Từ khi lập ra sàn giao dịch tiền điện tử Binance đến khi trở thành người Hoa giàu nhất thế giới, Triệu Trường Bằng (Changpeng Zhao) chỉ cần 5 năm, nhưng gần đây với sự sụt giá thê thảm của Bitcoin, chỉ trong nửa năm tài sản của ông đã bốc hơi hơn 80 tỷ USD và Binance còn đối mặt với nguy cơ bị quản chế…

Tháng trước, Triệu Trường Bằng (sau đây gọi tắt là Triệu), từng trở thành “người Hoa giàu nhất thế giới” với tiền điện tử, đã viết tweet chỉ ra rằng đồng Luna (Luna coin), từng có giá trị thị trường là 1,3 tỷ USD, chỉ còn lại 2.000 USD sau vài ngày, gần như không còn giá trị.

Vào ngày 9/11/2021, đồng Bitcoin đạt mức cao lịch sử 69.000 USD và ông Triệu, người nắm giữ nhiều loại tiền điện tử và kiểm soát Binance, có giá trị tài sản ròng đạt tới 95,8 tỷ USD (khoảng 640 tỷ nhân dân tệ), trở thành “người Hoa giàu nhất thế giới”. Vào thời điểm đó, khối tài sản của Triệu đã bỏ xa Lý Gia Thành (Li Ka-shing), Chung Thiểm Thiểm (Zhong Shanshan) và các đại gia người Hoa khác.

Triệu Trường Bằng lên trang bìa Forbes

 Nhưng thị trường tiền điện tử thể hiện sự giàu có với sự rất không chắc chắn. Từ cơn bão đồng Luna gần đây, có thể thấy khối tài sản của Triệu tăng lên nhanh chóng và cũng “nghèo khó trở lại trong một sớm một chiều” như thế nào. Vào năm 2018, Binance đã chi 3 triệu USD để mua 15 triệu đồng Luna. Vào thời kỳ đỉnh cao, chúng được định giá 1,3 tỷ USD, Binance đã kiếm được lợi nhuận gấp 450 lần trên giấy tờ.

Nhưng vào đầu tháng 5/2022, đồng Luna sụp đổ, chỉ trong vài ngày, giá giảm từ gần 90 USD một đồng xuống còn dưới 0.00015 USD, và tài sản hàng trăm triệu USD biến mất trong nháy mắt. Từ 3 triệu USD đến 1,3 tỷ USD rồi đến 2 ngàn USD. Sự thăng trầm của đồng Luna đã trở thành một mô hình thu nhỏ về sự biến đổi khối tài sản của Triệu Trường Bằng.

Bà Kristalina Georgieva, Chủ tịch Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), đã nói rằng đồng tiền không có tài sản hỗ trợ là một “trò lừa đảo kim tự tháp”, ám chỉ đến sự sụp đổ gần đây của đồng Luna và các sự cố khác đã tác động đến thị trường tiền điện tử. Không ngờ, tác động đã sớm ứng nghiệm.

Từ năm 2022, Mỹ đã bắt đầu thắt chặt thanh khoản tiền tệ, các quốc gia ngày càng giám sát chặt chẽ hơn, thị trường tiền mã hóa do Bitcoin dẫn đầu đã phải hứng chịu hàng loạt đòn giáng nặng nề. Đồng Bitcoin cũng trượt từ mức 69.000 USD vào tháng 11/2021 xuống còn 22.000 USD vào ngày 16/6/2022, mức giảm gần 70%. Giá trị tài sản ròng của Triệu Trường Bằng cũng đã giảm gần 90% chỉ trong nửa năm qua.

Một số nhà phân tích đã chỉ ra rằng: “Bản chất của tiền điện tử chỉ là một loại tài sản rủi ro và động lực chính là tính thanh khoản của tiền tệ. Tại thời điểm này, các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới đang chuyển sang thắt chặt và sự thoái trào của tiền điện tử đã là xu thế tất yếu”.

Giá trị tài sản bị thu hẹp chỉ là một trong những nỗi lo của Triệu và số phận của Binance cũng khiến ông mất ăn mất ngủ. Năm 2017, sau khi Triệu thành lập Binance, ngay trong tháng 9 năm đó, bảy bộ và ủy ban của Trung Quốc đã ngừng tài trợ cho việc phát hành token tiền điện tử. Triệu Trường Bằng và Binance, mới thành lập được ba tháng, đã phải chạy ra nước ngoài. Một câu chuyện về “lang thang trên Trái đất” bắt đầu.

Điểm dừng chân đầu tiên của Triệu là Nhật Bản. Năm 2018, BộTài chính Nhật Bản đã đưa ra cảnh báo với lý do Binance chưa được đăng ký tại Nhật Bản có thể gây tổn thất cho các nhà đầu tư. Binance không thể cung cấp dịch vụ giao dịch cho công chúng vì không có giấy phép chính thức.

Tan vỡ ở Nhật Bản, Triệu đến Anh. Cơ quan quản lý tài chính của Vương quốc Anh cho rằng “sự phân bố theo địa lý quá rộng” của Binance khiến họ không thể giám sát được. Hành vi không đặt trụ sở để hoạt động trong khu vực có quy định lỏng lẻo của Binance không được nhiều cơ quan quản lý dung túng. Trong hai năm sau đó, Triệu lại chuyển đến Mỹ và Singapore, nhưng đều bị “tiễn khách”.

Trong quá trình này, việc không đặt trụ sở chính được các cơ quan quản lý nhiều quốc gia coi là rủi ro, nhưng được Binance giải thích là “kiểu làm việc phi trung tâm”. Tính năng cốt lõi của “phi trung tâm hóa” tiền điện tử đã được Binance trực tiếp nắm lấy và được sử dụng như một lá chắn cho sự di chuyển cưỡng bức khắp nơi.