8”, ông Huang Yanzhong nói. "Nhưng cũng không có dấu hiệu nào cho thấy nó sẽ được chấp thuận".