Đồng chí Phan Xuân Thủy, Phó Trưởng Ban Tuyên Giáo và Dân vận Trung ương và Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương trao 4 giải Nhất cho các tác giả. Ảnh: VGP

Bộ Khoa học và Công nghệ vừa tổ chức Lễ trao Giải thưởng Báo chí về Khoa học và Công nghệ (KH&CN) năm 2024, sự kiện thường niên nhằm tôn vinh những cây bút đã góp phần đưa khoa học, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đến gần hơn với đời sống xã hội.

Ra đời từ năm 2012, Giải thưởng Báo chí về KH&CN được xem là “điểm hẹn nghề nghiệp” uy tín của giới báo chí cả nước. Sau hơn 10 năm, giải thưởng không chỉ khuyến khích sáng tạo trong cách thể hiện nội dung mà còn khẳng định vai trò của truyền thông như một mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái khoa học và đổi mới sáng tạo.

Tính đến nay, hơn 8.000 tác phẩm và nhóm tác phẩm thuộc năm loại hình báo chí đã tham dự, trong đó 271 tác phẩm xuất sắc được vinh danh. Những con số ấy minh chứng cho sức sống bền bỉ của một giải thưởng chuyên biệt, góp phần định hình phong cách làm báo khoa học tại Việt Nam.

Không chỉ dừng lại ở cấp quốc gia, nhiều địa phương như TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Thừa Thiên Huế, Bắc Ninh... cũng đã chủ động tổ chức Giải thưởng Báo chí KH&CN cấp tỉnh, tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, nuôi dưỡng đội ngũ phóng viên chuyên viết về lĩnh vực vốn được xem là “khó và khô”.

Tiếp nối thành công của các mùa giải trước, năm 2024, Ban Tổ chức nhận được hơn 200 tác phẩm/nhóm tác phẩm từ các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương. Theo đánh giá của Hội đồng chấm giải, phần lớn tác phẩm năm nay đã phản ánh khá toàn diện những chuyển động của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong đời sống kinh tế - xã hội.

Nhiều tác phẩm nổi bật không chỉ mang tính thời sự mà còn đặt ra những vấn đề mang tầm chiến lược: làm thế nào để Việt Nam đón đầu công nghệ lõi, phát triển năng lượng sạch hay thúc đẩy trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn phục vụ phát triển bền vững.

Sau quá trình lựa chọn kỹ lưỡng, 24 tác phẩm xuất sắc đã được trao giải, gồm 4 giải Nhất, 5 giải Nhì, 5 giải Ba và 10 giải Khuyến khích. Các tác giả đạt giải Nhất được nhận Cúp, Bằng khen của Bộ trưởng Bộ KH&CN và phần thưởng, trong khi những tác phẩm đạt giải Nhì, Ba và Khuyến khích cũng được tôn vinh với Giấy chứng nhận và Cúp Giải thưởng Báo chí về KH&CN năm 2024.

Phát biểu tại lễ trao giải, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương gửi lời chúc mừng tới các tác giả được vinh danh, đồng thời khẳng định Giải thưởng không chỉ là sự ghi nhận những nỗ lực của người làm báo mà còn là dịp để nhìn lại hành trình hơn một thập kỷ đồng hành giữa báo chí và ngành khoa học - công nghệ Việt Nam.

Thứ trưởng nhấn mạnh: “Báo chí là lực lượng tiên phong, là cầu nối vững chắc giữa chính sách và thực tiễn. Trong bối cảnh Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW, xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là trụ cột chiến lược để Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, vai trò của báo chí càng trở nên đặc biệt quan trọng.”

Theo Thứ trưởng, mỗi bài báo hay, mỗi phóng sự sâu sắc về KH&CN không chỉ truyền đạt thông tin mà còn góp phần hình thành niềm tin của xã hội đối với khoa học. Báo chí KH&CN chính là “chất xúc tác” giúp các chính sách đổi mới đi vào cuộc sống nhanh hơn, lan tỏa đến từng doanh nghiệp, nhà khoa học và người dân.

Cũng tại buổi lễ, lãnh đạo Bộ KH&CN bày tỏ mong muốn các cơ quan báo chí tiếp tục đổi mới cách làm, ứng dụng công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, báo chí dữ liệu và đa nền tảng để tiếp cận công chúng nhanh hơn, hấp dẫn hơn.

Báo chí KH&CN không chỉ dừng lại ở việc phản ánh thành tựu mà còn phải phản biện, đề xuất, gợi mở chính sách, đặt ra những câu hỏi lớn cho sự phát triển bền vững của đất nước. Chính qua những bài viết có chiều sâu, các nhà báo sẽ góp phần nuôi dưỡng tinh thần học hỏi và đổi mới trong toàn xã hội.

Bộ KH&CN khẳng định sẽ tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho báo chí, từ hỗ trợ nghiên cứu, ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số đến cung cấp nguồn dữ liệu khoa học chính thống. Việc phối hợp chặt chẽ giữa Bộ và các cơ quan truyền thông được xem là nền tảng để báo chí KH&CN trở thành lực lượng nòng cốt trong truyền thông về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia.

Hơn một thập kỷ qua, Giải thưởng Báo chí KH&CN không chỉ là cuộc thi nghề nghiệp mà còn là nơi tôn vinh những người làm báo say mê tri thức, kiên trì “giải mã” các vấn đề tưởng chừng khô khan, khó tiếp cận.

Nhờ họ, những câu chuyện về chip bán dẫn, giấc mơ năng lượng hạt nhân, các nhà khoa học thầm lặng hay những sáng chế nhỏ bé nhưng hữu ích đã đến được với công chúng một cách sinh động và nhân văn hơn.

Giải thưởng năm 2024 khép lại, mở ra một giai đoạn mới cho báo chí KH&CN Việt Nam giai đoạn của sáng tạo, dữ liệu và hội nhập quốc tế, nơi mỗi người làm báo không chỉ là người đưa tin mà còn là người “gieo hạt tri thức”, góp phần bồi đắp nền tảng cho xã hội tri thức mà Việt Nam đang hướng tới.

DANH SÁCH CÁC TÁC PHẨM BÁO CHÍ ĐOẠT GIẢI THƯỞNG BÁO CHÍ VỀ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ NĂM 2024

Giải Nhất:

- Nhóm tác phẩm: “Khi trí tuệ nhân tạo bùng nổ, “gõ cửa” từng nhà” - Báo Pháp luật TP. Hồ Chí Minh.

- Nhóm tác phẩm: “Xã hội số trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” - Báo Quân đội nhân dân điện tử.

- Tác phẩm: “Vũ khí… cứu người” - Kênh VTC14, Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC.

- Tác phẩm: “Chuyện những người hiện thực hóa ‘Giấc mơ bay’ Việt Nam” - VOV1, Đài Tiếng nói Việt Nam.

Giải Nhì:

- Nhóm tác phẩm: “Đưa công nghệ sinh học vào ứng phó với biến đổi khí hậu: Yêu cầu bức thiết” - Báo Nghệ An.

- Nhóm tác phẩm: “Cơ hội lớn của Việt Nam với công nghệ bán dẫn” - Báo VietnamNet.

- Nhóm tác phẩm: “Ứng dụng công nghệ bảo vệ rừng quốc gia” - Báo Đồng Nai.

- Nhóm tác phẩm: “Công nghệ cao trong y tế - nền tảng cho sự bứt phá” - Đài Tiếng nói Nhân dân TP. Hồ Chí Minh.

- Tác phẩm: “Thụ tinh trong ống nghiệm, nơi ‘ươm mầm hạnh phúc’” - TTXVN.

Giải Ba:

- Tác phẩm: “Hành trình trở thành giáo sư toán học của cậu bé bại liệt” - Báo Giáo dục & Thời đại.

- Nhóm tác phẩm: “Tái khởi động điện hạt nhân Ninh Thuận: Việt Nam sẵn sàng cho một kỷ nguyên mới” - Báo Điện tử Chính phủ.

- Tác phẩm: “Công nghệ kiến tạo - Thúc đẩy thương mại hóa sáng chế” - Ban Khoa giáo, Đài Truyền hình Việt Nam.

- Nhóm tác phẩm: “Sở hữu trí tuệ - Động lực phát triển kinh tế xã hội” - Đài PT-TH Thanh Hóa.

- Tác phẩm: “Nông dân bây giờ đâu còn ‘bán mặt cho đất, bán lưng cho trời’!” – Báo điện tử Hậu Giang.

Giải Khuyến khích:

- Nhóm tác phẩm: “Bản quyền văn hóa thời AI” - Báo Pháp luật Việt Nam

- Nhóm tác phẩm: “Ứng dụng KH&CN: Khoảng cách từ lý thuyết đến thực tiễn” - Báo Thanh Hóa

- Nhóm tác phẩm: “10 năm Đà Nẵng ươm mầm khởi nghiệp” - Báo Đà Nẵng

- Nhóm tác phẩm: “Tạo đường băng cho KH&CN, ĐMST “cất cánh” - Báo Công Thương

- Nhóm tác phẩm: “Tái khởi động dự án điện hạt nhân” - Báo Nông thôn ngày nay/Điện tử Dân Việt

- Nhóm tác phẩm: “Nguồn tài nguyên vô tận từ đổi mới sáng tạo” - Ban biên tập tin trong nước, TTXVN

- Nhóm tác phẩm: “Trợ lý ảo AI” - Tạp chí Thông tin và Truyền thông

- Tác phẩm: “Chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học” - Truyền hình Quốc hội Việt Nam

- Tác phẩm: “Đẩy mạnh phát triển ứng dụng năng lượng nguyên tử” - Truyền hình Nhân Dân

- Nhóm tác phẩm: “Thành phố Hồ Chí Minh tiên phong phát triển nông nghiệp đô thị, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao” - Đài Tiếng nói Nhân dân TP. Hồ Chí Minh