Tôi rời thành phố trong một ngày giãn cách, là đi công việc, bằng tàu thủy…

Bạn có thể hình dung người ta ra khỏi Hà Nội bằng phương tiện ấy mất bao nhiêu giờ đồng hồ hay không? Đừng nghĩ tới các phương tiện du lịch đường thủy nhé, cấm rồi. Cũng đừng nghĩ đến các con tàu du lịch bóng bảy có kết hoa nhựa và có rèm che cửa. Con tàu sắt cũ kỹ, động cơ rống to đến mức những người ngồi trên tàu không thể nói chuyện gì với nhau, kể cả hét lên, và khói đen cuộn lên phía đuôi thuyền nhìn phát hãi hùng. Bạn vẫn có thể nhìn thấy những con tàu như thế từ trên những cây cầu bắc qua sông Hồng. Người ta vẫn dùng nó đi lại trên sông. Và tôi ở trên nó, ra khỏi thành phố rồi quay về, trong một ngày. Điểm đến cách thành phố không đến 60km. Đi đường bộ sẽ mất chừng hơn một tiếng.

Tôi chưa từng đi một phương tiện nào chậm đến mức ấy.

Ảnh: internet.

Bến xuống ở gần cầu Long Biên, đi qua gầm cầu Long Biên, qua gầm cầu Chương Dương, trông thấy những tòa nhà đang xây dở dang bên phía Ecopark Hưng Yên, hai tiếng sau vẫn trông thấy những tòa nhà ấy. Không phải con tàu tôi đi chạy chậm hơn những con tàu khác, đúng là có chậm hơn, nhưng trên sông vắng vẻ, rất vắng vẻ, chỉ có những xà lan chở cát lừ lừ trôi, có lẽ nó cũng chẳng chậm hơn bao nhiêu. Tất cả đều chậm như thế, mất hơn bốn tiếng để đến cầu Yên Lệnh, cây cầu nối hai tỉnh Hưng Yên và Hà Nam, rồi đi thêm một khúc sông nữa và quay về. Lúc về chậm hơn lúc đi vì ngược dòng, mất hơn sáu tiếng. Hơn 20 giờ tôi nhìn thấy cầu Thanh Trì rực sáng mà mừng như đã về đến nhà, ấy nhưng chưa, hai tiếng sau nữa mới thấy cầu Long Biên. Vận tốc trung bình của tàu dưới 8km/h. Một trải nghiệm giao thông chưa từng có trên đời.

Nhưng kể như thế tuyệt nhiên không phải là phàn nàn. Bởi lúc chầm chậm ra khỏi rồi quay về Hà Nội, giữa ầm ầm máy rung của con tàu, tôi nhận ra một điều là những gì để cho ta thêm một cái nhìn về thành phố hay dòng sông mãi vẫn là chưa đủ. Sẽ rất ít người Hà Nội biết về những chuyến đi ấy hay về những phương tiện tương tự. Thế nhưng vẫn tồn tại những người đi, những chuyến đi. Nó cũng giống như người Hà Nội không thể hình dung một ngày nào đó muốn bước chân ra chợ mua mớ rau lại phải nhìn xem thẻ đi chợ của mình ngày chẵn hay ngày lẻ. Có những thực tại bắt buộc mà khi xảy ra, mình mới biết trên đời vẫn có những trải nghiệm đơn giản thôi mà chưa từng có. Và khi nó xảy ra, chẳng có cách nào hơn là nhẫn nại chịu đựng.

Chuyện tàu thủy và chuyện đi chợ ngày chẵn lẻ tất nhiên không giống nhau, nó chỉ có điểm chung là đòi hỏi người trong cuộc phải nhẫn nại. Tôi ở trên tàu thủy mười tiếng đồng hồ cho một chuyến đi cách Hà Nội chẳng bao xa, chậm giống như đi bộ hoặc đi xe đạp, là một trải nghiệm về lòng nhẫn nại. Bởi tôi không thể đùng đùng đòi lái tàu cho cập vào bất cứ một bến nào dọc sông, để chạy lên kiếm một cái taxi, đang dịch mà, nên tôi nghĩ mình nên bình yên ngồi trên thuyền, ngắm sông, ngắm những đoạn bờ sông lở lói vì đào bới. Cả mấy chục km đường sông, chẳng có mấy khúc bến bờ yên lành mướt xanh bãi chuối vườn ngô. Chỗ nào cũng bị xây dựng lem nhem, đào bới, khai thác đất cát hoặc đổ rác. Nhưng trên sông, bầu trời mây tuyệt vời, và khi chiều xuống, sông Hồng chìm trong một hoàng hôn đẹp dữ dội. Chuyến đi của tôi, với tôi, là không uổng.

Và nữa, trên đường về, dầu máy sắp hết, người lái tàu buộc dây con tàu của tôi và một con tàu lớn hơn, chẳng cần xin phép, vì “trên sông thế là bình thường”, con tàu lớn kéo theo chúng tôi cũng chẳng cần hỏi han. Trên con tàu lớn ấy có một gia đình, hai vợ chồng rất trẻ và hai đứa con nhỏ xíu, một đứa còn đang nuôi bằng sữa. Tàu của họ đi buôn cát, từ Thái Bình lên Phú Thọ tháng dăm bảy chuyến, cả gia đình quen sống trên tàu. Con tàu giống như một ngôi nhà nổi, chỗ đuôi thuyền giống một mảng sân con con. Có những chậu cây như thường thấy ở bất cứ một khoảng sân con nào hay một ban công trong thành phố, có vài cây cảnh, cây đinh lăng, cây chanh, và một cây hồng vàng ra được mấy nụ nhỏ xinh. Có dàn dây phơi áo quần đầy những đồ phụ nữ và trẻ em. Gia đình bé nhỏ ấy sắp xếp để sống một cuộc đời lênh đênh một cách thật ổn thỏa và hạnh phúc.

Có bao nhiêu gia đình như thế, bao nhiêu con tàu như thế, ngày ngày chậm chạp đi qua thành phố. Đi về hướng thượng nguồn, muốn ra khỏi Hà Nội sẽ mất chừng hai ngày. Lòng nhẫn nại của họ thật đáng kể.

Dòng sông qua thành phố trong tôi giờ khác đi nhiều.