Nhắc tới mùa thu là nghĩ đến trẻ thơ với Tết Trung thu đậm đà văn hóa truyền thống, với dịp khai trường rộn rã niềm vui… Mỗi món quà nhỏ dịp này luôn đong đầy tình yêu thương, sự quan tâm của người lớn dành cho trẻ. Bên cạnh những lựa chọn đã trở nên quen thuộc, như: trang phục, đồ chơi, quà bánh… thì thời gian gần đây, quà tặng sách đã trở thành một gợi ý phù hợp, và có sức lan tỏa ý nghĩa, sâu sắc.

Trong mùa thu này, nhiều cuốn sách thiếu nhi hay được phát hành, sẵn sàng hòa nhịp cùng niềm hân hoan, náo nức của trẻ thơ. PGS.TS Phạm Văn Tình - Giám đốc Trung tâm Việt Nam học chia sẻ: “Ngày mai em đến lớp/ Lớp học mới ngỡ ngàng/ Bạn cũ và bạn mới/ Mùa thu trong nắng vàng...” Các em sẽ vui hơn nhiều nếu nhận được từ bố mẹ, thầy cô, bạn bè một món quà. Nhưng vào đây, tất cả chúng ta đều hoa cả mắt bởi “thế giới quà tặng” muôn màu muôn vẻ. Ngước nhìn lên giá sách, tôi chợt phát hiện ra Dưới khung trời ngát xanh - một cuốn truyện dài dành cho thiếu nhi, cũng là  tác phẩm mới nhất của nhà thơ Lữ Mai do Linh Lan Books phối hợp Nhà xuất bản Văn học ấn hành. Tôi bị cuốn vào lời kể của một nhà thơ trẻ từng sinh ra lớn lên ở nông thôn, có “ngôi làng nhỏ bé được núi đồi và dòng sông Lèn bao bọc bốn phía”. Tôi bị mê hoặc và bị hút hồn với những chủ đề “lạ mà quen”, lần lượt theo từng chương. Các bạn nhỏ sẽ có cơ hội thả hồn mình vào một hành trình khám phá miền quê qua trang viết của một cây bút có “hồn thơ” trong trẻo và tinh tế”.

Đồng quan điểm trên, Thượng tá - nhà văn Nguyễn Phú, Giảng viên Học viện Biên phòng nhận định, theo dõi thị trường sách và văn hóa đọc, anh thấy không ít nhà trường, cơ quan và các bậc phụ huynh đã ngày càng quan tâm hơn đến nhu cầu đọc sách của các em nhỏ. Dùng những cuốn sách hay, phù hợp lứa tuổi để mừng tuổi năm mới, tặng thưởng kết thúc khóa học... đã có nhiều nơi, nhiều bậc phụ huynh làm. Tặng một cuốn sách cho trẻ em không chỉ là thể hiện sự quan tâm, tình cảm của người lớn dành cho các em nhỏ, mà đó còn là cách trao truyền tri thức, bồi dưỡng tâm hồn và hình thành một thói quen lành mạnh cho trẻ.

Vài năm trở lại đây, đã có một số người chú ý đến việc tặng sách dịp Trung thu, khai giảng năm học mới như một món quà mùa thu ý nghĩa cho trẻ em. Nét đẹp thúc đẩy văn hóa đọc này đang dần được lan tỏa, hy vọng trong thời gian tới trở thành thói quen phổ biến trong xã hội. Một cuốn sách hay chứa đựng nhiều tri thức, giàu giá trị nhân văn, trình bày đẹp, phù hợp độ tuổi... hẳn là thật ý nghĩa đối với các em. Sách như người bạn để các em bước vào năm học với những hứng khởi của tuổi hoa. Ngoài nguồn sách dịch, các tác phẩm kinh điển viết cho thiếu nhi của các thế hệ nhà văn đi trước thì các tác phẩm mới của lứa nhà văn 8x, 9x viết cho thiếu nhi hiện nay cũng rất đáng được đón đọc.

Từ TP Hồ Chí Minh, nhà văn Tống Phước Bảo dẫn chứng, nếu ai có dịp tham quan Đường sách Thành phố Hồ Chí Minh vào những ngày hè, hoặc những ngày cuối tuần, sẽ thấy rất nhiều phụ huynh dẫn con mình đến tham quan và chọn mua sách cho con như một phần quà tặng khích lệ các con. Anh từng chứng kiến các bé cầm lên, rồi đặt xuống một tập sách trong sự tiếc nuối vì phụ huynh chỉ cho mua 5 cuốn sách. Kể câu chuyện này để thấy lấy sách làm quà tặng cho các con trong những dịp hè, trung thu, hay lễ tết, hoặc sinh nhật kỳ thực với một số phụ huynh, hiện nay họ đã làm. Chỉ có điều tư duy tặng sách vẫn chưa được lan tỏa rộng rãi.

Theo nhà văn Tống Phước Bảo, chúng ta nói về văn hóa đọc đang có sự dịch chuyển và bị thay thế bởi sự phát triển của mạng xã hội, các trò chơi điện tử thì hơn ai hết, chính chúng ta phải tập thói quen đọc sách ngay từ bây giờ cho con em mình. Bằng hình thức tặng quà sách vào các dịp quan trọng cũng là tập cho trẻ có thói quen quý trọng sách. Ngày nay, với công nghệ in ấn cũng như thiết kế bắt kịp xu thế cũng như sở thích của trẻ, rất nhiều cuốn sách đẹp. Riêng nội dung đã có các nhà văn chăm chút cũng như luôn đổi mới sáng tạo, họ nắm bắt nhu cầu đọc của trẻ khá tốt. Anh cũng đưa ra ví dụ một số cuốn sách gần đây đã gây chú ý cho độc giả nhí như Dưới khung trời ngát xanh của Lữ Mai, tác phẩm này khi còn là bản thảo đã đoạt Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn. Một số cây bút thành danh khi viết cho thiếu nhi ngay lập tức tạo nên cơn sốt như Nguyễn Xuân Thủy với tập truyện “Đại náo nhà ông ngoại”, tạo ngay hot trend mùa hè vừa rồi; Nguyễn Phong Điệp với tập truyện “Nhẩy lên và hét” hiện vẫn đang tạo nên sức hút. Quả thật sách bây giờ rất dễ dàng làm quà tặng cho trẻ bởi chất lượng và nội dung hoàn toàn có thể cuốn hút trẻ. Và nếu chúng ta không tạo thành nếp quen, thì không thể có một sự thay đổi về văn hóa đọc nếu cứ hô hào mãi.

Tiến sĩ ngôn ngữ Đỗ Anh Vũ (Đài Tiếng nói Việt Nam) cũng bày tỏ niềm vui khi trước thềm mùa thu này, nhiều cuốn sách thiếu nhi đã được phát hành, xứng đáng trở thành món quà tặng thú vị cho trẻ nhỏ. “Quà tặng cho trẻ em, tự bao giờ, đã vắng bóng đi những cuốn sách. Thiết nghĩ, cần khơi động lại hình thức quà tặng này, khơi động lại tình yêu với sách, niềm đam mê đọc sách trong các em bằng những tác phẩm tích cực, vừa bổi đắp tâm hồn vừa khiến các em có thêm tri thức rộng mở, có thêm vốn từ vựng phong phú, tạo nền tảng để học tập tốt môn ngữ văn trong nhà trường phổ thông. Ông bà, bố mẹ, người thân có thể giới thiệu với các em những tác phẩm văn học thiếu nhi kinh điển của Việt Nam và thế giới, lại cũng có thể giới thiệu những tác phẩm mới của các cây bút đương đại. Những cuốn sách như truyện dài “Dưới khung trời ngát xanh” của Lữ Mai do Linh Lan Books phối hợp NXB Văn học vừa ấn hành xứng đáng là một trong những đầu sách có thể trở thành món quà tặng thú vị cho các em học sinh. Các em sẽ cảm nhận được những ký ức tuổi thơ trong trẻo của tác giả, gắn với một vùng quê yên bình, nơi mỗi đứa trẻ lớn lên được làm bạn với thiên nhiên hiền hòa, được tham gia hoặc chứng kiến những hoạt động tăng gia sản xuất, hoạt động nông nghiệp như nuôi ngan, bơm nước vào ruộng… Hình bóng những người thân yêu, những trò chơi tuổi nhỏ sẽ thành kỷ niệm thiêng liêng theo ta suốt cả cuộc đời…”, Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ nhấn mạnh.

“Dưới khung trời ngát xanh” là tập truyện dài từ khi còn ở dạng bản thảo đã đoạt Giải Khát vọng Dế Mèn của Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần thứ 5, năm 2024 do Báo Thể thao và Văn hóa - Thông tấn xã Việt Nam tổ chức. Tác phẩm được Linh Lan Books phát hành, ra mắt trong tháng 8 này như một món quà dành tặng thế giới tuổi thơ. Sách có dung lượng 140 trang, chia thành 14 chương tái hiện cuộc sống rộn rã thanh âm, sinh động sắc màu của một đám trẻ ở thôn quê - ký ức tuổi thơ của thế hệ cuối 8x, đầu 9x tuy thiếu thốn về vật chất nhưng vẫn tràn ngập tình yêu thương, nên thơ và đẹp đẽ.

Lữ Mai sinh năm 1988 tại Thanh Hóa, tốt nghiệp Khoa Viết văn - Báo chí, Đại học Văn hóa Hà Nội (Tiền thân là Trường Viết văn Nguyễn Du). Hiện chị công tác tại Báo Nhân Dân và là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Hội viên Hội Nhà văn Hà Nội. Chị đã xuất bản 16 tác phẩm chính, đa dạng về thể loại và đề tài và đoạt nhiều giải thưởng văn học uy tín. Lữ Mai cũng là một trong những tác giả trẻ có tác phẩm in trong Sách giáo khoa Chân trời sáng tạo và là cố vấn một số chương trình truyền hình: Vua Tiếng Việt, Văn Vui Vẻ... Năm 2022, Linh Lan Books đã phát hành bộ sách 5 tập “Thơ hay cho bé học nói” của chị kết hợp cùng nhà thơ Đoàn Văn Mật và để lại ấn tượng cho độc giả.