Nghiên cứu từ Đại học Flinders (Úc) mới đây đã cho thấy việc tiếp xúc với ánh sáng quá chói trong thời gian ngủ, đặc biệt trong khoảng thời gian từ nửa đêm đến rạng sáng, có thể làm tăng đáng kể nguy cơ suy tim và đau tim. Điều này đặc biệt rõ rệt ở những người trẻ tuổi.

Nhóm nghiên cứu đã phân tích hơn 13 triệu giờ dữ liệu phơi nhiễm ánh sáng, được thu thập từ 88.905 người trên 40 tuổi tham gia dự án cơ sở dữ liệu y tế quy mô lớn UK Biobank của Anh với nửa triệu tình nguyện viên.

Trong suốt 9,5 năm theo dõi, các tình nguyện viên đeo thiết bị cảm biến trên cổ tay để ghi nhận lượng ánh sáng mà họ tiếp xúc hằng ngày. Khi đối chiếu dữ liệu ánh sáng với hồ sơ y tế và điều chỉnh các yếu tố ảnh hưởng khác như chế độ ăn, vận động và di truyền, nhóm nghiên cứu phát hiện những người tiếp xúc với ánh sáng mạnh nhất vào khoảng từ 0h30 đến 6 giờ sáng có nguy cơ suy tim cao hơn 56% và nguy cơ đau tim tăng 47% so với nhóm ít tiếp xúc nhất.

“Đây là nghiên cứu quy mô lớn đầu tiên chứng minh rằng chỉ cần tiếp xúc với ánh sáng vào ban đêm cũng có thể trở thành một yếu tố nguy cơ độc lập và mạnh mẽ đối với bệnh tim. Việc làm gián đoạn đồng hồ sinh học bên trong cơ thể bằng ánh sáng vào thời điểm lẽ ra phải tối làm gia tăng đáng kể nguy cơ mắc các vấn đề tim mạch nguy hiểm”, tác giả chính của nghiên cứu, Daniel Windred, cho biết.

Để phân loại mức độ tiếp xúc ánh sáng, nhóm nghiên cứu sử dụng đơn vị đo chuẩn là lux. Theo đó, bầu trời đêm tối đo được dưới 0,01 lux, một căn phòng bật đèn nhỏ có thể đạt khoảng 5 lux, trong khi phòng được chiếu sáng mạnh có thể vượt quá 100 lux. Những người có mức tiếp xúc trung bình 0,62 lux được xếp vào nhóm giữa, còn những người tiếp xúc trung bình 105,3 lux – tương đương mức sáng của căn phòng rực rỡ – lại có sức khỏe tim mạch tệ nhất.

Điều đáng chú ý là tác động của ánh sáng ban đêm mạnh rõ rệt hơn ở phụ nữ và người trẻ tuổi. Giáo sư Sean Cain, đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết:

“Phụ nữ có thể nhạy cảm hơn với tác động của ánh sáng làm rối loạn đồng hồ sinh học. Thực tế, phụ nữ tiếp xúc với ánh sáng ban đêm mạnh có nguy cơ suy tim tương tự như nam giới. Đây là điều bất thường bởi phụ nữ thường có một số cơ chế bảo vệ tự nhiên chống lại bệnh tim”.

Ngược lại, nghiên cứu cho thấy việc tiếp xúc với ánh sáng mạnh vào ban ngày lại mang đến nhiều lợi ích cho hệ tim mạch. Trước khi tính đến các yếu tố lối sống, nhóm nghiên cứu nhận thấy những người thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng rực rỡ vào ban ngày có nguy cơ mắc bệnh động mạch vành giảm 13%, suy tim giảm 28% và đột quỵ giảm 27%. Sau khi điều chỉnh các yếu tố như tập thể dục, tác động này có phần giảm nhẹ, bởi người năng động hơn thường dành nhiều thời gian ngoài trời, nhưng lợi ích tổng thể vẫn đáng kể.

Phát hiện này cũng củng cố những kết quả trước đó của nhóm nghiên cứu, trong đó cho thấy người tiếp xúc với nhiều ánh sáng ban ngày giảm 17–34% nguy cơ tử vong, trong khi những người tiếp xúc nhiều ánh sáng ban đêm lại tăng 21–34% nguy cơ tử vong. Một nghiên cứu khác của cùng nhóm từng ghi nhận, việc tiếp xúc ánh sáng vào đêm khuya có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 lên tới 67%.

Các nhà khoa học hiện kêu gọi cần có những hướng dẫn rõ ràng hơn về việc sử dụng và kiểm soát ánh sáng nhân tạo vào ban đêm, không chỉ trong nhà ở mà cả tại bệnh viện và các khu đô thị, nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của nó lên hệ tim mạch.

“Chúng ta cần nhìn nhận nghiêm túc vai trò của đồng hồ sinh học”, giáo sư Sean Cain nhấn mạnh. “Bảo vệ nhịp ngủ tự nhiên của cơ thể có thể là một trong những biện pháp mạnh mẽ nhất để phòng ngừa bệnh tim”.