Mâm cúng Tết Hàn Thực. Ảnh: ITN

Tết Hàn Thực là một ngày lễ truyền thống diễn ra vào ngày 3 tháng 3 âm lịch hằng năm. "Hàn thực" có nghĩa là "thức ăn lạnh", xuất phát từ truyền thuyết của Trung Quốc về Giới Tử Thôi thời Xuân Thu. Tuy nhiên, khi du nhập vào Việt Nam, Tết Hàn Thực đã có những biến đổi riêng, không còn mang ý nghĩa kiêng lửa mà trở thành dịp để tưởng nhớ tổ tiên.

Ở Việt Nam, Tết Hàn Thực là ngày các gia đình làm bánh trôi, bánh chay để dâng cúng lên ông bà tổ tiên, thể hiện lòng hiếu thảo và nhớ về cội nguồn. Đây cũng là dịp để sum vầy, gia đình cùng nhau làm bánh, tạo nên không khí đầm ấm, gắn kết tình thân.

Mâm cúng Tết Hàn Thực thường đơn giản nhưng mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện sự tri ân với tổ tiên. Dưới đây là những lễ vật quan trọng cần chuẩn bị:

Bánh trôi, bánh chay: Đây là lễ vật đặc trưng không thể thiếu. Bánh trôi có hình tròn nhỏ, nhân đường phèn, khi luộc chín sẽ nổi lên mặt nước, tượng trưng cho sự tròn đầy, viên mãn. Bánh chay to hơn, có nhân đậu xanh, ăn kèm với nước đường thơm mát.

Hương, hoa, đèn, nến: Để thể hiện lòng thành kính khi dâng cúng tổ tiên.

Trầu cau: Mang ý nghĩa gắn kết, thể hiện truyền thống uống nước nhớ nguồn.

Chè, xôi: Một số gia đình có thể chuẩn bị thêm xôi gấc hoặc chè đậu xanh để tăng phần trang trọng cho mâm cúng.

Trái cây tươi: Tùy theo mùa, gia đình có thể lựa chọn hoa quả tươi để bày lên bàn thờ.

Chè lam, oản, bánh kẹo: Những món ăn truyền thống này có thể được thêm vào để làm phong phú mâm cúng.

Mâm lễ để cúng gia tiên, lễ Phật với các món chính gồm bánh trôi, bánh chay, trầu cau, nhang, hoa quả tươi...Ảnh: ITN

Vào ngày 3/3 âm lịch, các gia đình thường dâng lễ cúng vào buổi sáng hoặc trưa. Gia chủ bày biện mâm cúng lên bàn thờ, thắp hương và khấn tổ tiên, cầu mong bình an, hạnh phúc cho gia đình. Sau khi hết tuần hương, mọi người có thể cùng nhau thưởng thức bánh trôi, bánh chay, tận hưởng không khí sum họp.

Tết Hàn Thực là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt, vừa mang ý nghĩa tâm linh, vừa thể hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó gia đình. Ngày này cũng giúp thế hệ trẻ hiểu thêm về phong tục, truyền thống và giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc.

Tết Hàn Thực 2025 rơi vào ngày 31/3 dương lịch (tức 3/3 âm lịch). Đây là dịp để mỗi gia đình cùng nhau làm bánh, tưởng nhớ tổ tiên và giữ gìn nét đẹp văn hóa dân tộc.