Quang cảnh buổi lễ. Ảnh: Bộ KH&CN

Phát biểu tại sự kiện, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng sự ra đời của hệ thống không chỉ nhằm số hóa thủ tục mà còn tạo nền tảng để cải cách mô hình quản lý khoa học. Ông nhấn mạnh, muốn khoa học đổi mới thì bộ máy quản lý phải thay đổi trước: giảm can thiệp hành chính, tăng tính minh bạch và chuyển từ phương thức kiểm soát sang tạo điều kiện để các nhóm nghiên cứu phát huy năng lực.

Theo Bộ trưởng, nền tảng trực tuyến sẽ giúp chuẩn hóa quy trình thẩm định, rút ngắn thời gian xét duyệt, giảm lỗi trong xử lý hồ sơ và giúp đánh giá rõ đóng góp của từng nhiệm vụ. Bên cạnh đó, hệ thống tạo môi trường "mở", hình thành thị trường nhiệm vụ KH&CN chuyên nghiệp nơi các đề xuất được đánh giá công khai, nhất quán và dựa trên dữ liệu.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại buổi Lễ. Ảnh: Bộ KH&CN

Hệ thống phần mềm được phát triển bởi đội ngũ kỹ sư trong nước, với các tính năng tiệm cận nền tảng quản lý nghiên cứu của nhiều nước phát triển. Khả năng kết nối để đồng tài trợ với các quỹ quốc tế được xem là lợi thế, giúp các tổ chức nghiên cứu trong nước tăng cơ hội hợp tác. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đề nghị các viện, trường, doanh nghiệp và hội đồng khoa học đưa hệ thống vào sử dụng thường xuyên, coi đây là công cụ làm việc bắt buộc trong quản lý và triển khai nhiệm vụ.

Cũng tại buổi lễ, hơn 300 đề tài được Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia (NAFOSTED) ký kết thông qua hợp đồng điện tử. Đây là những nhiệm vụ đầu tiên áp dụng các nguyên tắc mới của Luật KH&CN sửa đổi: chuyển trọng tâm từ quản lý đầu vào sang đánh giá kết quả; thay chứng từ chi tiết bằng cơ chế khoán; chuyển quyền sở hữu kết quả nghiên cứu từ nhà nước sang tổ chức chủ trì, đồng thời đảm bảo nhóm nghiên cứu được hưởng tối thiểu 30% giá trị thương mại hóa.

Ngoài việc hoàn thành mục tiêu khoa học, kết quả nghiên cứu sẽ được theo dõi dựa trên khả năng chuyển giao cho doanh nghiệp, mức độ tạo ra sản phẩm thương mại và đóng góp vào tăng trưởng kinh tế. Cơ chế mới cũng khuyến khích các nhiệm vụ có tính rủi ro cao, tập trung vào các bài toán lớn mang tính chiến lược thay vì dàn trải theo từng đơn vị.

Bộ KH&CN phân loại nhiệm vụ thành ba nhóm: nghiên cứu cơ bản chủ yếu triển khai tại viện, trường; nghiên cứu ứng dụng đòi hỏi sự liên kết giữa khối hàn lâm và doanh nghiệp; và phát triển công nghệ do doanh nghiệp giữ vai trò chính. Tỷ lệ nhiệm vụ do doanh nghiệp đảm nhiệm hiện vào khoảng 30% và được kỳ vọng sẽ tăng để rút ngắn khoảng cách từ nghiên cứu đến thị trường.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng kỳ vọng các nhóm nghiên cứu có thể đưa sản phẩm ra thị trường nhanh hơn, đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng cao của Việt Nam. Ông cho biết Bộ sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống quản lý trực tuyến để đạt độ an toàn và ổn định cao, đồng thời mở rộng phạm vi ứng dụng cho toàn ngành KH&CN.

Giám đốc Quỹ NAFOSTED, ông Đào Ngọc Chiến, thông tin rằng hệ thống sẽ tiếp tục được phát triển theo hướng chuẩn hóa và kết nối liên thông, đảm bảo dữ liệu được cập nhật liên tục theo thời gian thực. Quỹ đang phối hợp với các bộ, ngành và địa phương xây dựng bản đồ số nhiệm vụ KH&CN trên toàn quốc nhằm hỗ trợ điều hành ở tầm chiến lược. Theo ông Chiến, ưu tiên của hệ thống là vận hành ổn định và công khai, tạo điều kiện để nhà khoa học và cơ quan quản lý dễ tiếp cận.

Các đại biểu thực hiện nghi thức ký hợp đồng điện tử giao nhiệm vụ các đề tài nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng đã được phê duyệt. Ảnh: Bộ KH&CN

Từ góc nhìn của nhà khoa học, GS.TS Trần Đại Lâm, Viện trưởng Viện Khoa học Vật liệu, cho biết NAFOSTED đã tạo ra môi trường làm việc minh bạch, giúp các nhóm nghiên cứu tập trung vào chuyên môn và duy trì chuẩn mực quốc tế. Những đề tài do Quỹ tài trợ, theo ông, đã giúp nhiều nhóm nghiên cứu xây dựng năng lực và đạt được các kết quả có đóng góp cho lĩnh vực vật liệu mới.

Trải nghiệm hệ thống ở vai trò người nộp hồ sơ, chuyên gia phản biện và thành viên hội đồng, GS Lâm đánh giá cao quy trình quản lý điện tử, điều mà ông cho rằng góp phần làm giảm gánh nặng thủ tục và cải thiện chất lượng thẩm định. Ông đề xuất Quỹ tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế, phát triển nguồn nhân lực trẻ và hoàn thiện hạ tầng quản lý trực tuyến để hỗ trợ cộng đồng khoa học tốt hơn.

Việc đưa hệ thống quản lý trực tuyến vào hoạt động được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng cho quản lý khoa học dựa trên dữ liệu, giúp việc vận hành minh bạch hơn, đồng thời thúc đẩy các viện, trường và doanh nghiệp hợp tác chặt chẽ hơn trong quá trình nghiên cứu và thương mại hóa sản phẩm.