Chiều 20/3, ông Phan Chí Hiếu - Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam - làm việc với Viện Nghiên cứu Hán Nôm, yêu cầu làm rõ thông tin việc số lượng lớn sách của viện bị cho là mất. Tối cùng ngày, Viện Nghiên cứu Hán Nôm ra thông cáo.

Trong đợt kiểm kê tài liệu từ giữa năm 2022, Viện Nghiên cứu Hán Nôm đã kiểm kê toàn bộ kho sách Hán Nôm. Tuy nhiên, đối với một phần sách sưu tầm (ST) chưa tu bổ, còn bó lại thành từng bó để trong kho, nhóm kiểm kê mới chỉ thực hiện kiểm đếm mà chưa đối chiếu với sổ đăng ký cá biệt. Đầu năm 2023, Viện Nghiên cứu Hán Nôm đã kiểm kê lại toàn bộ kho ST, đối chiếu và đánh dấu vào sổ đăng ký cá biệt.

Theo đại diện Viện, hồi giữa tháng 3, hội đồng kiểm kê báo cáo việc kho Sưu tầm của viện thiếu 121 cuốn sách, gồm cả 11 cuốn thuộc danh sách báo mất thất thoát năm ngoái. Ngoài ra, có 339 quyển đã vào sổ nhưng lẫn lộn ký hiệu, chưa xác định rõ 121 sách thiếu có nằm trong số này hay không. Nhóm kiểm kê cũng rà soát toàn bộ 17.712 sách trong kho và xác định có 877 quyển (5%) bị hư hỏng nặng.

Để làm rõ vấn đề, Viện Nghiên cứu Hán Nôm đang mời các chuyên gia tham gia đối chiếu các sách lẫn ký hiệu với các sách thiếu để sàng lọc; đồng thời lập hội đồng đánh giá tình trạng của 877 sách hư hại để có phương án xử lí phù hợp.

Về sự việc thất thoát 25 đơn vị tài liệu, Viện Nghiên cứu Hán Nôm đã kịp thời báo cáo tình hình cho Viện Hàn lâm và đã có công văn gửi cơ quan công an đề nghị làm rõ sự việc. Hiện cơ quan công an đang điều tra.  

"Viện Nghiên cứu Hán Nôm đã và đang tổ chức các biện pháp để xử lý vấn đề một cách công khai, minh bạch, với tinh thần trách nhiệm cao, đồng thời xác định rõ trách nhiệm của các tập thể và cá nhân liên quan", thông cáo báo chí của Viện nêu.

Hồi tháng 12/2022, Viện Nghiên cứu Hán Nôm thông báo thất lạc 25 cuốn, trong đó có bốn cuốn Toàn Việt thi lục, thuộc ba bộ khác nhau, do Lê Quý Đôn biên soạn, Việt âm thi tập do nhà sử học Phan Phu Tiên và Thị Ngự sử Chu Xa kế tục biên soạn. Các cuốn sách bị thất thoát vốn đã có bản scan màu, bản photocopy, được thực hiện từ trước (tức nội dung sách không bị mất).

Đại diện Viện khi đó cho biết ưu tiên tìm kiếm sách thất lạc, bao gồm việc rà soát trên giá một lần nữa để tránh tình trạng sách bị lẫn. Viện đã có công văn mời cơ quan an ninh điều tra, hiện vẫn chưa có kết quả.

Đến tháng 4/2022, Viện đã cho tổng kiểm kê toàn bộ kho sách Hán Nôm. Thông qua 3 tháng rà soát, Viện phát hiện không thấy trên giá 29 quyển (tập sách đóng rời), trong đó có 13 quyển thuộc kho A và kho V, 16 quyển thuộc kho ST. Thêm vào đó, 6 thác bản bia cũng biến mất.

Sau đó, Viện tiếp tục cho rà soát, tìm thêm được 4 quyển (do để sai chỗ trên giá). Tổng số sách chưa thấy trên giá (mất, hoặc thất lạc) là 25 quyển. Về thác bản bia tìm được 4 thác bản (để sai chỗ), còn 2 thác bản bị mất nhưng đã có thác bản dự bị đem ra sử dụng.

Đến ngày 30/9/2022, Viện đã ký văn bản bàn giao kho sách cho người quản lý mới. Sau đó, Viện tiếp tục cho kiểm kê kho sách tại Thư viện (gồm sách tiếng Việt và ngoại ngữ, không phải sách Hán Nôm) để thực hiện tổng kiểm kê tài liệu. Viện dự định sẽ báo cáo tổng hợp toàn bộ các tài liệu, bao gồm tài liệu Hán Nôm và tài liệu mới. Công việc kiểm kê kho sách mới tại Thư viện dự kiến hoàn thiện trong đầu năm 2023.