Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) đối mặt với một vấn đề nan giải về chính sách quan trọng khi phải theo chân Mỹ trong việc nới lỏng chính sách tiền tệ đáng kể nhằm giảm sự tăng giá của đồng nhân dân tệ (CNY) khi tìm cách tránh làm giảm lợi nhuận của ngân hàng Trung Quốc.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã hạ lãi suất cho vay chủ chốt 0,5 điểm phần trăm xuống 4,75% đến 5% vào ngày 19/9, đánh dấu lần nới lỏng đầu tiên ở Mỹ kể từ năm 2019. Mức cắt giảm này lớn hơn mức giảm 0,25 điểm phần trăm thông thường như Chủ tịch Fed Jerome Powell cho biết chi phí đi vay cao được đưa ra để chống lạm phát sẽ không gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ.

Ông Powell cho biết, Fed có thể sẽ cắt giảm lãi suất nhiều hơn trong những tháng tới và tốc độ nới lỏng sẽ tăng tốc nếu nền kinh tế yếu và chậm.

Khi đồng USD suy yếu, đồng CNY đã tăng 2,33 điểm phần trăm để kết thúc phiên giao dịch trong nước ở mức 7,066 mỗi USD vào thứ Năm, mức đóng cửa mạnh nhất kể từ ngày 26/5/2023. Trước đó, đồng CNY đã tăng 2,8% trong hai tháng qua khi các nhà giao dịch tiền tệ dự đoán rằng Fed Hoa Kỳ sẽ hạ lãi suất vào tháng 9, so với cùng kỳ năm ngoái.

Thị trường tiền tệ kỳ vọng PBoC có thể cắt giảm lãi suất cho vay cơ bản (LPR) 0,2 điểm phần trăm vào thứ Sáu, Securities Times, một tờ báo nhà nước và một đơn vị của Nhân dân Nhật báo, đưa tin hôm thứ Năm. Tờ báo cho biết kỳ vọng của thị trường về việc giảm lãi suất thế chấp hiện tại cũng như việc tung ra các biện pháp kích thích kinh tế cũng đang tăng lên.

Các phương tiện truyền thông khác của Trung Quốc, bao gồm iFeng.com, cũng cho biết PBoC có thể sẽ cắt giảm lãi suất vào thứ Sáu. Mặc dù các quan chức chưa xác nhận tất cả các báo cáo này nhưng các nhà giao dịch chứng khoán đã tận dụng cơ hội để kiếm lợi nhuận từ thị trường.

Chỉ số Shanghai Composite tăng 0,69% lên 2.736 trong khi chỉ số Hang Seng của Hồng Kông tăng 2% lên 18.013 vào thứ Năm.

Một số nhà bình luận cho rằng, việc Mỹ cắt giảm lãi suất đã tạo thêm dư địa cho các nước châu Á giảm lãi suất cho vay nhằm thúc đẩy nền kinh tế của họ và cũng thu hẹp khoảng cách lãi suất trái phiếu giữa Trung Quốc và Mỹ.

Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm đã vượt qua Trung Quốc vào tháng 4/2022, dẫn đến dòng vốn chảy ra từ Trung Quốc sang Mỹ. Khoảng cách lợi suất đạt đỉnh điểm ở mức 2,37 điểm phần trăm, vào tháng 4 năm nay. Vẫn còn khoảng cách lợi suất 1,68 điểm phần trăm giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Zhao Ran, phó giáo sư tại Đại học Kinh tế và Kinh doanh Thủ đô, cho biết khoảng cách lãi suất Mỹ-Trung đã giảm xuống còn khoảng 1,6% do sức hấp dẫn của trái phiếu kho bạc Mỹ ngày càng giảm. Zhao cho biết, đồng CNY sẽ tiếp tục tăng giá trong thời gian dài vì Trung Quốc có lạm phát thấp.

Tuy nhiên, một số nhà kinh tế lo ngại rằng việc bắt đầu chu kỳ cắt giảm lãi suất của Mỹ, điều này có thể đồng nghĩa với việc đồng USD yếu hơn và đồng CNY mạnh hơn, sẽ gây tổn hại cho xuất khẩu của Trung Quốc.

"Chính sách của Trung Quốc là duy trì tỷ giá hối đoái ổn định đối với đồng CNY. Wu Dan, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Ngân hàng Trung Quốc, nói với China Youth Daily, một tờ báo do Đảng Cộng sản Trung Quốc xuất bản, ngay cả khi cần phải tăng giá đồng CNY thì cũng nên tránh sự biến động cao  của tỷ giá hối đoái. 

Bà cho biết, từ góc độ dài hạn, việc tăng giá đồng CNY là điều tốt cho Trung Quốc vì nước này có thể thu hút thêm vốn, nhập khẩu nhiều hàng hóa hơn và có nhiều dư địa hơn để sử dụng các công cụ tiền tệ nhằm thúc đẩy nền kinh tế.

Bà nói thêm rằng các nhà xuất khẩu Trung Quốc có thể đã tích lũy được khoảng 500 tỷ USD tài sản bằng USD kể từ năm 2022 do họ tránh mua đồng CNY trong kỷ nguyên USD mạnh. Bà cho biết các công ty này giờ đây có thể có nhiều động cơ hơn để bán tài sản bằng đồng USD của họ cho tài sản của Trung Quốc khi đồng CNY tăng giá.

Stephen Jen, giám đốc điều hành của Eurizon SLJ Capital, cho biết vào tháng trước rằng, các công ty Trung Quốc có thể bán khoảng 1.000 tỷ USD tài sản bằng USD sau khi Fed cắt giảm lãi suất và gửi một phần số tiền này trở lại Trung Quốc, một xu hướng có thể dẫn đến 5% - 10% đồng CNY tăng giá.

Xuất khẩu gặp rủi ro

Trong 8 tháng đầu năm nay, xuất khẩu của Trung Quốc tăng 6,9% lên 16.450 tỷ nhân dân tệ (2.330 tỷ USD) so với cùng kỳ năm ngoái trong khi nhập khẩu tăng 4,7% lên 12.130 tỷ CNY. Thặng dư thương mại tăng 13,6% lên 4.320 tỷ CNY.

Thương mại của Trung Quốc với các nước ASEAN tăng 10% so với cùng kỳ năm trước, tăng 1,1% với Liên minh châu Âu và 4,4% với Mỹ trong cùng kỳ. Mức tăng này chủ yếu được thúc đẩy nhờ xuất khẩu các công cụ cơ khí và sản phẩm điện tử ngày càng tăng, chiếm 59% tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc.

"Việc đồng CNY tăng giá có lợi cho người tiêu dùng Trung Quốc vì nó giúp họ giảm chi phí mua hàng nhập khẩu. Nhưng đồng thời nó sẽ gây tổn hại cho các nhà xuất khẩu Trung Quốc", một nhà báo có trụ sở tại Nội Mông cho biết trong một bài báo đăng ngày 13/9.

Ông cho biết việc đồng CNY tăng giá đã khuyến khích các nhà xuất khẩu Trung Quốc mua tài sản bằng đồng CNY, nhưng xu hướng này cũng sẽ đẩy đồng tiền Trung Quốc lên giá. Ông cho rằng vòng xoáy như vậy có thể gây ra một "sự giẫm đạp", ám chỉ việc đồng CNY tăng giá đột ngột và mạnh mẽ sẽ làm giảm số lượng đơn đặt hàng mà các nhà sản xuất Trung Quốc nhận được.

PBoC muốn giảm tốc độ tăng giá của đồng CNY để duy trì tăng trưởng xuất khẩu nhưng dư địa để cắt giảm lãi suất bị hạn chế do biên lãi ròng (NIM) của các ngân hàng Trung Quốc đã giảm xuống dưới mức cảnh báo của ngành là 1,8%.

NIM trung bình của các ngân hàng niêm yết Trung Quốc là 1,69% vào năm ngoái, giảm 1,94% vào năm 2022 hoặc 2,23% so với mức trước đại dịch năm 2019. Theo báo cáo của EY, NIM giảm dẫn đến thu nhập lãi ròng giảm xuống mức chưa từng thấy kể từ năm 2017.

Sau khi PBoC cắt giảm LPR kỳ hạn 1 năm và 5 năm 0,1 điểm phần trăm xuống lần lượt 3,35% và 3,85% vào tháng 7/2024, NIM trung bình của các ngân hàng lớn Trung Quốc dự kiến sẽ giảm xuống 1,51% cho cả năm nay. 

Vào ngày 5/9, Chu Lan, người đứng đầu bộ phận chính sách tiền tệ của PBoC, cho biết trong một cuộc họp báo rằng có một số hạn chế trong việc cắt giảm lãi suất nhưng các Ngân hàng Trung Quốc vẫn còn dư địa để hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) để giúp thúc đẩy nền kinh tế.

Ông cho biết RRR trung bình, tỷ lệ phần trăm tổng tiền gửi của ngân hàng phải được dự trữ, hiện ở mức khoảng 7%, so với 15% vào năm 2018.

(Nguồn: Asia Times)