Ảnh minh họa, các chuyên gia đang hoạt động nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp

Bộ Khoa học và Công nghệ đang xây dựng dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025. Dự thảo này được kỳ vọng sẽ hình thành hành lang pháp lý thống nhất cho hoạt động đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo và phát triển doanh nghiệp khoa học công nghệ trong giai đoạn mới.

Trong nhiều năm qua, hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia đã góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế – xã hội, song hiệu quả vẫn chưa đạt như mong muốn. Một số cơ chế, chính sách hiện hành còn chồng chéo, thiếu tính khuyến khích và chưa tạo được động lực để doanh nghiệp đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu phát triển. Thực tiễn này khiến việc ban hành một nghị định mới trở nên cần thiết, nhằm khắc phục hạn chế, đồng thời thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo phát triển bài bản và bền vững hơn.

Dự thảo Nghị định lần này tập trung vào nhiều nội dung then chốt. Một mặt, văn bản hướng tới việc khuyến khích doanh nghiệp tham gia nghiên cứu, ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo, coi doanh nghiệp là trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia. Mặt khác, nghị định thiết lập cơ chế công nhận các trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, cùng các cá nhân, nhóm cá nhân, doanh nghiệp tham gia vào hoạt động khởi nghiệp. Bên cạnh đó, việc phát triển hạ tầng, mở rộng mạng lưới hỗ trợ và xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo cũng là những điểm nhấn được chú trọng.

Một phần quan trọng của dự thảo là hệ thống tiêu chí nhằm xác định và công nhận tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo. Các tiêu chí này bao gồm trung tâm đổi mới sáng tạo cấp tỉnh, cấp quốc gia; trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp ở các cấp; cá nhân, nhóm cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; cùng với các chuyên gia và nhà đầu tư tham gia hỗ trợ khởi nghiệp. Cơ chế công nhận được quy định rõ nguyên tắc, thẩm quyền, trình tự thủ tục, hội đồng tư vấn, cũng như việc cấp mới, cấp lại, gia hạn hoặc chấm dứt hiệu lực giấy công nhận.

Một nội dung khác được quan tâm là chính sách dành cho doanh nghiệp khoa học và công nghệ. Thực tế triển khai Nghị định 13/2019/NĐ-CP cho thấy nhiều bất cập: tiêu chí công nhận còn quá hẹp, chủ yếu dựa vào doanh thu từ sản phẩm khoa học công nghệ, chưa phản ánh đúng năng lực nghiên cứu phát triển; các chính sách ưu đãi chưa đủ hấp dẫn hoặc khó tiếp cận; thủ tục hành chính còn rườm rà. Dự thảo nghị định mới đã khắc phục bằng cách mở rộng tiêu chí công nhận, quy định rõ thẩm quyền và thủ tục cấp giấy chứng nhận doanh nghiệp khoa học và công nghệ. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính sẽ trực tiếp tiếp nhận và thẩm định hồ sơ, đồng thời chịu trách nhiệm cấp mới, điều chỉnh, cấp lại hoặc thu hồi giấy chứng nhận. Việc quản lý cũng được chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, tăng cường ứng dụng công nghệ số và phân cấp triệt để cho địa phương, nhằm vừa bảo đảm minh bạch, vừa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Cùng với đó, các chính sách ưu đãi và hỗ trợ đối với doanh nghiệp khoa học và công nghệ sẽ được tổng hợp và cụ thể hóa, từ tín dụng đầu tư đến miễn, giảm tiền thuê đất. Việc hoàn thiện cơ chế này không chỉ giúp tháo gỡ rào cản mà còn góp phần nâng cao số lượng và chất lượng doanh nghiệp khoa học công nghệ lực lượng giữ vai trò quan trọng trong đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế dựa trên tri thức.

Hiện dự thảo Nghị định đang được công bố trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Khoa học và Công nghệ để lấy ý kiến rộng rãi từ các nhà khoa học, doanh nghiệp và chuyên gia. Những đóng góp này sẽ được Bộ tổng hợp, chỉnh lý trước khi trình Chính phủ xem xét ban hành.