Những ký ức, hình ảnh về các liệt sĩ không thể nào quên

Ngày 23/7, tại Hà Nội, nhân kỷ niệm 77 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ, một số hoạt động đã được tổ chức ở Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.

Nhân kỷ niệm 77 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2024), nhằm tri ân những người đã hy sinh vì đất nước, trong đó có những phụ nữ Việt Nam “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang”, ngày 23/7, tại Hà Nội, Tổ chức “Trái tim Người lính Việt Nam” phối hợp với CLB “Mãi mãi tuổi 20”, Tạp chí Môi trường và Đô thị Việt Nam, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và Hội đồng Họ Đặng Việt Nam đã tổ chức giới thiệu di ảnh 10 nữ liệt sĩ dân quân Lam Hạ (TP. Phủ Lý, tỉnh Hà Nam) được phục dựng màu từ ảnh đen trắng, tác phẩm “Trở về trong giấc mơ” (tái bản lần 2) và trao tặng “Tủ sách Đặng Thùy Trâm” cho Trường THCS Lương Văn Nắm (tỉnh Bắc Giang).

Di ảnh “10 cô gái Lam Hạ” vừa được phục dựng màu.
Di ảnh “10 cô gái Lam Hạ” vừa được phục dựng màu.

Tới tham dự sự kiện có: Trung tướng Nguyễn Hữu Chính - Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/ dioxin Việt Nam; Trung tướng, PGS.TS Đặng Nam Điền - Chủ tịch Hội đồng người Hà Nam tại Hà Nội; Đại tá Trương Minh n - nguyên PGĐ ng an tỉnh Hà Nam, Chủ tịch Hội Cựu CAND TP. Phủ Lý...

“Trở về trong giấc mơ” tái bản lần 2, được ứng dụng chuyển đổi số

Đã gần 50 năm trôi qua, kể từ khi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước thắng lợi, với rất nhiều người, những ký ức về thời kỳ gian khổ và hào hùng đó vẫn còn vẹn nguyên. Đó là hình ảnh về những người vợ, người mẹ nghẹn ngào tiễn chồng, con ra chiến trường, hình ảnh những nam, nữ thanh niên xung phong lên đường nhập ngũ,...

Trong vô vàn những câu chuyện thời chiến đó, có một câu chuyện cảm động về mối tình đẫm nước mắt của đôi trai tài - gái sắc một thời ở xứ Hà Đông. Trước khi ra trận, anh (Trần Minh Tiến) là cầu thủ bóng đá của đội tuyển trẻ Hà Tây và đội bóng Sư đoàn 308, còn chị (Lưu Liên) là một diễn viên xinh đẹp của Đoàn Văn ng xung kích tỉnh Hà Tây.

Hai người đã có rất nhiều kỷ niệm đẹp gắn liền với tuổi học trò trong sáng, nhưng trước sứ mệnh bảo vệ Tổ quốc, họ đã lựa chọn chia xa. Trong khoảng thời gian đó, họ vẫn trao gửi cho nhau những tình cảm nồng thắm, nỗi nhớ nhung da diết, cùng nhau vượt qua những năm tháng gian khổ của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. 

Xúc động hơn nữa, hơn nửa thế kỷ qua, liệt sĩ Trần Minh Tiến vẫn được chồng và các con của người bạn gái năm xưa chấp nhận như một thành viên trong gia đình: Có bàn thờ riêng, để mọi người cùng thắp hương nhân mùng Một, ngày Rằm âm lịch và “xin ý kiến” khi có việc “đại sự”…

Cuốn sách “Trở về trong giấc mơ” vừa được NXB Chính trị Quốc gia Sự thật tái bản.
Cuốn sách “Trở về trong giấc mơ” vừa được NXB Chính trị Quốc gia Sự thật tái bản.

Cuốn sách “Trở về trong giấc mơ” được nhà văn Đặng Vương Hưng biên soạn từ nhật ký của liệt sĩ Trần Minh Tiến (1945 - 1968), viết trong khoảng thời gian từ tháng 11/1966 đến tháng 3/1968, chan chứa những tâm tư, tình cảm sâu lắng của người lính trẻ với người thương nơi hậu phương quê nhà.

Sau lần xuất bản đầu tiên ở năm 2005, do NXB Hội Nhà văn ấn hành, “Trở về trong giấc mơ” được NXB ng an Nhân dân tái bản lần đầu vào năm 2010 và đến nay, đã được NXB Chính trị Quốc gia Sự thật tái bản lần 2. Gần 20 năm qua, “Trở về trong giấc mơ” đã được nhiều thế hệ bạn đọc đón nhận, không chỉ bởi nội dung trung thực của thể loại Nhật ký thời chiến, mà còn cảm động bởi mối tình đặc biệt của đôi trai tài gái sắc xứ Hà Đông khi xưa.

Điều đặc biệt ở lần tái bản năm 2024 này, là việc NXB Chính trị Quốc gia Sự thật đã làm mới “Trở về trong giấc mơ” bằng cách kết hợp sách giấy và sách điện tử, với nhiều trang có in các mã QR. Đây cũng là cuốn sách đầu tiên được NXB này ứng dụng chuyển đổi số phục vụ bạn đọc.

Ngoài phần nhật ký, sách còn cung cấp thêm cho độc giả nội dung đầy đủ 109 bức thư của người lính Trần Minh Tiến gửi cho người yêu Vũ Thị Lưu Liên. Đó cũng chính là tác phẩm "Những lá thư tình đi qua chiến tranh", đã được NXB Thông tin và Truyền thông ấn hành năm 2021.

Cuốn sách sẽ khơi nguồn cảm hứng giúp thế hệ trẻ hiểu hơn về cuộc kháng chiến trường kỳ, với nhiều hy sinh, mất mát, nhưng rất đỗi tự hào của dân tộc cũng như hoài bão, khát vọng cống hiến cho đất nước của thế hệ cha anh, để vững vàng bước tiếp trên chặng đường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay.

Trao tặng Trường THCS Lương Văn Nắm “Tủ sách Đặng Thùy Trâm”

Tháng 7/2023, Trường THCS Tân Trung (huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang) được vinh dự đổi tên là Trường THCS Lương Văn Nắm. Đó là tên vị thủ lĩnh đầu tiên của cuộc khởi nghĩa Yên Thế ở cuối thế kỷ 19.

Ngày 16/3/1884, Lương Văn Nắm (tức Đề Nắm) cùng nghĩa binh Yên Thế đã làm Lễ tế cờ tại đình Hả, xã Tân Trung, mở đầu cho phong trào khởi nghĩa của nông dân Yên Thế chống thực dân Pháp xâm lược. Sau này, ngày 16/3 đã được tỉnh Bắc Giang chọn làm “Ngày hội Yên Thế”, tổ chức thường niên. Từ khi Đề Nắm lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Yên Thế, chỉ trong 8 năm (từ 1884 - 1892), đã đánh bại gần 1 vạn quân Pháp. Sau khi Đề Nắm hy sinh, bài vị của ông được mang về đình Hả và được nhân dân thờ phụng như Thành hoàng làng. Thủ lĩnh Hoàng Hoa Thám (Đề Thám) đã thay thế lãnh đạo nghĩa quân Yên Thế, tiếp tục khởi nghĩa chống Pháp.

Đại diện Trường THCS Lương Văn Nắm đón nhận “Tủ sách Đặng Thùy Trâm.
Đại diện Trường THCS Lương Văn Nắm đón nhận “Tủ sách Đặng Thùy Trâm.

Là tủ sách thứ 3 được trao tại tỉnh Bắc Giang, đồng thời là tủ sách thứ 14 được trao trên toàn quốc (kể từ tháng 11.2023), “Tủ sách Đặng Thùy Trâm” tại Trường THCS Lương Văn Nắm do nhà văn Đặng Vương Hưng khởi xướng, phối hợp với Trung tâm xuất bản Tác phẩm mới và cựu chiến binh Hà Minh Sơn đồng hành thực hiện. Tủ sách có trị giá 100 triệu đồng.

Phục dựng màu di ảnh chân dung tôn vinh “10 cô gái Lam Hạ”

Đó là kết quả của một hành trình thầm lặng, bền bỉ và kéo dài gần 10 năm. Kể từ đầu năm 2016, một nhóm cựu cán bộ CAND do Thiếu tướng, AHLLVTND Đào Trọng Hùng dẫn đầu, đã về thăm Lam Hạ và giới thiệu truyền thống lịch sử của địa phương. 

Những năm 1965 - 1967, địa bàn phường Lam Hạ (TP. Phủ Lý - tỉnh Hà Nam hiện nay) là một trong những trọng điểm bị không quân Mỹ đánh phá ác liệt ở miền Bắc, vì có tuyến đường sắt và đường bộ tiếp tế cho chiến trường miền Nam, với mục tiêu chính là 2 cây cầu bắc qua sông Châu và cống 7 cửa đập Lạc Tràng giữ nước cho 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình. Đó là giai đoạn địa danh Lam Hạ được coi như “Đồng Lộc” thứ 2 ở Việt Nam.

Tại địa bàn này, các nữ dân quân Lam Hạ được trang bị pháo phòng không tầm thấp 37 ly và 57 ly. Trong những năm 1966 - 1967, qua các trận chiến ác liệt với máy bay Mỹ, lần lượt 10 nữ dân quân ở tuổi đời 17 - 20 (gồm: Nguyễn Thị Thi, Nguyễn Thị Thu, Đinh Thị Tâm, Phạm Thị Tuyết, Phạm Thị Lan, Vũ Thị Thanh Phương, Trần Thị Thẹp, Nguyễn Thị Oánh, Nguyễn Thị Thuận và Đặng Thị Chung) đã anh dũng hy sinh.

Trao di ảnh “10 cô gái Lam Hạ” vừa được phục dựng màu cho thân nhân các gia đình liệt sĩ. 
Trao di ảnh “10 cô gái Lam Hạ” vừa được phục dựng màu cho thân nhân các gia đình liệt sĩ. 

Trong kháng chiến chống Mỹ, “10 cô gái Đồng Lộc” là thanh niên xung phong, đã dũng cảm hy sinh khi làm nhiệm vụ bảo đảm giao thông tuyến lửa... Còn “10 cô gái Lam Hạ” là dân quân trực tiếp chiến đấu, họ hy sinh khi ngẩng cao đầu trên mâm pháo, bắn trả máy bay Mỹ. Nhưng đáng tiếc là, sau này, rất ít người biết về những đóng góp, hy sinh quả cảm của các chị.

Từ năm 2016, nhà văn Đặng Vương Hưng đã viết một bài dài đăng trên tài khoản facebook cá nhân; đồng thời, đã gửi ng văn của Quỹ “Mãi mãi tuổi 20” tới các cơ quan chức năng, với một số đề xuất: Tổ chức hội thảo khoa học và đề nghị truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND cho Tiểu đội nữ dân quân Lam Hạ; Phát động cuộc vận động sáng tác văn - thơ - ca khúc và tượng đài “10 cô gái Lam Hạ”; Tổ chức giao lưu văn nghệ “10 cô gái Lam Hạ” với các nhân chứng lịch sử, cùng Lễ hội tiếp lửa truyền thống thường niên vào dịp giỗ chung của “10 cô gái Lam Hạ”; nhằm xây dựng nơi này thành một địa chỉ du lịch văn hóa tâm linh của tỉnh Hà Nam.

Đến nay, nhiều nội dung của đề xuất nêu trên đã trở thành hiện thực. Nhân kỷ niệm 77 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ, nhóm họa sĩ trẻ của “Trái tim Người lính Việt Nam” đã phối hợp với CLB “Mãi mãi tuổi 20” phục dựng màu các di ảnh chân dung của “10 cô gái Lam Hạ” và một số liệt sĩ của CLB “Mãi mãi tuổi 20” để trao tặng Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.

8 di ảnh liệt sĩ thuộc lực lượng QĐND và CAND.
8 di ảnh liệt sĩ thuộc lực lượng QĐND và CAND.

Cũng trong khuôn khổ buổi lễ, BTC đã trao tặng cho thân nhân 8 gia đình liệt sĩ các di ảnh màu “Mãi mãi tuổi 20” vừa được nhóm họa sĩ trẻ của "Trái tim người lính Việt Nam” phục dựng màu. Trong số các di ảnh này có 3 liệt sĩ thuộc lực lượng CAND, đều do Đại tá Trương Minh n (nguyên PGĐ ng an tỉnh Hà Nam; Chủ tịch Hội Cựu CAND TP. Phủ Lý) giới thiệu và đề nghị Tổ chức “Trái tim người lính” trợ giúp việc phục dựng màu. 

Đại diện các gia đình liệt sĩ đón nhận 8 di ảnh liệt sĩ thuộc lực lượng QĐND và CAND vừa được phục dựng màu. 
Đại diện các gia đình liệt sĩ đón nhận 8 di ảnh liệt sĩ thuộc lực lượng QĐND và CAND vừa được phục dựng màu. 

8 di ảnh bao gồm: Liệt sĩ CAND Nguyễn Bá Lợi (1923 - 1970); Liệt sĩ QĐND Nguyễn Văn Vân (1925 - 1950), tức Tuấn Sơn - Trung đoàn trưởng Trung đoàn Tây Tiến; Liệt sĩ CAND Phạm Văn Lưu (1925 - 1965); Liệt sĩ CAND Hoàng Văn Ấm (1932 - 1969); Liệt sĩ Trần Minh Tiến (1945 - 1968), tác giả nhật ký “Trở về trong giấc mơ”; Liệt sĩ Hà Văn Lâm (1947 - 1973); Liệt sĩ Đinh Quang Việt (1952 - 1974) và Liệt sĩ Nguyễn Hữu Tạo, tức Trịnh Xuân Tạo (1953 - 1972).

Lê Quang Vinh

Tưởng nhớ liệt sỹ Dương Thị Xuân Quý - nữ nhà văn, nhà báo nhiệt huyết, can trường

Tưởng nhớ liệt sỹ Dương Thị Xuân Quý - nữ nhà văn, nhà báo nhiệt huyết, can trường

Sáng 8/3, Tạp chí Văn hiến Việt Nam và Ban liên lạc đồng đội khu 5 đã tổ chức tưởng niệm 55 năm ngày nhà văn Dương Thị Xuân Quý hy sinh