Trong Báo cáo Triển vọng Thị trường Hàng hóa hàng quý, tổ chức cho vay đa phương cho biết cuộc xung đột kéo dài giữa Israel và Hamas có thể khiến giá năng lượng và thực phẩm tăng mạnh, tạo ra một "cú sốc kép" đối với các thị trường hàng hóa vẫn đang quay cuồng vì cuộc chiến toàn diện của Nga vào Ukraina.

Indermit Gill, chuyên gia kinh tế trưởng và phó chủ tịch cấp cao về kinh tế phát triển của Ngân hàng Thế giới, cho biết: "Cuộc xung đột mới nhất ở Trung Đông xảy ra ngay sau cú sốc lớn nhất đối với thị trường hàng hóa kể từ những năm 1970 - cuộc chiến của Nga với Ukraina".

Theo dự báo cơ bản của ngân hàng, giá hàng hóa nói chung được dự đoán sẽ giảm 4,1% trong năm tới, với giá dầu giảm xuống mức trung bình 81 USD/thùng, giảm so với mức dự kiến 90 USD/thùng trong quý hiện tại, do tăng trưởng kinh tế chậm lại.

Tuy nhiên, báo cáo cho biết triển vọng này có thể nhanh chóng đảo ngược nếu xung đột ở Trung Đông gia tăng. Trong trường hợp xấu nhất, nguồn cung dầu toàn cầu có thể giảm từ 6 triệu đến 8 triệu thùng mỗi ngày, đẩy giá từ 140 USD - 157 USD/thùng nếu các nhà sản xuất Ả Rập hàng đầu như Ả Rập Saudi chuyển sang cắt giảm xuất khẩu.

Báo cáo cho biết thêm, theo các kịch bản gián đoạn vừa và nhỏ, giá có thể đạt 102 đến 121 USD/thùng. Nhu cầu dầu toàn cầu hiện nay là khoảng 102 triệu thùng/ngày.

Theo các quan chức Israel, cuộc chiến bắt đầu khi Hamas tiến hành các cuộc tấn công xuyên biên giới từ Gaza vào ngày 7/10, khiến hơn 1.400 người thiệt mạng và bắt giữ hơn 230 con tin. Theo các quan chức Palestine, vụ ném bom của Israel đã khiến hơn 8.000 người thiệt mạng ở Gaza và hơn 20.000 người bị thương.

Cuộc xung đột có nguy cơ lan rộng ra ngoài Israel và các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng của Palestine, với các nhà phân tích năng lượng cảnh báo rằng xuất khẩu toàn cầu có thể bị ảnh hưởng nếu các nhà sản xuất dầu thô hàng đầu như Iran tích cực tham gia.

Giá khí đốt châu Âu trong tháng này đã tăng lên mức cao nhất kể từ tháng 3 do các thương nhân lo ngại rằng sự gián đoạn đường ống sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung toàn cầu, nhưng thị trường dầu mỏ hầu như đã phớt lờ tác động của xung đột.

Giá dầu Brent chuẩn đã giảm hơn 3% xuống còn khoảng 87 USD/thùng vào thứ Hai, vượt quá 89 USD sau khi bùng nổ cuộc xung đột mới nhất. Giá dầu thô đạt mức kỷ lục 147 USD/thùng vào năm 2008 trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Ngân hàng Thế giới cho biết nền kinh tế toàn cầu đang ở vị thế tốt hơn để chống chọi với cú sốc nguồn cung so với tháng 10/1973, khi các thành viên Ả Rập của Opec cắt giảm xuất khẩu sang Mỹ và các nước khác ủng hộ Israel trong cuộc chiến Yom Kippur, khiến giá dầu thô tăng gấp 4 lần.

Trung Đông không còn quan trọng đối với xuất khẩu dầu toàn cầu so với 50 năm trước, chiếm khoảng 30% nguồn cung, giảm từ mức 37% trong những năm 1970.

Nhưng 30% vẫn là một tỷ lệ lớn, Ayhan Kose, phó nhà kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới, cảnh báo. "Khi bạn nghĩ về giá dầu, những gì xảy ra ở Trung Đông không chỉ dừng lại ở Trung Đông. Nó có tác động to lớn trên toàn cầu."

Nhưng báo cáo cảnh báo rằng vẫn chưa có sự phục hồi hoàn toàn sau khi Ukraine bị Nga tấn công vào tháng 2/2022, điều mà Kose mô tả là "gây chấn thương cho thị trường hàng hóa".

Ông nói với Financial Times rằng một "kết quả thực sự tiêu cực" sẽ đến nếu xung đột leo thang khiến giá cả hàng hóa tăng liên tục, điều này sẽ tạo ra "một làn sóng lạm phát khác" và buộc các ngân hàng trung ương phải hành động. Gil nói thêm: "Các nhà hoạch định chính sách sẽ cần phải cảnh giác".

Theo ngân hàng, điều này sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với an ninh lương thực ở các nước nghèo đang phải đối mặt với mức độ nạn đói ngày càng tăng. Giá dầu và khí đốt tăng cũng sẽ làm tăng chi phí vận chuyển và phân bón, khiến hàng hóa nông nghiệp trở nên đắt đỏ hơn.

Kose cho biết: "Giá dầu cao hơn, nếu được duy trì, chắc chắn có nghĩa là giá lương thực cao hơn", đồng thời cho biết thêm rằng vào cuối năm 2022, gần 1/10 dân số thế giới bị suy dinh dưỡng.

"Sự leo thang của cuộc xung đột mới nhất sẽ làm tăng thêm tình trạng mất an ninh lương thực, không chỉ trong khu vực mà còn trên toàn thế giới".

(Nguồn: Financial Times)