Cung cầu mô tả mối quan hệ giữa số lượng hàng hóa hoặc dịch vụ mà nhà sản xuất sẵn sàng cung cấp ra thị trường (cung) và số lượng hàng hóa hoặc dịch vụ mà người tiêu dùng mong muốn mua (cầu) tại các mức giá khác nhau.

Quy luật cung cầu chỉ ra rằng giá cả của hàng hóa sẽ tự điều chỉnh để đạt được sự cân bằng giữa số lượng hàng hóa được cung cấp và số lượng hàng hóa mà người tiêu dùng muốn mua. 

Cụ thể, khi giá hàng hóa tăng, nhà sản xuất sẽ có xu hướng cung cấp nhiều hơn vì họ có động lực kiếm lời. Đồng thời, người tiêu dùng sẽ giảm cường độ tìm mua sản phẩm vì giá cao khiến họ cảm thấy không còn hấp dẫn. 

Ngược lại, khi giá giảm, người tiêu dùng có xu hướng tăng cường mua sắm vì cảm thấy sản phẩm trở nên rẻ hơn, trong khi các nhà sản xuất cũng có thể giảm lượng hàng hóa họ cung cấp do lợi nhuận thấp hơn.

Mối quan hệ giữa cung và cầu không chỉ tác động đến giá cả hàng hóa mà còn định hình cơ cấu thị trường một cách toàn diện. Nếu nhu cầu (cầu) lớn hơn số lượng hàng hóa có sẵn (cung), có thể xảy ra tình trạng thiếu hụt, dẫn đến việc giá cả tăng lên. 

Ngược lại, trong trường hợp mà cung vượt cầu, điều này có thể gây ra tình trạng dư thừa hàng hóa, khiến cho giá giảm xuống để kích thích người tiêu dùng mua sắm nhiều hơn.

Thêm vào đó, cả cung và cầu đều bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố đa dạng. Ví dụ, thu nhập của người tiêu dùng có sức mạnh lớn trong việc hình thành cầu: khi thu nhập tăng, người tiêu dùng có khả năng chi tiêu nhiều hơn, từ đó làm tăng cầu. 

Sở thích và xu hướng tiêu dùng cũng đóng vai trò quan trọng; những thay đổi trong tâm lý của người tiêu dùng có thể khiến cầu thay đổi nhanh chóng. Hơn nữa, các yếu tố kinh tế như công nghệ sản xuất và chính sách thuế cũng có thể tác động mạnh mẽ đến cả cung và cầu, tạo ra những biến động trong thị trường.

Một ví dụ cụ thể cho quy luật cung cầu trong thực tế có thể thấy trong ngành hàng thực phẩm. Khi giá thịt bò tăng lên do nhu cầu tiêu thụ cao, nhà sản xuất sẽ có động lực để tăng cường sản xuất, từ đó làm tăng lượng cung thịt bò ra thị trường. 

Tuy nhiên, khi giá cao, người tiêu dùng có thể giảm lượng mua vào, dẫn đến hiện tượng cầu giảm. Ngược lại, nếu giá thịt bò giảm xuống, người tiêu dùng có thể gia tăng mua, trong khi các nhà sản xuất có thể giảm lượng cung vì lợi nhuận thấp hơn.

Một ví dụ khác là thị trường lao động trong ngành công nghệ thông tin. Khi nhu cầu tuyển dụng kỹ sư công nghệ tăng cao, cầu về lao động trong lĩnh vực này vượt quá cung lao động, dẫn đến việc các công ty cạnh tranh nhau để thu hút nhân viên bằng cách tăng lương và các phúc lợi. 

Khi tình trạng này xảy ra, giá lao động (lương) sẽ tăng lên cho đến khi cân bằng giữa cung và cầu đạt được.

Thực tế cho thấy rằng những thay đổi về giá cả có thể tạo ra sự điều chỉnh nhanh chóng trong mối quan hệ cung cầu, ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định sản xuất và tiêu dùng của các bên liên quan.