Trong một cuộc phỏng vấn bên lề hội nghị thượng đỉnh quốc phòng châu Âu tại Prague, Đô đốc Rob Bauer, người Hà Lan, chủ tịch của Ủy ban Quân sự NATO, cho biết: "Nếu bạn cho phép một quốc gia như Nga giành chiến thắng, thoát khỏi tình hình này với tư cách là người chiến thắng, thì điều đó có ý nghĩa gì đối với các quốc gia độc tài khác trên thế giới, nơi Mỹ cũng có lợi ích?".

Ông nói thêm: "Việc nói riêng về Ukraina là điều đủ quan trọng, nhưng còn nhiều vấn đề khác ngoài Ukraina".

Ông Trump đã nhiều lần nói rằng ông có thể chấm dứt chiến tranh ở Ukraina trong một ngày, nhưng không nói rõ bằng cách nào. Một thỏa thuận do Phó Tổng thống đắc cử JD Vance vạch ra vào tháng 9 phản ánh những gì những người gần gũi với Điện Kremlin nói rằng ông Putin muốn Nga giữ lại lãnh thổ mà họ đã chiếm được và đảm bảo rằng Ukraina sẽ không gia nhập NATO.

Người phát ngôn của nhóm chuyển giao quyền lực của ông Trump, Karoline Leavitt, cho biết ông được tái đắc cử vì người dân Mỹ "tin tưởng ông sẽ lãnh đạo đất nước và khôi phục hòa bình thông qua sức mạnh trên toàn thế giới".

"Khi trở lại Nhà Trắng, ông ấy sẽ thực hiện những hành động cần thiết để làm điều đó", bà Leavitt cho biết vào thứ Bảy.

Ông Trump từ lâu đã chỉ trích khoản viện trợ mà Mỹ đã gửi cho Ukraina — hơn 100 tỷ USD kể từ tháng 2/2022, phần lớn là vũ khí và hỗ trợ quân sự — và trong một podcast vào tháng trước đã đổ lỗi cho Tổng thống Volodymyr Zelensky về cuộc xâm lược của Nga, bắt đầu một cuộc chiến mà tổng thống đắc cử mô tả là "một kẻ thua cuộc".

Đô đốc Bauer không thảo luận về các đề xuất mà chính quyền Trump sắp tới đã đưa ra, ông muốn chờ xem cựu tổng thống sẽ làm gì khi trở về. "Tôi nghĩ rằng điều quan trọng là không nên vội đưa ra kết luận dựa trên những gì ông ấy đã nói cho đến nay", ông nói.

NATO được thành lập vào năm 1949 để chống lại mối đe dọa của Liên Xô đối với phương Tây, và ông Putin từ lâu đã cảnh báo liên minh này không nên mở rộng quá gần biên giới của Nga. 

Mỹ là một trong những thành viên sáng lập NATO, và sự ủng hộ của họ chưa bao giờ bị nghi ngờ cho đến khi ông Trump nêu ra khả năng trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình rằng ông có thể sẽ cố gắng rút khỏi liên minh và cáo buộc các thành viên khác không trả phần chia sẻ công bằng của họ về chi phí quốc phòng.

Đô đốc Bauer, sĩ quan quân sự cấp cao nhất của NATO, cũng cảnh báo về những hậu quả địa chính trị đáng kể khi Triều Tiên gửi quân và vũ khí tới hỗ trợ Nga chống lại Ukraina. "Quốc gia biệt lập nhất thế giới giờ đây đột nhiên trở thành một nhân tố tham gia", ông nói.

Nếu sự giúp đỡ của Triều Tiên trên chiến trường giúp ông Putin có lợi thế hơn trong các cuộc đàm phán, Đô đốc Bauer cho biết các nhà lãnh đạo độc tài khác cũng có thể được khuyến khích vi phạm các quy tắc quốc tế về chủ quyền lãnh thổ và trừng phạt kinh tế. 

Thực tế là Trung Quốc, với ảnh hưởng đáng kể của mình đối với Triều Tiên, đã không can thiệp để ngăn chặn sự hỗ trợ cho Nga tạo ra một "tình hình nguy hiểm cho Mỹ" trong tương lai, Đô đốc Bauer cho biết.

Cuộc họp kéo dài ba ngày tại Prague do Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, một nhóm nghiên cứu có trụ sở tại London, tổ chức, tập trung vào việc thúc đẩy quân đội quốc gia và ngành công nghiệp quốc phòng ở châu Âu.

Nhưng khả năng ông Trump chấm dứt hỗ trợ của Mỹ cho Ukraina đã đưa ra những dự báo ảm đạm cho nỗ lực chiến tranh, và thúc đẩy những lời kêu gọi mới về việc châu Âu từ bỏ sự phụ thuộc kéo dài nhiều thập kỷ vào vũ khí và bảo đảm an ninh của Mỹ.

Trong khi hầu hết diễn giả đều thận trọng không dự đoán chính xác hướng đi mà ông Trump có thể thực hiện, vẫn có ý kiến cho rằng châu Âu nên chuẩn bị cho tình huống xấu nhất.

"Chúng ta sẽ phải chờ xem chính sách thực tế của chính quyền mới đối với Ukraina, đối với châu Âu, NATO sẽ như thế nào", Tổng thống Petr Pavel của Cộng hòa Séc phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh vào thứ sáu. "Nhưng không còn nghi ngờ gì nữa, chúng ta sẽ phải bắt đầu" làm việc chặt chẽ hơn trên khắp lục địa", ông nói thêm.

Ông Pavel cảnh báo rằng bất kỳ thỏa thuận nào mà ông Trump cố gắng đạt được với Nga để chấm dứt chiến tranh thì "rất có thể sẽ không phù hợp với lợi ích của chúng ta và lợi ích của Ukraina".

Ông Trump và Tổng thống Zelensky đã nói chuyện qua điện thoại vào thứ Tư, cuộc gọi có sự tham gia của Elon Musk, tỷ phú công nghệ sở hữu công ty truyền thông vệ tinh Starlink đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực chiến tranh quân sự của Ukraina.

Tại Prague, các quan chức đều nhất trí rằng châu Âu phải chuẩn bị tốt hơn để tự vệ và tự chế tạo vũ khí. Nhưng lo ngại lan rộng về việc cân bằng chi phí cao để trang bị vũ khí cho quân đội với thâm hụt kinh tế gia tăng trên khắp châu Âu và lo ngại rằng chính quyền Trump có thể áp thuế cao đối với hàng nhập khẩu từ châu Âu.

Theo IISS, các nước NATO ở châu Âu đã tăng chi tiêu quốc phòng lên 50% trong thập kỷ qua. Hơn 23 trong số 32 thành viên của NATO hiện chi ít nhất 2 phần trăm tổng sản phẩm quốc nội của họ cho quốc phòng, tăng từ chỉ sáu quốc gia vào năm 2021. Nhưng nhiều quan chức tại hội nghị cho biết các đồng minh nên tiến tới chi tiêu tới 3 hoặc 4% trong những năm tới.

Đô đốc Bauer cho biết những yêu cầu đột ngột của ông Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên đã thúc đẩy các thành viên NATO đạt ngưỡng 2%, cùng với cuộc chiến ở Ukraina.

Nghiên cứu của IISS cũng chỉ ra những lỗ hổng trong khả năng sản xuất nhanh chóng đủ số lượng đạn dược và vũ khí của châu Âu.

Douglas R. Bush, viên chức mua sắm hàng đầu của Quân đội Mỹ, người được chính quyền Biden sắp mãn nhiệm bổ nhiệm, đã tìm cách đưa ra một lưu ý trấn an cho khán giả đang lo lắng ở Prague. Nhưng Mỹ cũng đang phải vật lộn để đạt được một số mục tiêu sản xuất vũ khí của mình, ông cho biết: Vào cuối năm, các nhà sản xuất Mỹ sẽ sản xuất tới 55.000 vỏ đạn pháo 155 mm mỗi tháng — ít hơn 80.000 vỏ đạn được dự kiến vào một năm trước.

Trong một cuộc phỏng vấn, ông Bush cho biết việc mua và bảo trì máy móc để chế tạo đạn chất lượng cao mất nhiều thời gian hơn dự kiến. Ông cho biết sản lượng hàng tháng vẫn đang trên đà đạt 100.000 viên đạn vào cuối năm 2025, như đã dự kiến trước đó.

Tuy nhiên, lưu ý rằng Mỹ dựa vào các thành phần đạn dược từ Ba Lan, Pháp và Đức, và đang mua tên lửa phóng từ Thụy Điển, ông Bush mô tả "mối quan hệ sâu sắc" với châu Âu mà sẽ khó có thể phá vỡ.

"Mối quan hệ của chúng tôi với châu Âu không phải là 4 năm một lần, mà là bền vững", ông Bush nói. "Điều đó sẽ không thay đổi".

(Nguồn: The New York Times)