Sự phát triển tâm hồn của một đứa trẻ giống như bắt đầu từ một tờ giấy trắng, những gì cha mẹ viết và vẽ trên đó có thể ảnh hưởng đến sự phát triển nhân cách suốt đời của chúng. Mỗi lời nói, mỗi hành động của người lớn đều là kim chỉ nam cho sự giáo dục trẻ, một khi có sai sót có thể gây ra sự méo mó, lệch lạc về nhân cách. 

Theo thống kê, có 6 sai lầm cha mẹ thường mắc phải sẽ để lại bóng tối trong tâm hồn trẻ thơ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhân cách, đạo đức sau này của trẻ, các phụ huynh phải cẩn thận.

Ảnh minh họa

1. Cãi nhau trước mặt trẻ

Trong cuộc sống, vợ chồng không thể tránh khỏi những mâu thuẫn, nhưng nếu lớn tiếng, thậm chí đánh nhau trước mặt con cái, trẻ sẽ cảm nhận được không khí không vui và cũng sẽ gây ra nhiều áp lực tâm lý. Nếu áp lực này tích tụ lâu dài, nó sẽ khiến trẻ trở nên thu mình, thờ ơ, bất an và không thể giao tiếp vui vẻ với bạn bè cùng lứa. 

Vì vậy cha mẹ hãy nỗ lực để duy trì bầu không khí vui vẻ trong gia đình. Nếu có thể, bạn không chỉ tránh cãi vã trước mặt con cái mà còn chung sống hòa bình để trẻ cảm nhận được sự hòa hợp chân thành nhất trong gia đình.

2. Đánh đòn, la mắng để kỷ luật trẻ

Bạn có thể nói: "Trẻ con nghịch ngợm, thích gây chuyện, làm sao có thể làm được mà không đánh đập, mắng mỏ?". Cách giáo dục dễ nhất là đánh đập, la mắng, điều này tạo nên tính cách phục tùng, tức là bề ngoài sợ hãi thì vâng lời nhưng trong thâm tâm lại muốn làm những việc mà cha mẹ cấm đoán. Thứ hai là trẻ sẽ thấy bị coi thường, dễ bắt chước, giận dữ với người khác và ảnh hưởng sự hòa hợp với bạn bè đồng trang lứa.

Cha mẹ phải cố gắng kiểm soát cảm xúc của mình. Trước tiên hãy sử dụng giọng điệu hơi nghiêm túc để ngăn con làm những hành vi sai trái và hướng dẫn chúng những việc cần làm. Giáo dục chỉ có thể thực sự phát huy tác dụng nếu cả hai bên đều không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ cảm xúc nào.

3. Thất hứa với con 

Cha mẹ đôi khi nói với con: "Ăn xong, con có thể xem TV"; "Sau khi con làm bài tập xong, mẹ sẽ cho con ra ngoài chơi". Tuy nhiên, khi con thực sự ăn xong và làm xong bài tập, cha mẹ lại giao cho con những thứ khác, như thể những lời hứa ban đầu chưa bao giờ được đưa ra. Nếu hứa suông nhiều lần, trẻ sẽ cảm thấy người lớn không đáng tin cậy, không những không còn dễ dàng tin tưởng cha mẹ mà còn lợi dụng thái độ này để hòa hợp với người khác, gây ra tính cách vô trách nhiệm.

Lần sau trước khi hứa với con, hãy suy nghĩ thật rõ ràng liệu lời hứa đó có thể thực hiện được hay không. Khi con làm những việc nên làm, hãy để chúng thực sự cảm thấy "được khen thưởng". Điều đó cũng tạo ra một hình ảnh tốt đẹp trong tâm trí trẻ.

4. Thiếu kiên nhẫn trước những câu hỏi của trẻ

Tò mò là bản tính của mỗi đứa trẻ, trẻ luôn muốn biết tất cả những gì chúng phát hiện trong thế giới rộng lớn này và thường hỏi "Tại sao" mà cha mẹ không trả lời được hoặc dùng những câu trả lời chiếu lệ. Thái độ không dứt khoát hoặc nói "Đừng đặt câu hỏi nữa" sẽ khiến trẻ mất đi sự tò mò, ham muốn tìm hiểu những kiến thức về những điều mới lạ, lâu dần trẻ cũng sẽ mất đi sự nhiệt tình giải quyết vấn đề.

Cha mẹ cũng có thể là giáo viên giỏi cho con mình và giải quyết mọi nghi ngờ mà con gặp phải! Nếu con bạn hỏi một câu hỏi khó lúc bạn đang bận, nên kiên nhẫn nói với con: "Bố mẹ không biết về câu hỏi này. Con sẽ nói cho bố mẹ biết sau khi mình cùng kiểm tra thông tin". Việc kiểm tra thông tin cùng con khiến trẻ nghĩ rằng "đặt câu hỏi và giải quyết vấn đề là niềm vui", điều này giúp ích rất nhiều cho khả năng tư duy của trẻ.

5. So sánh trẻ với người khác

Bản chất của con người là mong con mình học giỏi hơn những đứa khác, nhưng nếu bạn áp đặt suy nghĩ này lên trẻ, bạn sẽ thường nói: "Bạn A. thi tốt quá, sao con lại tệ thế?"; "Bạn A. đã có thể ghi nhớ bảng cửu chương, sao con cộng trừ còn sai thế". Trong trường hợp này, mặc dù mục đích là cho trẻ một hình mẫu hoặc mục tiêu để tiến bộ, nhưng đối với hầu hết trẻ em, sẽ gây ra áp lực rất lớn và khiến trẻ dễ bị phản kháng về mặt tâm lý.

Hãy cố gắng khuyến khích con bạn họ tập chăm chỉ! Nếu muốn so sánh thì bạn nên so sánh với chính con, chỉ cần lần này làm tốt hơn lần trước thì bạn có thể khen con nhiều hơn hoặc khen thưởng xứng đáng. Điều này sẽ khiến con bạn thực sự quan tâm đến thành tích của mình và làm việc chăm chỉ hơn một cách tự nguyện. Ngoài ra, hãy nghĩ xem liệu chúng ta có muốn con cái so sánh chúng ta với những bậc cha mẹ khác không?

6. Chỉ trích con trước mặt người ngoài

Một số cha mẹ đưa con đi dự tiệc của bạn, trước mặt trẻ sẽ nói chuyện với bạn bè về những khuyết điểm của con một cách không thương tiếc. Chẳng hạn như "Con mình lười biếng, không sắp xếp đồ đạc trong phòng ngăn nắp"; "Ngày nào nó cũng không làm tốt bài tập về nhà, khi làm thì lại mắc lỗi khiến tôi đau đầu kinh khủng!".

Cha mẹ làm được điều này có thể muốn nói với người khác rằng "giáo dục đứa trẻ như vậy nghĩa là mình rất tuyệt". Tuy nhiên, trong tai con cái, chúng sẽ rất xấu hổ và cảm thấy rằng cha mẹ chúng rất không hài lòng với mình, mối quan hệ cha mẹ con cái sẽ xấu đi, ngày càng xa cách.

Mặc dù đôi khi cha mẹ chỉ muốn tìm người để tâm sự những khó khăn và giảm bớt áp lực, nhưng chúng ta có thể chọn cách thay đổi quan điểm và nghĩ rằng nếu con cái không vâng lời, vẫn có thể cần dạy chúng bằng những cách khác. Chẳng hạn như nếu con luôn mắc lỗi trong bài tập, bạn cũng có thể cố gắng làm rõ tình trạng học tập của con mình và hiểu nguyên nhân dẫn đến lỗi đó.

Suy cho cùng, cha mẹ cũng phải chịu trách nhiệm lớn về những khuyết điểm trong hành vi của con mình. Muốn nói thì cũng nên nói về ưu điểm của trẻ, để trẻ biết mình được bố mẹ công nhận, được "khen" trước đám đông, trẻ sẽ chủ động thay đổi để xứng đáng với lời khen đó.