Trong nhiều năm qua, giấc mơ sở hữu một ngôi nhà đã trở thành khát vọng của không ít người trẻ và những gia đình có thu nhập trung bình. Thế nhưng, khi mặt bằng giá nhà liên tục bị đẩy lên, điều từng được xem là mục tiêu khả thi giờ đây lại trở nên mong manh hơn bao giờ hết.

Giá nhà không chỉ tăng, mà còn tăng với tốc độ khiến người mua trở tay không kịp. Điều đáng nói là mức thu nhập của phần lớn người lao động gần như không theo kịp đà tăng đó. Nỗ lực tích cóp suốt nhiều năm vì thế dường như trở nên vô nghĩa. Nhiều người không chỉ gặp khó khăn trong việc mua nhà, mà còn rơi vào vòng luẩn quẩn tâm lý khi chờ đợi thì giá tiếp tục leo thang, còn mua sớm lại đối mặt với áp lực tài chính.

Giá nhà liên tục tăng vượt thu nhập, khiến nhiều người dần mất niềm tin vào giấc mơ an cư.

Có một thực tế không thể phủ nhận là thị trường nhà ở hiện nay đang chịu ảnh hưởng mạnh bởi yếu tố đầu cơ. Nhiều dự án được định giá không phải dựa trên nhu cầu ở thực tế, mà dựa trên kỳ vọng sinh lời của giới đầu tư. Khi nhà cửa trở thành công cụ tích trữ tài sản, thậm chí là một kênh sinh lợi, thì những người cần một nơi để ở, lại bị đẩy ra rìa cuộc chơi.

Không ít người bày tỏ cảm giác bị “bỏ lại phía sau” trong hành trình tìm nơi an cư. Sự mất cân đối giữa cung cầu thực và giá bán khiến tâm lý thị trường trở nên bất ổn. Những ai từng có động lực cố gắng, giờ đây bắt đầu hoài nghi liệu việc sở hữu nhà có còn là mục tiêu nên theo đuổi. Trong khi đó, những chính sách hỗ trợ nhà ở cho người thu nhập thấp vẫn còn thiếu tính thực tiễn, chưa tạo ra được hiệu ứng lan tỏa đủ lớn để vực dậy niềm tin vào thị trường.

Theo Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE), nguyên nhân khiến nhiều người trẻ kết hôn muộn, tỷ lệ sinh giảm là do chi phí sinh hoạt cao và giá nhà liên tục leo thang. Việc không thể tiếp cận nhà ở khiến nhiều người trẻ trì hoãn hoặc từ bỏ kế hoạch lập gia đình. Giấc mơ an cư ngày càng xa vời cũng đồng nghĩa với việc ý định sinh con bị gác lại vì lo ngại gánh nặng tài chính.

Xu hướng ngại kết hôn, ngại sinh con không còn là lựa chọn cá nhân mà đã trở thành biểu hiện rõ nét của áp lực chi phí sinh hoạt trong bối cảnh giá bất động sản không ngừng tăng. Về lâu dài, điều này sẽ ảnh hưởng đến cấu trúc dân số, khi số lượng hộ gia đình mới ngày càng thu hẹp, quy mô dân số trong độ tuổi lao động và lập gia đình cũng dần suy giảm. Đây vốn là nhóm khách hàng chủ lực của thị trường nhà ở.

Đáng lo hơn, việc giá nhà tăng nhanh kéo theo hệ quả là thị trường mất dần tính ổn định. Khi người mua không còn động lực, lượng giao dịch thực giảm sút, dễ dẫn đến tình trạng lệch pha cung cầu kéo dài. Bất động sản lúc này không còn phản ánh nhu cầu sinh sống, mà trở thành cuộc chơi của một bộ phận có tiềm lực tài chính lớn, dẫn đến khoảng cách ngày càng xa giữa các tầng lớp dân cư trong việc tiếp cận chốn an cư.

Rốt cuộc, bài toán nhà ở không chỉ nằm ở con số bao nhiêu mét vuông hay bao nhiêu tiền, mà còn là bài toán niềm tin. Niềm tin rằng nếu cố gắng, ai cũng có cơ hội sở hữu một nơi gọi là "nhà". Nhưng khi mặt bằng giá vượt ngoài khả năng, khi chính sách chưa đủ mạnh để điều tiết thị trường, thì niềm tin ấy dần nhạt đi, cùng với đó là động lực phấn đấu, tiết kiệm, hay gắn bó lâu dài với nơi mình đang sống.

Nếu không có những biện pháp thiết thực và quyết liệt để kiểm soát đà tăng của giá nhà, rất có thể người mua thực sẽ tiếp tục rút lui khỏi thị trường. Thay vì là nơi để an cư, nhà đất sẽ dần trở thành kênh đầu tư, tạo ra nhiều hệ lụy cho thị trường và xã hội. Việc này không chỉ làm gia tăng khó khăn trong việc tiếp cận nhà ở mà còn có thể khiến tình trạng bất ổn ngày càng nghiêm trọng hơn trong tương lai gần.