Điềm xấu kinh tế Trung Quốc

Xuất khẩu của Trung Quốc giảm nhiều hơn dự kiến trong tháng 10 do xuất khẩu sang các đối tác thương mại lớn vẫn yếu, trái ngược với mức tăng trưởng lạc quan được ghi nhận bởi các đối thủ cạnh tranh trong khu vực, khiến các nhà phân tích cảnh báo về "một dấu hiệu đáng báo động" đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Cơ quan hải quan Trung Quốc cho biết xuất khẩu tính bằng USD đã giảm 6,4% trong tháng 10 so với một năm trước. Con số này còn tệ hơn mức giảm 3,3% được dự đoán bởi cuộc thăm dò của Reuters. Xuất khẩu của Trung Quốc sang Đông Nam Á và Liên minh châu Âu đã giảm hai con số trong tháng 10. Phân tích cho thấy xuất khẩu sang Mỹ giảm hơn 8%.

Sự suy giảm này tạo ra những trở ngại dai dẳng bên ngoài và cản trở sự phục hồi kinh tế nói chung, mặc dù mức tăng trưởng lạc quan đáng ngạc nhiên trong nhập khẩu mang lại những dấu hiệu ban đầu cho thấy nhu cầu trong nước có thể phục hồi trở lại.

Xu Tianchen, nhà kinh tế của The Economist Intelligence Unit, cho biết: "Sự sụt giảm xuất khẩu hàm ý một số yếu tố cơ cấu - trong khi chu kỳ điện tử toàn cầu dường như đang đi lên thì nhu cầu đối với các sản phẩm khác như hàng hóa Giáng sinh và giày dép lại chững lại". Ngoài ra, việc di dời chuỗi cung ứng có thể đã đẩy hoạt động xuất khẩu ra khỏi Trung Quốc. 

Việt Nam đang nổi lên như một trong những lựa chọn hàng đầu thay thế cho Trung Quốc, đã chứng kiến xuất khẩu tăng tháng thứ hai liên tiếp sau khi tăng 5,9% trong tháng 10. Trong khi đó, xuất khẩu của Nhật Bản chuyển biến tích cực lần đầu tiên sau ba tháng vào tháng 9, tăng lên mức cao kỷ lục khi xuất khẩu ô tô sang Mỹ và châu Âu phục hồi.

He Jun, nhà nghiên cứu của Anbound, một tổ chức tư vấn độc lập ở Bắc Kinh, cho biết: "Một dấu hiệu đáng báo động là xuất khẩu sụt giảm cho thấy mối liên kết giữa Trung Quốc và nền kinh tế toàn cầu đang yếu đi, khi các công ty đa quốc gia tìm kiếm các phương án đầu tư ít rủi ro hơn sau đại dịch".

Việc di dời chuỗi cung ứng và sự rút lui của đầu tư nước ngoài khỏi Trung Quốc sẽ tiếp tục tác động đến hoạt động sản xuất của Trung Quốc và kéo giảm xuất khẩu của nước này trong thời gian dài.

Xuất khẩu của Hàn Quốc, được coi là chỉ số hàng đầu về hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc do sự gần gũi về cơ cấu xuất khẩu và quan hệ kinh tế chặt chẽ, đã tăng 5,1% trong tháng trước, vượt qua thời kỳ suy thoái kéo dài một năm nhờ nhu cầu vận tải và máy móc được cải thiện. Những cơn gió ngược bên ngoài dường như ngày càng mạnh hơn, nhưng điều tồi tệ nhất có thể đã qua đối với nền kinh tế Hàn Quốc.

Chính phủ Trung Quốc đang cố gắng tìm cách hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, nhưng quy mô của các biện pháp kích cầu mà họ triển khai tới thời điểm này đều có trọng điểm và hạn chế. 

Các chuyên gia phân tích cho rằng còn quá sớm để biết liệu những chính sách hỗ trợ gần đây có đủ để thúc đẩy nhu cầu trong nước hay không, khi mà khủng hoảng trong lĩnh vực tài sản, tình trạng thất nghiệp gia tăng và niềm tin kinh doanh và hộ gia đình yếu kém đang đe dọa sự phục hồi bền vững.

Bên cạnh cắt giảm một số lãi suất tham chiếu, tuyệt nhiên chưa có một gói kích cầu quy mô lớn nào như mong đợi của giới đầu tư.

Liệu có phục hồi?

Các biện pháp về đơn đặt hàng nước ngoài cho thấy nhu cầu nước ngoài giảm đáng kể hơn so với những gì đã được quan sát cho đến nay trong dữ liệu hải quan. Các nhà phân tích dự đoán hầu hết các nền kinh tế tiên tiến sẽ trải qua suy thoái nhẹ hoặc tăng trưởng GDP yếu trong thời gian tới. 

Tuy nhiên, nhập khẩu của Trung Quốc đã tăng 3% trong tháng trước, sau khi giảm 6,2% trong tháng 9 và đảo chiều so với mức giảm dự kiến là 4,8%.

Erin Xin, chuyên gia kinh tế của HSBC, cho biết trong khi dữ liệu thương mại cho thấy sự cải thiện về nhu cầu trong nước, các nhà hoạch định chính sách vẫn cần tiếp tục hỗ trợ tăng trưởng khi cuộc khủng hoảng trong lĩnh vực bất động sản kéo dài và nhu cầu toàn cầu yếu vẫn là những trở ngại lớn.

Bắc Kinh đã công bố một loạt chính sách kể từ mùa hè để vực dậy tốc độ tăng trưởng kinh tế đang bị đình trệ, nhưng sự phục hồi tổng thể vẫn còn mong manh do tình trạng sụt giảm tài sản vẫn tiếp diễn và các khoản nợ của chính quyền địa phương đang gây ra một rủi ro lớn khác cho nền kinh tế.

Sự gia tăng nhập khẩu có thể cho thấy nhu cầu trong nước phục hồi, nhưng sự phục hồi sẽ ở mức độ vừa phải, vì tỷ giá hối đoái yếu sẽ ngăn cản nhập khẩu tăng cao. 

Hội chợ Canton, thước đo khả năng phục hồi xuất khẩu của Trung Quốc, cũng không đạt được kỳ vọng, với các giao dịch không thể trở lại mức trước đại dịch khi hội chợ kết thúc vào thứ Bảy tại trung tâm sản xuất phía Nam tỉnh Quảng Đông.

Trong trường hợp khác, tổng thặng dư thương mại của Trung Quốc trong tháng 10 đứng ở mức 56,5 tỷ USD, giảm so với mức 77,71 tỷ USD trong tháng 9.

"Tăng trưởng xuất khẩu vẫn chậm chạp do đà tăng trưởng kinh tế ở Mỹ và châu Âu chậm lại. Nhu cầu bên ngoài có thể sẽ suy yếu hơn nữa trong sáu tháng tới", Zhang Zhiwei, chủ tịch kiêm nhà kinh tế trưởng tại Pinpoint Asset Management cho biết.

Trung Quốc phải dựa nhiều hơn vào nhu cầu trong nước để thúc đẩy tăng trưởng. Sự phục hồi của tăng trưởng nhập khẩu là một bất ngờ tích cực. Không rõ liệu sự phục hồi của nhập khẩu này có cho thấy nhu cầu trong nước đã được cải thiện hay không.

(Nguồn: SCMP)