Yasushi Inoue là văn sĩ người Nhật chuyên sáng tác thơ, truyện ngắn, tiểu thuyết. Ông sinh lại Asahikawa. Sau khi tốt nghiệp khoa Triết học Đại học Kyoto, ông làm việc tại tòa soạn báo Mainichi Shimbun.

Năm 1949, ông nhận giải thưởng văn học Akutagawa với tác phẩm Đấu bò. Năm 1951, ông nghỉ làm tại tòa soạn để chuyên tâm sáng tác và đã cho ra đời hàng loạt kiệt tác văn học. Năm 1976, ông nhận Huân chương Văn hoá vì những cống hiến đối với văn hóa Nhật Bản.

Từ năm 1981 đến năm 1985, ông là hội trưởng của Hiệp hội tác gia Nhật Bản (Pen Club). Ông mất năm 1991.

Dù bắt đầu sự nghiệp sáng tác tương đối muộn, Yasushi Inoue nhanh chóng trở thành một trong những cây bút xuất chúng của nền văn học hiện đại Nhật Bản, để lại một khối lượng tác phẩm vô cùng phong phú.

Nhiều tác phẩm của ông đã được chuyển thể thành phim truyền hình và điện ảnh.

Các tác phẩm tiêu biểu của Yasushi Inoue có thể kể đến: Đấu bò, Súng săn, Tường băng, Mái ngói Tempyo, Đôn Hoàng, Bọ tuyết, … Súng săn là tác phẩm đầu tay của Yasushi Inoue, được xuất bản sau khi Thế chiến thứ hai kết thúc. Bọ tuyết là tiểu thuyết tự truyện của Yasushi Inoue.

Tác giả Yasushi Inoue

MÀU CỦA BUỒN THƯƠNG TRONG “BỌ TUYẾT” VÀ “SÚNG SĂN”

Trong sự nghiệp sáng tác đồ sộ và được tán tụng là xuất chúng của Yasushi Inoue thì Súng săn và Bọ tuyết là hai tác phẩm mang phong cách viết hoàn toàn khác biệt. Có thể nói, đây là hai đại diện khác biệt ở hai thời điểm sáng tác đối lập của Yasushi Inoue.

Điểm chung duy nhất của hai tác phẩm này, và cũng là đặc trưng không thể nhầm lẫn trong các sáng tác của Yasushi Inoue là sắc màu của buồn thương, của tịch liêu.

Súng săn và Bọ tuyết: Hai tác phẩm tiêu biểu trong sự nghiệp sáng tác của Yasushi Inoue

Súng săn - tiểu thuyết đầu tay mang mảng màu đen tối dữ dội

Tiểu thuyết Súng săn là tác phẩm đầu tay của Yasushi Inoue, được xuất bản sau khi Thế chiến thứ hai kết thúc. Cuốn sách được kể dưới dạng những bức thư, được gửi từ ba người phụ nữ cho một người đàn ông: cô con gái phát hiện ra người mẹ đã khuất của mình là kẻ ngoại tình, người vợ bị lừa dối và người đàn bà ngoại tình.

Trong tiểu thuyết đầu tay của mình, Yasushi Inoue len lỏi vào những ngóc ngách sâu xa nhất trong tâm lý con người và khắc họa những gam màu đen tối và dữ dội nhất trong nhân tính và nhân cách của mỗi nhân vật. Với Súng săn, trong tâm hồn mỗi nhân vật như có một con rắn gian ác đang oằn mình len lỏi, lâu nay vốn im lìm bỗng dưng cựa mình ngước mắt, gặm nhấm lấy nhân cách của chủ thể.

Bọ tuyết - cuốn tự truyện mang màu sắc trong sáng vô ngần

Bọ tuyết là tiểu thuyết tự truyện của Yasushi Inoue. Khắc hoạ thời thơ ấu của chính tác giả, “Bọ tuyết” là một kiệt tác đong đầy những hoài niệm cố hương và tràn ngập tinh thần trào phúng phóng khoáng.

Cuốn tiểu thuyết kể về thời thơ ấu của cậu bé Kousaku, phải rời xa cha mẹ từ khi mới lên năm, đến sống cùng bà lão Onui trong căn nhà trát đất bình dị nơi thôn dã. Vốn là vợ bé của ông cố Kousaku, bà Onui phải chịu bao điều tiếng và cái nhìn phán xét từ người làng, nhưng bà vẫn dành cho Kousaku một tình thương đặc biệt. Và cứ thế dưới đôi bàn tay bà chăm sóc, tâm hồn non trẻ của Kousaku lớn lên từng ngày giữa thiên nhiên Izu thơ mộng đầy nắng ấm và cỏ thơm.

Qua Bọ tuyết, Yasushi Inoue đã tái hiện trong tâm trí độc giả một tuổi thơ mà ông đã từng sống, mang những gam màu trong sáng và phóng khoáng bên người thân, bên gia đình và bạn bè dẫu cho cuộc sống của ông thời nhỏ vẫn còn nhiều thiếu thốn và khó khăn, cùng nhiều nỗi lo và nỗi buồn khắc khoải về gia đình và thế giới ngoài kia.

Gam màu của Bọ tuyết là một bảng màu sáng rực rỡ, với những cảnh sắc thiên nhiên Nhật Bản trải rộng và nên thơ, cùng những mùa hè bất tận và đáng nhớ. Thiên nhiên đóng một vai trò rất quan trọng trong tiểu thuyết Bọ tuyết, là khung cảnh thân thuộc trong tuổi thơ của những đứa trẻ thôn quê, cũng là đại diện cho nét hồn nhiên trong sáng của chúng. Cảnh những đứa trẻ nô đùa đuổi theo những con bọ tuyết trên đường là thể hiện rõ ràng nhất cho bức tranh sáng rạng và gần gũi với thiên nhiên của cuốn tiểu thuyết này.

Sắc màu cô liêu trong sáng tác của Inoue

Trong bức thư của cô con gái gửi cho người chú của mình, cô gái đã nhắc đến một màu sắc mới không có trong hộp màu thường thấy, một thứ màu “ủ dột, như thể mặt trời đang lặn”. Ngoài hơn ba mươi màu sắc mà cô có thể tìm thấy trong hộp thuốc vẽ, như đỏ và lam, còn có một màu buồn riêng, và rằng cái màu buồn này là thứ ta có thể nhìn thấy tận mắt.

Sắc màu của buồn thương, của cô tịch cô liêu nhắc đến trong Súng săn cũng là đặc trưng trong sáng tác của Inoue thường được giới phê bình văn học trên toàn thế giới nhắc đến. Đó là sắc màu của một nét văn chương đậm chất Nhật Bản, đậm sắc sabi của một nỗi buồn tịch liêu.

Trong tác phẩm đầu tay Súng săn, sắc màu của buồn thương gần như bao trùm lên toàn bộ cuộc đời của các nhân vật được nhắc đến.

Khi biết đến sự thật về mối tình sai trái của mẹ mình, con gái Shoko không còn có thể nhìn thế giới này theo cách bình thường nữa. Cô luôn cảm thấy thế giới mà cô thấy bị nhuốm một sắc màu lạ, một sắc ủ dột như thể mặt trời đang lặn. Đó chính là màu của buồn thương. Inoue đã sử dụng rất nhiều gam màu dữ dội để miêu tả tâm lý nhân vật trong Súng săn nhưng đều mang một điểm chung là để thể hiện những nét buồn thảm trong tâm lý con người.

Với Midori - người vợ trong câu chuyện, được Inoue miêu tả là “một con rắn nhỏ màu nâu đỏ, sinh trưởng ở vùng đất phương Nam nào đó”, với những nọc độc chết người tiềm tàng bên trong, sẵn sàng khiến ai đó phải bỏ mạng. Cô giấu kín chuyện ngoại tình của chồng và chị họ như một bí mật khôn cùng, cay nghiệt bắn ra những ẩn ý về phía chị gái họ, thầm lặng giả lả với người chồng ngoại tình. Cô là người lạ, là người cô đơn trong chính gia đình của mình.

Khác với Súng săn, gam màu của Bọ tuyết mang nhiều nét tươi sáng hơn, tuy nhiên cũng không tránh khỏi những nét màu buồn thương và cô đơn. Đằng sau những khung cảnh thiên nhiên gắn liền với thời thơ ấu của lũ trẻ cũng là những chi tiết thể hiện nỗi sợ và buồn thương trong số phận của cậu bé Kousaku.

Trong tuổi thơ của Kousaku, cậu bé không chỉ trải qua những gì là êm đềm và vui vẻ mà còn phải chứng kiến cả những tan vỡ và chia ly. Giống như hình ảnh bọ tuyết mà Inoue miêu tả, “không trắng muốt mà có lẫn một chút màu xanh biếc. Lúc trời còn sáng trông chúng trắng, nhưng khi bóng tối dần phủ xuống, sắc xanh của chúng rõ nét hơn”, “dập dờn bay múa giữa khoảng không bắt đầu nhuốm màu bóng tối”, nét buồn tịch liêu bàng bạc đặc trưng của Inoue đã thể hiện rất rõ ở đây.

VỀ NHÀ VĂN, NHÀ NGHIÊN CỨU NHẬT CHIÊU

Nhật Chiêu là nhà văn, nhà nghiên cứu, dịch giả và là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Ông nguyên là ủy viên Hội đồng Lý luận phê bình – Dịch thuật của Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh khóa VII.

Ông là giảng viên của Đại học Khoa học, Xã hội và Nhân văn thành phố. Trong hơn 20 năm công tác dưới vai trò giảng viên, Nhật Chiêu đã đào tạo, giảng dạy nhiều lớp cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ chuyên ngành văn chương trong và ngoài nước.

Nhà văn, nhà nghiên cứu Nhật Chiêu

Ông cũng được nhiều độc giả đón nhận trong vai trò một dịch giả, nhà nghiên cứu văn học, văn hóa Phật giáo. Ông đã có nhiều đầu sách được tái bản nhiều lần như: Ba nghìn thế giới thơm (biên khảo), Những kiệt tác văn chương thế giới (viết chung), Basho và thơ Haiku (biên khảo), Nhật Bản trong chiếc gương soi (biên khảo), Đại cương văn hoá phương Đông (viết chung)...

Nhật Chiêu cũng là một nhà văn được giới phê bình đánh giá cao và xem là một hiện tượng văn xuôi với các truyện ngắn Mưa mặt nạ, Người ăn gió và quả chuông bay đi; Lời tiên tri của giọt sương (tập truyện song ngữ Việt - Anh), Tôi là một kẻ khác (thơ tượng quẻ), Người về với như (thơ ca tương chiếu)...

VỀ QUỸ TƯỞNG NIỆM INOUE YASUSHI

Quỹ tưởng niệm Inoue Yasushi (Inoue Yasushi Memorial Foundation) được thành lập vào năm 1992 với mục đích tưởng niệm văn sĩ quá cố người Nhật Inoue Yasushi và sự nghiệp sáng tác đồ sộ của ông.

Các hoạt động chính của Quỹ tưởng niệm Inoue Yasushi bao gồm: trao giải thưởng Inoue Yasushi cho các cá nhân, tổ chức có đóng góp cho sự phát triển và quảng bá của văn hóa Nhật Bản, kết hợp với các đơn vị xuất bản nhằm quảng bá các tác phẩm của Inoue Yasushi tại Việt Nam, thực hiện các công tác nghiên cứu chuyên sâu về văn học Nhật Bản, tổ chức hội thảo giảng dạy về văn học cận đại Nhật Bản và nhiều hoạt động khác.

Xuất bản hai tác phẩm Súng săn và Bọ tuyết là nỗ lực nhằm quảng bá các tác phẩm của Inoue tại Việt Nam của Quỹ tưởng niệm Inoue Yasushi, Japan Foundation cùng Nhã Nam.

Thông tin về sự kiện “Màu của buồn thương trong tác phẩm của Yasushi Inoue - Giao lưu với nhà văn, nhà nghiên cứu Nhật Chiêu”:

Thời gian: 9h30 Chủ nhật, ngày 10 tháng 12 năm 2023.

Địa điểm: Thư viện Trung tâm giao lưu văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam (Japan Foundation), 27 Quang Trung, Hà Nội

Diễn giả:

Nhà văn, Nhà nghiên cứu Nhật Chiêu

Tiến sĩ Văn học Nguyễn Quyên - Chủ biên tạp chí zzz Review

Tiến sĩ Văn học Trần Thị Thục - Giảng viên Khoa Văn học, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội