Thỏa thuận đạt được hôm 16/4 sau nhiều tuần đàm phán căng thẳng giữa Nhật Bản và các quốc gia thành viên khác khi các nền kinh tế tiên tiến nhất thế giới tìm cách đáp lại những lời chỉ trích rằng họ đang quay ngược lại các mục tiêu khí hậu sau cuộc khủng hoảng Ukraina.

Trong thông cáo cuối cùng từ hội nghị thượng đỉnh diễn ra vào cuối tuần này tại thành phố Sapporo phía bắc Nhật Bản, G7 đã cam kết "đẩy nhanh việc loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch chưa suy giảm để đạt được mức 0% trong các hệ thống năng lượng vào năm 2050".

Trong các bản dự thảo trước đó, Nhật Bản đã phản đối việc bổ sung cụm từ này, nhưng Anh, Đức và Pháp đã đàm phán thành công để đưa cụm từ này vào.

G7 cũng cam kết tăng tổng công suất gió ngoài khơi lên 150 gigawatt vào năm 2030 và công suất năng lượng mặt trời lên hơn 1 terawatt. Ngoài ra, các thành viên đã đồng ý hợp tác để giảm ảnh hưởng của Nga đối với chuỗi cung ứng trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân sau cuộc xung đột ở Ukraina và vũ khí hóa nguồn cung cấp khí đốt cho châu Âu.

Các nhóm môi trường cho biết phiên bản cuối cùng tham vọng hơn nhiều so với các dự thảo trước đó về cam kết của G7 trong việc giải quyết khủng hoảng khí hậu.

Nhưng các quốc gia thành viên một lần nữa đã thất bại trong việc đưa ra một mốc thời gian chắc chắn cho việc loại bỏ dần các nhà máy nhiệt điện than trong bối cảnh Nhật Bản tiếp tục phản đối, quốc gia đã gia tăng sự phụ thuộc vào than đá, khí đốt tự nhiên và dầu mỏ sau thảm họa hạt nhân Fukushima Daiichi năm 2011.

Tokyo cũng lập luận rằng các nỗ lực khí hậu toàn cầu cần được hỗ trợ bởi các nước đang phát triển và đã thúc đẩy việc sử dụng amoniac làm nguồn năng lượng ít carbon cùng với khí đốt hoặc than đá để giảm lượng khí thải từ cơ sở hạ tầng nhiên liệu hóa thạch hiện có.

Nhưng cách tiếp cận của Nhật Bản đã vấp phải sự chỉ trích từ các nhóm môi trường và các nhà khoa học, những người đã cảnh báo rằng than cần phải nhanh chóng bị loại bỏ nếu thế giới muốn đáp ứng các mục tiêu của Thỏa thuận Paris, trong đó các nước đồng ý hạn chế nhiệt độ toàn cầu tăng lên dưới 2C và lý tưởng là 1,5C.

Nhiệt độ đã tăng 1,1 độ C kể từ thời kỳ tiền công nghiệp.

Tài liệu dài 36 trang được ban hành hôm 16/4 đã tái khẳng định cam kết của G7 "đạt được một ngành năng lượng khử cacbon hoàn toàn hoặc chủ yếu vào năm 2035", nhưng cách diễn đạt này để ngỏ khả năng tiếp tục sử dụng năng lượng đốt bằng nhiên liệu hóa thạch.

Ông Alden Meyer, cộng sự cấp cao của E3G, cho biết: "Bằng cách không cam kết khử cacbon hoàn toàn trong ngành điện, cắt giảm lượng khí thải trong ngành đường bộ và loại bỏ hoàn toàn tài chính nhiên liệu hóa thạch quốc tế, các bộ trưởng đã thực sự bỏ lỡ cơ hội lãnh đạo trong việc giải quyết tình trạng khẩn cấp về khí hậu".

Năm ngoái, G7 cam kết chấm dứt đầu tư vào các dự án nhiên liệu hóa thạch ở nước ngoài vào cuối năm nay và cho biết đầu tư vào khí đốt tự nhiên hóa lỏng là một "phản ứng cần thiết đối với cuộc khủng hoảng hiện nay".

Trong tuyên bố mới nhất, G7 cho biết đầu tư vào lĩnh vực khí đốt có thể phù hợp để "giúp giải quyết tình trạng thiếu hụt thị trường tiềm ẩn do khủng hoảng gây ra".

Về nhiên liệu hạt nhân, Anh cho biết thỏa thuận này nhằm "đẩy" ông Putin ra khỏi thị trường nhiên liệu hạt nhân "càng nhanh càng tốt".

G7 cho biết họ sẽ hợp tác để khám phá "các cơ hội chiến lược trong khai thác, chuyển đổi, làm giàu và chế tạo uranium".

"Sự hợp tác đa phương này sẽ cho phép chúng tôi củng cố các lĩnh vực trong nước và thiết lập một sân chơi bình đẳng để cạnh tranh hiệu quả hơn với các nhà cung cấp săn mồi", nhóm này cho biết trong một tuyên bố.

Nga là một trong những nhà cung cấp uranium làm giàu lớn nhất thế giới cho các chương trình hạt nhân dân sự, với hơn 40% công suất làm giàu trên toàn cầu.

Một số quốc gia thuộc khối Xô Viết cũ ở châu Âu vẫn phụ thuộc vào nhiên liệu hạt nhân của Nga và đã chống lại áp lực cấm cung cấp nhiên liệu này cho EU cho đến khi họ có giải pháp thay thế, trong đó nhiều quốc gia hợp tác với công ty Westinghouse của Mỹ để chuyển đổi sang nhiên liệu của Nga.

Cuộc họp về khí hậu được tổ chức khi Nhật Bản hứa sẽ tăng cường các biện pháp an ninh cho các cuộc họp G7 trong tháng này, sau khi một người đàn ông ném thứ có vẻ là bom khói vào Thủ tướng Fumio Kishida hôm thứ Bảy khi ông đang trên đường vận động tranh cử trước cuộc bầu cử địa phương.