Giáo sư Ariel Munitz (phải) và đồng nghiệp. (Ảnh: TAU)

Công trình nghiên cứu, do Đại học Tel Aviv công bố ngày 11/8, cho thấy việc ngăn chặn một loại protein có tên thymic stromal lymphopoietin (TSLP) có thể phòng ngừa hoặc giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng của EoE ngay từ giai đoạn khởi phát. Phát hiện này mở ra khả năng xây dựng liệu pháp điều trị nhắm mục tiêu, giúp bệnh nhân tránh khỏi các triệu chứng nặng nề và hạn chế sự phụ thuộc vào chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt.

EoE là tình trạng viêm mạn tính ở thực quản, ảnh hưởng đến khoảng 1/2.500 người. Bệnh khởi phát khi hệ miễn dịch phản ứng bất thường với một số loại thực phẩm hoặc yếu tố môi trường, dẫn đến tình trạng viêm và biến đổi cấu trúc mô tại thực quản. Nếu không được kiểm soát, bệnh có thể gây sẹo, làm hẹp thực quản, gây đau, khó nuốt và trong trường hợp nặng, thực quản có thể bị rách.

Các triệu chứng thường gặp gồm khó nuốt, đau ngực hoặc bụng, cảm giác thức ăn mắc ở cổ họng. Ở trẻ em, EoE có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng. Nhiều bệnh nhân đồng thời mắc hen suyễn hoặc viêm da cơ địa. Hiện nay, chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn; điều trị chủ yếu bằng chế độ ăn kiêng loại bỏ thực phẩm gây dị ứng hoặc dùng công thức dinh dưỡng đặc biệt kết hợp thuốc, nhưng hiệu quả còn hạn chế.

Nhóm nghiên cứu do Giáo sư Ariel Munitz dẫn đầu đã phân tích mô hình mô phỏng EoE ở người, tập trung vào các tế bào biểu mô lớp bảo vệ niêm mạc thực quản. Trong môi trường dị ứng, các tế bào này giải phóng các chất gây viêm khi tiếp xúc với dị nguyên.

Kết quả cho thấy hai protein IL-33 và TSLP được tiết ra với nồng độ cao. Để đánh giá tầm quan trọng của từng loại, nhóm đã tạo mô hình thiếu từng protein. Việc loại bỏ IL-33 gần như không ảnh hưởng đến tiến triển bệnh, trong khi thiếu TSLP thì mức độ viêm giảm mạnh, thậm chí bệnh không phát triển.

Phương pháp điều trị bằng kháng thể trung hòa TSLP cũng cho kết quả tương tự, giảm đáng kể các triệu chứng. Phân tích di truyền và sinh học tính toán khẳng định TSLP là “yếu tố điều hòa chính” trong quá trình hình thành bệnh.

Theo Giáo sư Munitz, nếu kết quả này được xác nhận qua các thử nghiệm lâm sàng, việc ức chế TSLP có thể trở thành hướng điều trị nhắm mục tiêu, giảm gánh nặng cho bệnh nhân và hạn chế nhu cầu áp dụng chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt kéo dài. Ông nhấn mạnh: “Tỷ lệ mắc EoE đang tăng nhanh trên toàn cầu, bao gồm cả Israel. Việc tìm ra yếu tố trung tâm của cơ chế bệnh sẽ giúp mở rộng cơ hội điều trị không chỉ cho EoE mà còn cho các bệnh dị ứng khác.”

Nghiên cứu này đánh dấu một bước tiến quan trọng, hứa hẹn mang lại giải pháp ít xâm lấn hơn, giúp bệnh nhân tránh được nhiều năm chịu đựng cơn đau và những hạn chế về dinh dưỡng.