Mã Pí Lèng có độ cao khoảng 1.200m thuộc cao nguyên Đồng Văn, tỉnh Hà Giang,  là một trong "tứ đại đỉnh đèo" tại vùng núi phía Bắc Việt Nam. Mã Pì Lèng được xem là một trong những cung đường đèo hiểm trở và đẹp bậc nhất vùng núi phía Bắc. Chính vì thế mà con đèo này được ví như Vạn Lý Trường Thành của Việt Nam hay Kim Tự Tháp của người Mèo.

Thế nhưng, thời gian gần đây, du khách đặt chân tới Mã Pí Lèng đều không khỏi ngỡ ngàng trước hình ảnh tòa nhà 7 tầng nằm sững sững ngay hẻm vực Tu Sản Mã Pí Lèng, khiến cảnh quan thiên nhiên bị biến dạng.

Một diễn ngôn khá phổ biến trong các tranh cãi gần đây, là xây khu nghỉ dưỡng, khu vui chơi lớn sẽ bảo vệ rừng, tạo công ăn việc làm, phát triển kinh tế địa phương.

Điều này không sai. Nhưng không đầy đủ khi nói về tình hình hiện nay.

Bức tranh điểm đến du lịch hiện nay rất chắp vá. Chúng ta không thấy quy hoạch cụ thể (hoặc không thể tiếp cận): chỗ nào quây vào bảo tồn hoàn toàn; chỗ nào khai thác du lịch hạn chế; chỗ nào phát triển trọng tâm, điểm nhấn...

Tòa nhà 7 tầng xây dựng kiên cố, ngay vị trí đắc địa ở Mã Pí Lèng đang gây xôn xao dư luận thời gian gần đây (Ảnh: Nguyễn Quý)

Điều này dẫn tới khoảng trống là mạnh ai nấy làm; mạnh địa phương nào, địa phương nấy giải quyết.

Đúng là xây khu nghỉ dưỡng, vui chơi làm điểm nhấn cũng có những mạch tích cực cho cả tự nhiên và xã hội. Nhưng cái tối thiểu là đánh giá tác động môi trường thì không thấy đâu.

Và người ta có quyền đặt câu hỏi đó!

Chưa kể, một điều tối quan trọng là việc "cân đong" sức chịu tải của môi trường cũng không thấy ai đề cập. Vì nếu số người lên một khu nghỉ dưỡng giữa rừng quá đông thì chỉ cần thở thôi cũng gây những hệ lụy tới sinh thái. Chưa kể xả rác, sinh hoạt...

Nên, xây cất tạo khu vui chơi, nghỉ dưỡng hạng sang cũng tốt thôi. Nhưng điều cần thiết là quy hoạch vùng bảo tồn, công bố tác động môi trường của từng dự án và sức chịu tải của từng khu vực.

Cũng đừng bảo những người làm khu vui chơi sẽ phải bảo vệ rừng tốt vì rừng là nguồn sống của họ. Bởi hệ sinh thái rừng không đếm kiểu cơ học số cây.

Nó là tổng thể hòa quện tất tần tật những thứ trong rừng. Bao gồm cả không khí, và như đã nói, nhiều người thở thôi cũng vỡ mất sinh thái rồi.

Cũng đừng mang những khu vực quản lý yếu kém bị nát vụn bởi các nhà ống ra để làm hệ quy chiếu mà rằng phải cho tập đoàn lớn làm. Vì với cơ chế quản lý như hiện tại, tập đoàn lớn thậm chí còn đáng lo hơn những những nhà đầu cơ manh mún.