Công trình này được tìm thấy vào năm 2023 ở độ sâu khoảng 3 mét dưới mặt nước. Theo các nhà nghiên cứu, đây là một mạng lưới gồm các phòng, bể tắm và hành lang phục vụ, từng được xây dựng dành riêng cho giới thượng lưu La Mã.

Khu phức hợp nhà tắm cổ đại được tìm thấy chìm dưới nước ở Baiae thuộc vịnh Naples, Ý

Điểm nổi bật của khu nhà tắm là sàn khảm mosaic đặt trên các cột gạch, vốn thuộc hệ thống hypocaust – mạng lưới dẫn khí nóng dưới sàn. Các nhà khảo cổ cũng phát hiện suspensura, nơi gạch rỗng được dùng để dẫn khí nóng lên tường, biến căn phòng thành phòng xông hơi khô. Một số bức tường vẫn còn vết tích bích họa. Hiện các chuyên gia bảo tồn đang chuẩn bị làm sạch mozaic và ổn định tranh tường trước mùa lặn mùa Thu.

Các mảnh gốm thu thập từ đáy biển hiện đang được phân tích để xác định niên đại, thời gian sử dụng và lý do công trình bị bỏ hoang. Nhóm nghiên cứu cho biết thậm chí có thể xác định được chủ nhân ban đầu.

Một số giả thuyết cho rằng khu nhà tắm này có thể thuộc biệt thự của Marcus Tullius Cicero, một chính khách La Mã nổi tiếng từng sở hữu dinh thự ở Baiae. Nếu được xác nhận là chính xác, đây sẽ là bằng chứng khảo cổ đầu tiên về biệt thự ven biển của ông.

Baiae vốn được mệnh danh là “thiên đường ăn chơi” của đế chế La Mã. Từ thế kỷ 2 trước Công nguyên, nơi đây nổi tiếng với suối nước nóng lưu huỳnh, thu hút các hoàng đế và quý tộc như Julius Caesar, Augustus, Nero hay Cicero. Nhà thơ Sextus Propertius từng gọi Baiae là “vòng xoáy của sự xa hoa” và “bến cảng của thói truỵ lạc”.

Sự thịnh vượng của Baiae gắn liền với các công trình xa hoa do hoàng đế bảo trợ. Nero xây cung điện nhìn ra đầm phá, Augustus biến khu ven biển thành nơi ở hoàng gia, còn Hoàng đế Hadrian được cho là đã qua đời tại một phòng tắm ở đây năm 138 sau Công nguyên. Tuy nhiên, các hoạt động núi lửa từng nuôi dưỡng suối nước nóng cũng chính là nguyên nhân nhấn chìm một phần thành phố dưới biển. Đến thời Trung cổ, dịch bệnh và chiến tranh khiến Baiae bị bỏ hoang hoàn toàn.

Sự quan tâm đến Baiae chỉ trở lại từ thế kỷ 20, khi công nhân xây kênh đào tình cờ phát hiện các bức tượng cẩm thạch, một phi công Thế chiến II đã mô tả nơi đây là “thành phố ma” dưới đáy biển, và thậm chí Benito Mussolini từng đề xuất rút cạn vịnh để khai quật.

Ngày nay, Baiae là một trong những công viên khảo cổ dưới nước lớn nhất thế giới, thu hút đông đảo thợ lặn và du khách. Các chuyên gia cho rằng khu nhà tắm mới được phát hiện có khả năng là laconicum (phòng xông hơi La Mã) tư nhân. Phát hiện không chỉ cung cấp cái nhìn mới về đời sống xa hoa của tầng lớp tinh hoa, mà còn góp phần làm rõ cấu trúc xã hội và văn hóa của thời kỳ La Mã cổ đại.