Qua hai thập kỷ và 11 tác phẩm, Christopher Nolan không chỉ trở thành tượng đài trong lòng khán giả đam mê điện ảnh mà còn luôn được xướng tên trong danh sách những nhà làm phim tiên phong và được kính trọng bậc nhất của thế kỷ XXI.

Giá trị các tác phẩm của Christopher Nolan được chứng tỏ qua cả doanh thu phòng vé khổng lồ lẫn những lời khen không ngớt của giới chuyên môn. Đặc biệt hơn cả, phong cách và tầm nhìn của Nolan luôn duy trì nhất quán qua mọi bộ phim, biến cái tên của ông trở thành bảo chứng không thể chối cãi cho một tác phẩm chất lượng. 

Nhân dịp INCEPTION quay trở lại màn ảnh rộng và siêu phẩm mới nhất TENET của Nolan chuẩn bị ra mắt, cùng điểm lại những phong cách làm phim đã tạo thành dấu ấn riêng biệt của vị đạo diễn quái kiệt này.

Thách thức quy luật của không gian và thời gian

Christopher Nolan là một trong số ít các nhà làm phim đầy tham vọng dám thách thức quy luật của không gian và thời gian. Ngay từ những tác phẩm đầu tiên, Nolan dường như đã bị ám ảnh với lối kể chuyện phi tuyến tính, với những xáo trộn về thời gian gây ám ảnh và tạo ra những suy tưởng vô cùng đặc biệt cho người xem.

Trong Memento (2000), ông thách thức cách kể chuyện tuyến tính khi đẩy khán giả vào câu đố hóc búa về thân phận thực sự của một người đàn ông mắc chứng mất trí nhớ ngắn hạn và không thể nhớ thêm các sự kiện mới xảy ra trong đời. Phim có cốt truyện được kể theo hai hướng: một câu chuyện trắng và đen chiếu bình thường và một câu chuyện màu chiếu theo lối "giật ngược" từng đoạn theo ngược chiều thời gian. Hai câu chuyện "gặp nhau" tại cuối phim tạo ra một câu chuyện thống nhất.

Khoa học viễn tưởng cũng là đề tài Christopher Nolan đam mê theo đuổi qua nhiều tác phẩm, và Inception (2010) là một ví dụ tiêu biểu. Bộ phim trở thành tượng đài của Hollywood hiện đại nhờ ý tưởng độc đáo về thế giới của giấc mơ. Trong thế giới do chính ông sáng tạo ra, Christopher Nolan không ngần ngại bẻ cong mọi thứ về thời gian, không gian và tạo ra những định luật của riêng mình. 

Trong Inception, Nolan muốn khai thác "ý tưởng mọi người chia sẻ một không gian mơ với nhau, với khả năng đi vào trong tiềm thức của người khác. Điều đó sẽ được dùng làm gì và sẽ bị lạm dụng như thế nào?" Phần lớn nội dung phim diễn ra trong thế giới giấc mơ được liên kết với nhau. Kiểu kiến trúc này tạo ra một nơi mà mọi hoạt động trong mơ và trong đời thực đan xen vào nhau. Giấc mơ luôn luôn được xây dựng, và nó thay đổi khi những nhân vật di chuyển trong đó.

Đầu tư tối đa giá trị sản xuất 

Hầu hết các tác phẩm của Christopher Nolan đều là những bom tấn có kinh phí đầu tư không hề khiêm tốn, thường dao động từ 100 triệu tới hơn 200 triệu đô la. Nhưng Nolan luôn chứng minh được từng đồng đầu tư cho tầm nhìn đi trước thời đại của ông đều đáng giá. Kỹ xảo là một công cụ được Nolan tận dụng tối đa trong các tác phẩm của mình.

Tuy vậy, đạo diễn nổi tiếng không hề sử dụng thứ công cụ đắt tiền này vô tội vạ mà có triết lý riêng trong quá trình dệt nên những giấc mơ trên màn ảnh rộng. Nolan quan niệm dù kỹ xảo hình ảnh có tinh tế và đắt đỏ tới đâu cũng sẽ trở nên giả tạo nếu không có các yếu tố vật lý nhất định. Vì vậy, ông thích sử dụng mô hình và kỹ thuật máy quay để hỗ trợ kỹ xảo, khiến hình ảnh chân thật hơn. 

Tiêu biểu là một cảnh phim trong Inception, nam diễn viên Joseph Gordon-Levitt phải chống trả những “đặc vụ an ninh” trong giấc mơ ở một hành lang không trọng lực liên tục bị đảo lộn. Thay vì sử dụng kỹ xảo toàn bộ, Christopher Nolan quyết định xây dựng và ghi hình trong một trường quay đặc biệt được thiết kế là một hành lang có thể xoay 360 độ. 

Set quay được thiết kế đặc biệt trong Inception

Tương tự, trong Interstellar, Nolan không sử dụng phông xanh mà chọn vùng băng tuyết Iceland làm bối cảnh cho cảnh phim Matthew McConaughey khám phá một hành tinh lạnh giá ngoài không gian. Ngay cả trong một tác phẩm không thuộc thể loại khoa học viễn tưởng như Dunkirk, Nolan cũng cân nhắc vô cùng kỹ lưỡng để đưa ra quyết định chính xác về sự kết hợp giữa kỹ thuật máy quay và kỹ xảo nhằm tạo ra cảm giác chân thật nhất cho từng cảnh phim bom rơi đạn bắn. 

Sang đến TENET, Christopher Nolan còn mạnh tay chi tiền dàn dựng một vụ va chạm bằng máy bay Boeing 747 thật, đâm vào một tòa nhà thật để tạo ra một đại cảnh cháy nổ hoành tráng. 

TENET được đầu tư hơn 200 triệu USD, ghi hình tại 7 quốc gia khác nhau, bao gồm Đan Mạch, Estonia, Ấn Độ, Ý, Nauy, Vương Quốc Anh và Hoa Kỳ. 

Không những thế, Nolan luôn là người trung thành với những trải nghiệm “thật”. Thay vì đổ tiền vào kỹ xảo, ông cùng đội ngũ của mình tìm mọi cách để diễn viên có cảm nhận chân thật nhất về bối cảnh, đồng thời cũng là để mang tới cho khán giả trải nghiệm tuyệt vời nhất. 

Máy quay IMAX cũng là công cụ được Nolan yêu thích qua nhiều bộ phim kể từ The Dark Knight (2008). Dù không phải nhà làm phim đầu tiên sử dụng công nghệ này nhưng Nolan lại là người tiên phong trong việc tận dụng tối đa lợi thế của IMAX cũng như biến nó trở thành yếu tố tiên quyết ảnh hưởng tới các quyết định sáng tạo.

Chính vì những lý do này, các khán giả luôn tin tưởng sẽ được thưởng thức một trải nghiệm không thể quên mỗi khi thưởng thức những tác phẩm điện ảnh của Christopher Nolan.

Phá bỏ ranh giới thiện - ác

“Bậc thánh nhân có hoàn toàn thánh thiện? Kẻ sát nhân có tuyệt đối hung tàn?” Những câu chuyện của Christopher Nolan không chỉ kể về những người hùng. Có rất nhiều nhân vật của ông ban đầu xuất hiện sánh vai bên nhân vật chính nhưng dần lộ diện trở thành phản diện hoặc phản anh hùng hoặc ngược lại. Teddy (Joe Pantoliano) trong Memento, Angier (Hugh Jackman) trong The Prestige hay Harvey Dent (Aaron Eckhart) trong The Dark Knight là những nhân vật như vậy. 

Nhân vật Harvey Dent đầy ấn tượng, biểu trưng cho 2 mặt đồng xu thiện - ác trong The Dark Knight

Các nhân vật này được tạo ra không nhằm mục đích khiến khán giả ghét bỏ mà thực sự đào sâu tâm lý để bóc tách căn nguyên của những hành động tội ác do họ gây ra. Ngay trong các nhân vật chính diện, Nolan cũng thường cài cắm những khoảnh khắc khiến họ trăn trở về đạo đức trong quyết định của chính mình.

Kết thúc ấn tượng, gây nhiều tranh cãi

Christopher Nolan là bậc thầy trong việc cuốn hút khán giả tới những giây cuối cùng. Trong Memento hay The Prestige, Nolan giữ lại tình tiết quan trọng để giúp khán giả xâu chuỗi toàn bộ câu chuyện và cung cấp một góc nhìn mới gây sốc cho toàn bộ trải nghiệm họ vừa trải qua. Tình tiết chuyển ngoặt bất ngờ này luôn được Nolan bày trí rất kĩ lưỡng để mọi tình tiết đều không có kẽ hở logic. 

Cái kết đầy bất ngờ của The Prestige khiến người xem vỡ òa trong cảm xúc

Tuy nhiên, cảnh cuối của Inception vẫn là cái kết được giới mộ điệu bàn luận nhiều nhất mỗi khi nhắc tới Nolan. Hình ảnh con quay vừa liên tục xoay vừa lắc lư như chực đổ xuống đẩy người xem vào nghi hoặc tất cả những gì vừa diễn ra là thực hay chỉ là mơ. Dù tường minh hay không lời giải đáp, những cách kết thúc bộ phim của Christopher Nolan luôn đưa cảm xúc và thỏa mãn của khán giả tới đỉnh điểm.

Cái kết là một trong những yếu tố giúp Inception trở thành một trong những bộ phim được đánh giá cao nhất của Christopher Nolan

Trong tác phẩm sắp ra mắt TENET, có thể thấy những dấu ấn phong cách này vẫn được Christopher Nolan tiếp nối. Phim xoay quanh nhân vật chính được một tổ chức gián điệp bí ẩn chiêu mộ, sử dụng một thứ vũ khí có khả năng thao túng và nghịch đảo thời gian, thực thi sứ mệnh ngăn chặn chiến tranh Thế giới thứ III từ trước khi nó xảy ra.  

Với kinh phí hơn 200 triệu Dollar đắt đỏ, TENET của Nolan tiếp tục hứa hẹn về độ chau chuốt và sáng tạo không kém bất cứ "đứa con tinh thần" nào trước đó, và chắc chắn sẽ là bom tấn đáng thưởng thức không chỉ với fan của Christopher Nolan nói riêng mà với toàn bộ người yêu điện ảnh nói chung.