PGS.TS Nguyễn Phương Thảo sinh năm 1978, trong gia đình có truyền thống về học hành. Cha của chị là GS Nguyễn Tự Cường (Viện Toán học Việt Nam), một trong số ít các nhà toán học được nhận giải thưởng Hồ Chí Minh. Còn mẹ chị là PGS Tạ Phương Hòa, là nhà khoa học ngành Hóa, trước đây làm việc ở ĐH Bách khoa Hà Nội.

Nữ PGS chia sẻ: “Gia đình có ảnh hưởng lớn đến việc lựa chọn nghề nghiệp và con đường nghiên cứu của tôi. Việc ba mẹ đều là GS, PGS, gia đình cũng nhiều người tham gia giảng dạy, nghiên cứu giúp tôi hiểu rõ nghề nghiệp này từ nhỏ. Tôi có điều kiện tiếp xúc rất nhiều sách vở, khi điều kiện Việt Nam còn nhiều khó khăn, giúp khơi dậy tính tò mò, sáng tạo cần thiết cho nghiên cứu sau này. Các thành tích của ba mẹ, gia đình cũng là động lực để tôi cố gắng hơn trên con đường lựa chọn”.

PGS.TS Nguyễn Phương Thảo.

Chị tốt nghiệp thạc sĩ, tiến sĩ tại Nhật Bản về sinh học phân tử và từng có ý định cũng như cơ hội chuyển hướng sang y, sinh học sau tiến sĩ tại Mỹ, sau đó PGS.TS Nguyễn Phương Thảo quyết định quay về Việt Nam và trở thành giảng viên khoa Công nghệ sinh học, ĐH Quốc tế (IU) - ĐH Quốc gia TP.HCM. Nói về con đường dẫn tới lĩnh vực công nghệ sinh học phân tử trên đối tượng thực vật tại Việt Nam, PGS.TS Nguyễn Phương Thảo nhớ lại khi chị học cấp 3 đã may mắn được truyền cảm hứng từ thầy giáo dạy môn Sinh. Những bài giảng của thầy khiến cho chị thấy Sinh học là môn học thú vị nhất. Từ đó chị quyết định thi tuyển vào ngành Sinh học của ĐH Khoa học Tự nhiên (ĐHQG Hà Nội). Do ở trong trường lúc bấy giờ chưa có nhiều cơ sở vật chất để làm thí nghiệm, chị chủ động xin thực tập ở Viện Công nghệ Sinh học từ năm thứ hai ĐH. Bắt đầu ở một phòng thí nghiệm thực vật, chị bén duyên luôn với lĩnh vực này từ lúc ấy.

Khi được ĐH Quốc gia TP.HCM giao phụ trách một phòng thí nghiệm trị giá 24 tỷ đồng, nữ PGS cho biết đây là giấc mơ và là kết quả hơn 12 năm phấn đấu của bản thân và nhóm nghiên cứu ở IU. Với phòng thí nghiệm này, chị hy vọng nhóm sẽ có những nghiên cứu bài bản và có khả năng ứng dụng thật sự để tạo ra các giống cây trồng tốt có ý nghĩa kinh tế cho Việt Nam và đặc biệt là vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Nhóm đang xây dựng những đề tài, dự án đa ngành, đa lĩnh vực cũng nhiều đồng nghiệp với chuyên môn khác, nhằm tăng tính thực tế và ứng dụng cho các kết quả. PGS Phương Thảo cũng được Nhà nước giao cho chủ trì một đề tài lớn chưa từng có trong lĩnh vực nghiên cứu về thực vật (kinh phí 15 tỉ đồng).

PGS Phương Thảo cho biết: “Đề tài của tôi là nghiên cứu chọn tạo và nhân giống dừa có năng suất, chất lượng cao phục vụ phát triển bền vững cây dừa cho các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, nhất là ở tỉnh Bến Tre vì vùng đó nhiều dừa nhất nước. Vì thế lãnh đạo tỉnh Bến Tre "cưng" nhóm nghiên cứu của chúng tôi lắm, mỗi lần lên TP.HCM công tác họ lại ghé thăm. Thực sự nghề nghiên cứu mang lại cho tôi rất nhiều thứ. Được làm những việc mình thích mà lại thấy nó thực sự có ý nghĩa; được tiếp tiếp xúc nhiều với sinh viên, thấy cuộc sống như tươi đẹp hơn; được đánh giá cao, được tin tưởng trong công việc; được làm việc với nhiều cộng sự, nhiều học trò giỏi”.

Đến hiện tại, chị công bố 24 bài báo quốc tế (ISI) trên các tạp chí có ảnh hưởng cao nhất của ngành, bao gồm cả tạp chí thuộc Cell Publisher, với hơn 1.000 tổng lượt trích dẫn (theo Google Scholar), 15 bài báo trên tạp chí trong nước, cùng nhiều báo cáo và công bố tại hội thảo chuyên ngành quốc tế và trong nước. Chị từng được mời báo cáo tại các hội nghị chuyên ngành hàng đầu hoặc tại các trường lớn như ĐH Yale - Mỹ. Hầu hết công bố của chị đều với tư cách tác giả chính (first author) hoặc tác giả liên hệ (corresponding author). Bên cạnh đó, nữ PGS còn tham gia ban biên tập cho một số tạp chí khoa học chuyên ngành có uy tín, như tạp chí ISI chuyên ngành Frontiers in Plant Science thuộc nhóm Q1 với chỉ số ảnh hưởng cao (IF: 4.495); Công nghệ Sinh học (tạp chí trong nước); biên tập viên cho tạp chí ISI chuyên ngành Current Genomics (IF:2.868)… Đồng thời, chị còn tham gia phản biện cho các tạp chí impact factor cao ngành thực vật và tạp chí thuộc Nature Publisher…

Hai cha con GS Cường và và PGS Thảo gặp nhau ở Nhật.

PGS.TS Nguyễn Phương Thảo cho biết chị càng yêu thích công việc và những giờ phút chia sẻ cùng sinh viên. Bởi sự năng động, sôi nổi, nhiệt tình, đam mê của sinh viên IU giúp cuộc sống của thầy cô cũng vui tươi, trẻ trung hơn. Các sinh viên giỏi giúp tôi thêm yêu nghề và có trách nhiệm hơn với nghề nghiệp của mình”.