Hãy tưởng tượng hai người ở tuổi 70 đều có lối sống độc lập và năng động. Thế nhưng sau 15 năm, một người mắc cùng lúc nhiều bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường và trầm cảm, trong khi người kia vẫn khỏe mạnh. Vậy điều gì tạo nên sự khác biệt này?

Trong một nghiên cứu theo dõi hơn 2.400 người Thụy Điển trên 60 tuổi trong suốt 15 năm, nhóm các nhà khoa học tại Trung tâm Nghiên cứu Lão hóa thuộc Viện Karolinska đã phát hiện sự ảnh hưởng rõ rệt của chế độ ăn uống tới tốc độ tích lũy bệnh mãn tính.

Những người theo đuổi chế độ ăn lành mạnh như giàu rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và chất béo tốt, có nguy cơ mắc bệnh chậm hơn so với những người tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn, thịt đỏ, đường và ngũ cốc tinh chế.

Chìa khóa giúp làm chậm quá trình lão hóa

“Lâu nay, chúng ta đã biết rằng chế độ ăn uống có thể giúp ngăn ngừa từng bệnh cụ thể. Nhưng nghiên cứu này cho thấy nó còn có ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình lão hóa sinh học và nguy cơ mắc nhiều bệnh cùng lúc”, nhóm tác giả cho biết.

Đây là một điều rất quan trọng, bởi việc mắc đồng thời nhiều bệnh là một trong những vấn đề lớn nhất mà người lớn tuổi phải đối mặt làm gia tăng tình trạng nhập viện hay thậm chí là tử vong sớm.

Nhóm nghiên cứu thực hiện so sánh 4 mô hình ăn kiêng nổi tiếng, trong đó 3 chế độ bảo vệ sức khỏe như chế độ Mind (tốt cho não bộ), chế độ Địa Trung Hải và chỉ số ăn uống lành mạnh đều cho thấy khả năng làm chậm sự xuất hiện bệnh mãn tính. Trong khi đó, chế độ giàu thực phẩm gây viêm khiến quá trình tích lũy bệnh diễn biến nhanh hơn.

Mối liên hệ này rõ ràng nhất đối với các tình trạng bệnh tim mạch và tâm thần, cho thấy chế độ ăn lành mạnh có thể làm giảm nguy cơ mắc các bệnh suy tim, đột quỵ, trầm cảm hay sa sút trí tuệ.

Đáng chú ý, những lợi ích của việc ăn uống lành mạnh thể hiện rõ rệt hơn ở phụ nữ và những người trên 78 tuổi, cho thấy việc thay đổi chế độ ăn vẫn đem lại hiệu quả ở những người cao tuổi.

Theo các chuyên gia, một trong những yếu tố giúp lý giải kết quả này là tình trạng viêm mãn tính cấp độ thấp ở người cao tuổi, hay còn gọi là “viêm lão hóa”. Một chế độ ăn lành mạnh có thể giúp giảm tình trạng viêm này, trong khi thực phẩm chế biến sẵn và đường lại làm điều ngược lại.

Bên cạnh đó, những thực phẩm giàu dinh dưỡng còn giúp tăng cường khả năng phục hồi của cơ thể, duy trì khối lượng cơ, chức năng miễn dịch và sức khỏe trí tuệ. Theo thời gian, điều này có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong cách con người già đi.

Dinh dưỡng cho người lớn tuổi

Theo các nhà nghiên cứu, để hỗ trợ quá trình lão hóa lành mạnh, người lớn tuổi nên ưu tiên:

- Ăn nhiều rau, trái cây, các loại đậu, hạt và ngũ cốc nguyên hạt.

- Lựa chọn thực phẩm chứa chất béo lành mạnh như dầu thực vật (đặc biệt là dầu hạt cải), cá.

- Bổ sung hạn chế thịt đỏ, thịt chế biến sẵn, đồ uống có đường và chất béo bão hòa.

Đây cũng là nền tảng của những mô hình ăn uống mang lại kết quả tích cực trong nghiên cứu. 

Việc duy trì hoạt động thể chất và kết nối xã hội cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình lão hóa khỏe mạnh.

Ngoài chế độ dinh dưỡng, việc duy trì hoạt động thể chất, kết nối xã hội và khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe đều đóng vai trò quan trọng trong quá trình lão hóa khỏe mạnh.

Dù chỉ là một mảnh ghép của bức tranh, những việc cải thiện chế độ dinh dưỡng là một cách tương đối đơn giản và dễ tiếp cận để giúp người lớn tuổi sống lâu, khỏe mạnh hơn.

Lão hóa là điều không thể tránh khỏi, thế nhưng chúng ta hoàn toàn có thể tác động đến cách quá trình này diễn ra. Chỉ cần những thay đổi nhỏ và nhất quán trong chế độ ăn cũng đủ tạo ra khác biệt lớn, giúp người cao tuổi sống thọ hơn, ít bệnh hơn và giữ gìn chất lượng cuộc sống ở mức cao nhất.