Dấn thân vào nghiên cứu gen lúa – Hành trình của nữ trí thức Việt

Giữa muôn vàn thách thức của nông nghiệp trong thời đại biến đổi khí hậu, có những người lặng lẽ gieo hạt giống tri thức, kiên trì vun trồng từng dữ liệu, từng khám phá – để góp phần xây dựng một tương lai bền vững cho hạt gạo Việt Nam

Một trong những gương mặt nổi bật đóng góp tích cực cho nỗ lực này là PGS.TS Tô Thị Mai Hương – Phó trưởng ban Nghiên cứu- Đổi mới và Chuyển giao công nghệ, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội. Với chuyên môn sâu trong lĩnh vực khai thác dữ liệu hệ gen lúa và ứng dụng công nghệ chỉnh sửa gen trong việc cải thiện giống cây trồng, PGS.TS Hương đã có nhiều đóng góp quan trọng, góp phần thúc đẩy hướng đi mới cho nghiên cứu lúa tại Việt Nam.

PGS.TS Tô Thị Mai Hương – Giảng viên Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội

Nghiên cứu di truyền liên kết toàn hệ gen lúa – Khai phá kho tàng di truyền quý báu

Dù Việt Nam là quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, nhưng việc nghiên cứu gen lúa ở cấp độ phân tử vẫn còn khá khiêm tốn. Theo PGS.TS Mai Hương, tiềm năng từ nguồn gen lúa bản địa là rất lớn, song chưa được khai thác đúng mức.

Trong nhiều năm qua, phòng thí nghiệm liên kết Việt Pháp LMI-RICE đã xây dựng thành công bộ sưu tập gần 200 giống lúa bản địa và thực hiện giải trình tự gen toàn diện. Đây là một kết quả rất có giá trị, không chỉ mang giá trị học thuật mà còn là nền tảng để phát triển các giống lúa có khả năng chịu hạn, kháng sâu bệnh tốt, giảm phụ thuộc vào phân bón và thuốc trừ sâu – giúp người nông dân canh tác bền vững hơn.

" Chúng tôi muốn hiểu rõ hơn cơ chế phân tử bên trong cây lúa, để từ đó phát triển những giống lúa vừa khỏe mạnh, vừa phù hợp với môi trường Việt Nam, nhất là trong bối cảnh khí hậu đang thay đổi nhanh chóng," – PGS.TS Hương chia sẻ.

PGS.TS Tô Thị Mai Hương trong phòng thí nghiệm khai thác nguồn gen quý của lúa

Chân dung nữ nhà khoa học: Tâm huyết, bền bỉ và đầy đam mê

Tốt nghiệp Tiến sĩ tại Pháp, PGS.TS Tô Thị Mai Hương lựa chọn quay về Việt Nam để theo đuổi con đường nghiên cứu khoa học vì muốn được làm khoa học trên chính quê hương mình, với những giống lúa quen thuộc của người Việt

GS.TS Đinh Thị Mai Thanh, Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội, nhận xét: “Có những ngày tôi rời trường rất muộn, vẫn thấy chị Hương ở phòng thí nghiệm. Sự tận tụy và kiên trì của chị là điều rất đáng trân trọng.”

Sự kỹ lưỡng, cẩn thận trong từng chi tiết đã tạo nên một hình ảnh một giảng viên nghiêm túc và đầy tinh thần trách nhiệm. Sinh viên Nguyễn Hương Giang – người từng được chị hướng dẫn chia sẻ:“Cô Hương giúp em học cách tổ chức công việc, quản lý dự án và xử lý dữ liệu khoa học một cách bài bản.”

Làm khoa học vốn đã không dễ dàng, làm khoa học với tư cách một người phụ nữ lại càng đòi hỏi nhiều hy sinh. Vừa là giảng viên, vừa là nhà nghiên cứu, vừa là mẹ, là người giữ lửa cho gia đình – chị vẫn chọn cách sống không ngừng học hỏi, không ngừng cống hiến. Đối với PGS.TS Tô Thị Mai Hương, mọi khó khăn dường như tan biến trước niềm đam mê và tình yêu với khoa học. “Tôi xem công việc nghiên cứu và giảng dạy là niềm vui, là lẽ sống vì tôi tin công việc mình đang làm có ý nghĩa, không chỉ với bản thân, mà với xã hội” – PGS.TS Hương tâm sự. Những công trình nghiên cứu của chị không chỉ có giá trị về học thuật mà còn đóng góp trực tiếp vào việc đào tạo thế hệ các nhà khoa học trẻ cho tương lai, xây dựng nền nông nghiệp theo hướng bền vững.

PGS.TS Tô Thị Mai Hương hướng dẫn sinh viên làm thí nghiệm tại phòng Lab

Thông điệp truyền cảm hứng từ nữ trí thức Việt

Những gì chị làm đã và đang truyền cảm hứng cho nhiều người, đặc biệt là các nữ sinh yêu khoa học. Từ một lĩnh vực khô khan như sinh học và nông nghiệp, PGS.TS Hương đã biến nó thành câu chuyện sống động về tình yêu khoa học, về lòng kiên trì và niềm tin vào tri thức. Câu chuyện của chị là một minh chứng rằng: phụ nữ hoàn toàn có thể theo đuổi khoa học một cách bền vững, nghiêm túc và đầy đam mê – miễn là họ được tin tưởng, tạo điều kiện và không ngừng nỗ lực.

PGS.TS Tô Thị Mai Hương bền bỉ với hành trình nghiên cứu khoa học

Trong bối cảnh thế giới chuyển mình mạnh mẽ vì khí hậu, vì an ninh lương thực, những bước đi thầm lặng của những nhà khoa học như chị – dù nhỏ bé – lại mang trong mình sức mạnh lan tỏa lớn lao. Bởi khoa học, suy cho cùng, không chỉ là khám phá – mà còn là trách nhiệm, là niềm tin và là di sản để lại cho tương lai.