Trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, Việt Nam đang tích cực hưởng ứng lời kêu gọi phát triển bền vững, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng không vào năm 2050. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi xanh thành công và mang tính công bằng sẽ không thể tách rời khỏi yếu tố con người, đặc biệt là việc xây dựng một môi trường làm việc công bằng và đa dạng. Bởi lẽ, sự đa dạng về kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm sẽ tạo ra những ý tưởng đột phá, giúp các doanh nghiệp giải quyết vấn đề sáng tạo hơn.

Chuyển đổi xanh không chỉ đơn thuần là áp dụng công nghệ sạch mà còn là sự thay đổi tư duy và văn hóa làm việc. Làn sóng kinh tế xanh mở ra cơ hội việc làm mới và đa dạng, không phân biệt giới tính, tuổi tác hay xuất thân, đặc biệt trong các lĩnh vực năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng.

Theo bà Trần Thị Lan Anh – Tổng Thư ký Liên đoàn Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) – trích dẫn báo cáo năm 2021 của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), chuyển đổi sang nền kinh tế xanh có thể tạo ra 24 triệu việc làm mới trên toàn cầu vào năm 2030. Hơn nữa, các ngành công nghiệp xanh đang có xu hướng cân bằng giới hơn so với các ngành truyền thống thường có sự chênh lệch lớn. Việc thu hẹp khoảng cách giới trong việc làm thậm chí có thể tăng GDP bình quân đầu người lên tới 22% ở khu vực Thái Bình Dương. Một khảo sát của McKinsey cũng chỉ ra rằng các công ty có đội ngũ lãnh đạo đa dạng về giới có khả năng đạt lợi nhuận cao hơn 25% so với các công ty khác.

Bà Trần Thị Lan Anh – Tổng Thư ký Liên đoàn Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI)

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất nằm ở việc đảm bảo phụ nữ không chỉ tham gia vào lực lượng lao động mà còn thăng tiến lên các vị trí quản lý cấp cao. Bà Marie Gad - Giám đốc Phát triển toàn cầu & Bền vững của Liên đoàn Công nghiệp Đan Mạch (DI) - chia sẻ rằng tại Đan Mạch, dù phụ nữ có tỷ lệ đại diện cao, sự đại diện này vẫn còn tập trung. Giống như Việt Nam, phụ nữ thường tập trung ở một số lĩnh vực nhất định và ở các cấp quản lý thấp hơn chứ chưa đạt đến các cấp quản lý cao hơn. Bà Marie Gad nhấn mạnh rằng đây là một vấn đề mà Đan Mạch đang phải giải quyết, bởi nếu không khai thác tốt hơn kỹ năng của mọi người trong lực lượng lao động, tốc độ tăng trưởng sẽ bị cản trở. Bà cho rằng rào cản đối với phụ nữ thường mang tính văn hóa.

Để phá vỡ những định kiến giới và rào cản văn hóa này, Đan Mạch đang nỗ lực thu hút nhiều phụ nữ quan tâm hơn đến giáo dục và đào tạo nghề kỹ thuật (technical vocational education and training) trong các ngành công nghiệp truyền thống vốn được coi là "ngành công nghiệp nam giới". Sự thay đổi phải đến từ sự cam kết của lãnh đạo cấp cao và những thay đổi rất thực tế. Một ví dụ cụ thể về việc thay đổi nhận thức được DI thực hiện là thay thế các lịch treo tường không phù hợp tại công trường xây dựng bằng lịch minh họa những người lao động mạnh mẽ thuộc các chủng tộc, giới tính khác nhau. Hành động này nhằm mở rộng tầm nhìn của mọi người về hình ảnh của một người lao động giỏi, không nhất thiết phải là đàn ông.

Bà Marie Gad - Giám đốc Phát triển toàn cầu & Bền vững của Liên đoàn Công nghiệp Đan Mạch (DI)

Thách thức lớn nhất vẫn là đưa phụ nữ vào hội đồng quản trị. Để giải quyết điều này, DI đã giới thiệu một cam kết đa dạng (diversity pledge), yêu cầu các công ty đặt ra các mục tiêu cụ thể về đa dạng giới trên hội đồng quản trị. Sự can thiệp này đã tạo ra sự cải thiện đáng kể về số lượng phụ nữ tích cực trong các hội đồng khu vực của DI, qua đó tạo ra hình mẫu (role models) cho những người khác noi theo.

Tại Việt Nam, VCCI nhận định rằng việc thúc đẩy đa dạng, bình đẳng là một hành trình lâu dài, nhưng cần thiết. VCCI và DI đã phối hợp chặt chẽ trong việc ký kết các chương trình hợp tác, hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam trong chuyển đổi xanh công bằng, bao gồm việc chuyển giao một bộ công cụ đào tạo thực tiễn về đa dạng, bình đẳng từ kinh nghiệm Đan Mạch. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một môi trường làm việc cởi mở, sáng tạo và đầy đủ cơ hội cho mọi người. Việc thúc đẩy đa dạng, bình đẳng này nhằm tạo cơ hội cho tất cả những người yếu thế. “Việc chuyển đổi xanh và công bằng cần phải được triển khai ngay bây giờ để tạo ra một xã hội Việt Nam bền vững hơn”, bà Lan Anh nhận định.