Trao đổi với Zing, Thạc sĩ Hoàng Hoa Sơn, Phó trưởng phòng Quản lý Khoa học Công nghệ, Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo, Bộ Y tế - đơn vị phụ trách nghiên cứu vaccine Covid-19 - nhấn mạnh chủ trương của Việt Nam rất đúng đắn khi xác định phải sản xuất vaccine Covid-19 ngay từ đầu. Tuy nhiên, để có vaccine sử dụng cho người dân không phải chuyện "một sớm một chiều".

"Chúng ta đang có 2 vaccine thử nghiệm trên người. Vaccine Covivac của IVAC đã tiêm xong cho 120 người trong giai đoạn 1, đồng thời lấy 720 mẫu máu gửi sang Canada để đánh giá tính sinh miễn dịch. Dự kiến, cuối tháng 6, họ có kết quả ban đầu để đánh giá sơ bộ giai đoạn 1, đủ điều kiện chuyển sang giai đoạn 2.

Vaccine Nano Covax của Nanogen đã tiêm xong 2 mũi của giai đoạn 2 trên 560 người tình nguyện gồm 4 nhóm: 25 mcg, 50 mcg, 75 mcg (mỗi nhóm 160 người) và nhóm giả dược (80 người). Chúng tôi đã có kết quả đánh giá và đang chuẩn bị các điều kiện, thủ tục để chuyển sang giai đoạn 3 với mức liều 25 mcg. Nhà nghiên cứu đang chờ các điều kiện, trình Bộ Y tế để xem xét điều chuyển sang giai đoạn 3. Đến hôm nay, vẫn chưa chính thức phê duyệt"

Ông Sơn cho biết hiện tại, để khẳng định vào tháng nào sẽ có vaccine cho người dân thì không thể vì còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trong trường hợp dịch Covid-19, nhu cầu cấp bách, khẩn cấp và thực sự cần thiết, lúc đó mới xem xét kết quả giữa kỳ. Nếu nguồn cung vaccine, tình hình dịch..., không cấp bách thì phải cân nhắc.

Khi tiêm trên hàng triệu người, xác suất vẫn có khoảng 5% tai biến, có thể gây tử vong. Nguyên nhân có thể là sự kết hợp ngẫu nhiên với bệnh lý sẵn của người đó. Khi không có đầy đủ dữ liệu, sẽ khó giải thích dù bản chất không phải do vaccine. Như vậy, người dân sẽ bị trả giá khi hoang mang, từ chối tiêm vaccine, cuối cùng là không được bảo vệ trước virus. Tiếp đó, cơ quan quản lý cũng sẽ rất mệt mỏi vì chương trình tiêm chủng thành công phải có niềm tin của người dân. Cuối cùng, nhà sản xuất thiệt hại lớn vì người dân không tin và dùng vaccine. Cho nên quá trình nghiên cứu, sản xuất vaccine phải rất cẩn trọng.

"Không thể khẳng định một loại thuốc hay vaccine an toàn tuyệt đối được. Để đánh giá một loại vaccine, phải theo dõi an toàn cả ngắn hạn và dài hạn. Bởi vì có những vấn đề thời gian mới trả lời được. Trong đánh giá hiệu quả vaccine, có 2 chỉ số chính: Giảm tỷ lệ mắc và tử vong.

Vaccine phải có thời gian theo dõi lâu dài là vì vậy. Hiện kể cả những vaccine Covid-19 được cấp phép, lưu hành trên thế giới, nhà sản xuất vẫn nói là chúng đang trong giai đoạn thử nghiệm. Chúng ta không thể nói là nó đã có đầy đủ dữ liệu", ông Sơn nói. 

"Với Covid-19, chúng tôi sợ nhất là tình trạng quá tải. Thực tế, nhiều quốc gia đã phải trả giá cho lựa chọn này. Còn Việt Nam đã lựa chọn cách thứ 2. Ngay khi dịch xâm nhập, từ đầu năm 2020, Bộ Y tế đã xác định chỉ có vaccine mới đưa cuộc sống trở về bình thường", ông Sơn nhấn mạnh.

Khi được hỏi n gười dân có nên kỳ vọng vào việc sớm được tiêm vaccine Covid-19 hay không, ông Sơn cho rằng có thể. 

"Tôi cho rằng người dân nên tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, Chính phủ, Bộ Y tế. Những người đứng đầu đất nước luôn đặt quyền lợi của quốc gia, dân tộc, người dân lên hàng đầu.

Bên cạnh đó, người dân không nên lo lắng về vaccine thái quá. Bởi điều đó không giải quyết được vấn đề. Trong thời điểm này, mọi người nên tuân thủ các biện pháp phòng bệnh được khuyến cáo và chủ động nâng cao sức khỏe cho chính mình và gia đình".