Hội thảo khoa học công bố kết quả nghiên cứu thí điểm Bộ chỉ số bình đẳng giới khu vực công. Ảnh: VĐ

Khác với các tiếp cận mang tính định hướng chung trước đây, Bộ chỉ số bình đẳng giới khu vực công được xây dựng như một công cụ quản lý dựa trên bằng chứng. Với 10 chỉ số cốt lõi cùng các chỉ số bổ trợ, bộ công cụ này theo dõi toàn bộ “vòng đời” phát triển nhân lực trong cơ quan công, từ tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng đến bổ nhiệm và phát triển năng lực lãnh đạo. Mục tiêu không chỉ là phản ánh thực trạng, mà còn giúp các cơ quan nhận diện rõ các điểm nghẽn, từ đó điều chỉnh chính sách và quy trình tổ chức một cách có căn cứ.

Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh cải cách hành chính và tái cấu trúc bộ máy, việc thiếu dữ liệu định lượng và so sánh được về bình đẳng giới từng là khoảng trống lớn. Bộ chỉ số được kỳ vọng lấp đầy khoảng trống này, đồng thời tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản trị công. Quan trọng hơn, đây là công cụ hỗ trợ trực tiếp cho việc triển khai Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021–2030, vốn đặt ra yêu cầu ngày càng cao về vai trò và sự tham gia của phụ nữ trong hệ thống lãnh đạo.

Từ tháng 6 đến tháng 11/2025, Bộ chỉ số đã được thí điểm tại bốn đơn vị đại diện cho các mô hình quản lý khác nhau: Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh và Bộ Ngoại giao ở cấp Trung ương; Cần Thơ và Phú Thọ ở cấp địa phương. Chương trình do Trung tâm Nghiên cứu Giới và Quyền phụ nữ (GWR) thuộc Học viện phối hợp với Đại học Griffith (Úc) triển khai, với sự hỗ trợ tài chính của Chính phủ Úc thông qua Trung tâm Việt–Úc. Trọng tâm của giai đoạn thí điểm là hoàn thiện khung chỉ số định tính và định lượng, đồng thời kiểm nghiệm quy trình thu thập dữ liệu trong điều kiện thực tế của các cơ quan công.

Kết quả bước đầu cho thấy một bức tranh nhiều chiều. Phụ nữ chiếm hơn 45% tổng số cán bộ, công chức tại các đơn vị tham gia thí điểm một tỷ lệ không thấp so với mặt bằng chung. Tuy nhiên, khi đi sâu vào các vị trí quản lý và lãnh đạo cấp cao, tỷ lệ này giảm rõ rệt. Các phân tích từ Bộ chỉ số chỉ ra rằng rào cản không nằm ở số lượng hay năng lực cá nhân, mà chủ yếu đến từ cấu trúc tổ chức, quy trình đánh giá và cơ hội tiếp cận đào tạo, bồi dưỡng mang tính chiến lược.

PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, cho rằng nghiên cứu thí điểm đã tiếp cận bình đẳng giới như một thành tố cấu thành của quản trị công hiện đại, thay vì một nội dung bổ trợ. Theo ông, việc kiểm nghiệm Bộ chỉ số trong nhiều bối cảnh quản lý – từ cơ sở đào tạo, nghiên cứu chiến lược, cơ quan ngoại giao đến chính quyền địa phương – đã giúp nâng cao khả năng ứng dụng và mở ra triển vọng nhân rộng trên phạm vi toàn quốc.

Từ góc độ đối tác phát triển, bà Renee Deschamps, Phó Đại sứ Úc tại Việt Nam, nhấn mạnh rằng tăng cường tiếng nói và tầm ảnh hưởng của phụ nữ trong khu vực công không chỉ là yêu cầu về công bằng xã hội. Đây còn là nền tảng cho quản lý nhà nước hiệu quả, đổi mới sáng tạo và tăng trưởng bền vững. Việc xây dựng thể chế vững mạnh và mô hình lãnh đạo mang tính hòa nhập, theo bà, là điều kiện cần để Việt Nam thực hiện thành công các mục tiêu đã đề ra trong Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới.

Bà Renee Deschamps, Phó Đại sứ Úc tại Việt Nam

Bộ chỉ số bình đẳng giới khu vực công là kết quả của quá trình hợp tác nghiên cứu kéo dài nhiều năm giữa GWR và ba trường đại học của Úc. Giai đoạn thí điểm không chỉ cung cấp dữ liệu định lượng, mà còn ghi nhận những trải nghiệm thực tế của cán bộ nữ trong môi trường làm việc công vụ. Đồng thời, nghiên cứu cũng chỉ ra những khoảng trống dữ liệu, các khó khăn trong thu thập thông tin và những điều chỉnh cần thiết để bộ chỉ số phản ánh sát hơn thực tiễn.

Theo các chuyên gia, giá trị lớn nhất của Bộ chỉ số nằm ở khả năng chuyển hóa các cam kết chính sách thành công cụ vận hành cụ thể. Khi được áp dụng rộng rãi, bộ chỉ số có thể trở thành “thước đo” để các cơ quan công tự đánh giá mức độ tiến bộ, so sánh theo thời gian và giữa các đơn vị, từ đó thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh trong xây dựng môi trường làm việc công bằng, hiệu quả.

Hội thảo không chỉ là dịp công bố kết quả nghiên cứu, mà còn mở ra thảo luận về cách đưa bình đẳng giới trở thành một phần hữu cơ của cải cách hành chính và phát triển nguồn nhân lực quốc gia. Từ thí điểm đến nhân rộng, từ đo lường đến thay đổi, Bộ chỉ số bình đẳng giới khu vực công đang được kỳ vọng sẽ góp phần tạo ra những chuyển biến thực chất trong vai trò và vị thế của phụ nữ trong hệ thống quản trị nhà nước Việt Nam.