Mừng 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, 70 năm Tiếp quản Thủ đô và 49 năm Đất nước thống nhất, triển lãm “Quê hương và Chiến tranh” của họa sĩ quân đội Nguyễn Hải Nghiêm đã được khai mạc ngày 27.4.2024 tại nhà triển lãm của Hội Mỹ thuật Việt Nam (16 Ngô Quyền - Hà Nội).

Ắp tràn qua 41 tác phẩm trưng bày trong không gian triển lãm “Quê hương và Chiến tranh” là việc: Bên cạnh các tác phẩm khổ lớn phản ánh không khí sôi động, rực sức nóng của những tháng năm gian khổ trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ, cứu nước, là những hòa sắc dịu êm của các bức tranh phong cảnh đậm chất trữ tình được tác giả ghi dấu ở nhiều miền đất nước.

Họa sĩ Nguyễn Hải Nghiêm bên tác phẩm “Đường đến dinh Độc lập”. Ảnh: L.Q.V

Nguyễn Hải Nghiêm sinh năm 1952 tại quê hương quan họ Bắc Ninh. Cả cuộc đời ông gắn bó với quân đội và hội họa. Sau khi học xong hệ sơ-trung (1967 - 1971) của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam (nay là Đại học Mỹ thuật Việt Nam), chàng trai Hải Nghiêm nhập ngũ, làm lính trinh sát thuộc Sư đoàn 325 (Quân đoàn 2), lăn lộn, đối mặt với khói lửa đạn bom tại mặt trận Trị Thiên. Năm 1975, người lính Hải Nghiêm đã góp mặt trong đội hình bộ đội ta tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh.

Tiếp đó, vào năm 1979, nhịp quân hành của Hải Nghiêm lại rảo bước sang Campuchia giúp nước bạn thoát khỏi nạn diệt chủng tàn bạo và một thời gian sau, ông cùng đơn vị đã có mặt tại mặt trận Vị Xuyên trên vùng cao Hà Tuyên.

Tác phẩm “Cháy” của họa sĩ Nguyễn Hải Nghiêm toát lên âm hưởng hào hùng và khốc liệt của cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. Ảnh: L.Q.V

Tiếp nối việc học dở dang bởi chiến tranh ngáng trở, Nguyễn Hải Nghiêm từng có 2 năm học đại học ở Trường Mỹ thuật Huế và sau đó, về học tiếp hệ tại chức ở Trường Đại học Mỹ thuật VN. Tới năm 1985, Nguyễn Hải Nghiêm về nhận công tác tại Điện ảnh Quân đội, làm họa sĩ thiết kế mỹ thuật cho các bộ phim. Tính đến nay, ông đã góp mặt trong khâu mỹ thuật ở khoảng 10 bộ phim của Điện ảnh Quân đội và Hãng Phim truyện VN.

Cũng chính bởi có những trải nghiệm thực tế trong quân đội, nên Hải Nghiêm đã được đạo diễn - NSND Bùi Đình Hạc (1934 - 2023) của Hãng Phim truyện VN mời cộng tác, là một trong 2 họa sĩ chính của bộ phim truyện “Hà Nội 12 ngày đêm” ắp đầy âm hưởng chiến tranh. Trong bộ phim này, NSƯT Bùi Trung Hải (con trai đạo diễn Bùi Đình Hạc) đảm nhiệm vai trò đạo diễn 2, kiêm quay phim. Sau đó, năm 2004, tại Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 14, bộ phim “Hà Nội 12 ngày đêm” đã được tặng giải thưởng Bông Sen Bạc ở hạng mục “Phim điện ảnh xuất sắc”.

“Thung lũng Đồng Văn” - tác phẩm của họa sĩ Nguyễn Hải Nghiêm. Ảnh: L.Q.V

Trong triển lãm “Quê hương và Chiến tranh” của họa sĩ Hải Nghiêm, mảng tác phẩm đề tài “Chiến tranh” thể hiện rõ tính khốc liệt qua những nét bút, gam màu mạnh mẽ, rực sắc nóng bỏng. Còn ở mảng tranh đề tài “Quê hương”, hiện hữu qua bức phong cảnh hiền hòa, dịu êm, mướt xanh, với nhiều địa danh trên đất Việt.

Chùm tranh phong cảnh đa sắc, đa tình của họa sĩ Nguyễn Hải Nghiêm. Ảnh: L.Q.V

Qua các tác phẩm trưng bày trong triển lãm, dễ thấy một điều: Việc tương tác, đối xứng của hai mảng đề tài trên như nói thay cho tâm tình của họa sĩ quân đội Nguyễn Hải Nghiêm: Chính sự đồng lòng, quyết tâm của quân và dân ta trong các cuộc kháng chiến gian khổ là nhằm bảo vệ sự bình yên của đất nước mãi mãi tươi xanh, bền vững.

Triển lãm “Quê hương và Chiến tranh” của họa sĩ Nguyễn Hải Nghiêm sẽ kéo dài tới ngày 5.5.2024.