Bên cạnh Công ty Đầu tư An Đông, một số doanh nghiệp khác cũng đang gặp phải nợ trái phiếu đáng kể. 

Đứng ở vị trí thứ hai là Công ty Đầu tư Quang Thuận với mức nợ lên đến 7.500 tỷ đồng. Công ty Đầu tư và Phát triển Sài Gòn cũng rơi vào tình trạng tương tự, hiện có dư nợ hơn 6.570 tỷ đồng và xếp thứ ba. Công ty Bông Sen đứng ở vị trí thứ tư với số nợ khoảng 4.800 tỷ đồng.

Tình hình nợ trái phiếu của các doanh nghiệp này trở nên đặc biệt nghiêm trọng khi khoảng 30% trong tổng số dư nợ được xác định là nợ chậm trả. 

Điều này không chỉ tạo áp lực lớn cho các doanh nghiệp trong việc thanh toán các khoản nợ đến hạn, mà còn có thể dẫn đến những rủi ro tài chính sâu hơn, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và uy tín của doanh nghiệp.

Trong bối cảnh này, nhóm doanh nghiệp thuộc ngành bất động sản được dự đoán là những đối tượng gặp khó khăn lớn nhất với tổng số khoảng 100.000 tỷ đồng trái phiếu đáo hạn trong năm 2024. 

Tình hình này cho thấy rủi ro gia tăng trong khả năng thanh toán nợ của họ, một vấn đề rất quan trọng cần được giải quyết kịp thời. Hơn nữa, tổng nợ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ hiện nay đã đạt xấp xỉ 1 triệu tỷ đồng, tương đương với 9,9% GDP. 

Điều này càng làm nổi bật tính cấp bách trong việc cải thiện tình hình tài chính của các doanh nghiệp nhằm duy trì sự phát triển bền vững và giảm thiểu rủi ro cho nền kinh tế.

Trong nhóm bất động sản, những cái tên đáng chú ý hiện nay gồm có Novaland và Hưng Thịnh. Trong đó, Công ty CP Hưng Thịnh Investment (công ty con của Hưng Thịnh) hiện đang có một số lượng trái phiếu lưu hành đáng kể, với tổng giá trị lên tới khoảng 4.340 tỷ đồng.

Trong số các lô trái phiếu này, gần đây công ty đã công bố kế hoạch mua lại trước hạn một lô trái phiếu có giá trị 2.000 tỷ đồng, kỳ hạn dự kiến đến năm 2029. Động thái này được thực hiện mặc dù công ty đang đối mặt với một số khó khăn trong việc thanh toán lãi suất đúng hạn trước đó. 

Cụ thể, Hưng Thịnh đã chậm thanh toán tổng cộng 269,4 tỷ đồng lãi trái phiếu vào kỳ thanh toán tháng 1/2024. Sự việc này cho thấy áp lực tài chính mà công ty đang phải gánh chịu trong bối cảnh thị trường khó khăn chung.

Ngoài Hưng Thịnh Investment, Hưng Thịnh Land, một thành viên quan trọng khác của Tập đoàn Hưng Thịnh, cũng gặp tình trạng tương tự khi đối diện với khó khăn trong việc thanh toán nợ trái phiếu. 

Tổng giá trị trái phiếu mà Hưng Thịnh Land đang lưu hành lên tới gần 12.000 tỷ đồng. Công ty đã phải thực hiện việc gia hạn thời gian trả nợ cho một số lô trái phiếu do không thể thu xếp kịp thời nguồn tiền cần thiết để thực hiện các nghĩa vụ tài chính của mình.

Tình hình tài chính của cả Hưng Thịnh Investment lẫn Hưng Thịnh Land đang chịu rất nhiều áp lực, đặc biệt trong bối cảnh thị trường bất động sản hiện đang gặp nhiều khó khăn và thách thức. 

Điều này không chỉ có thể ảnh hưởng đến khả năng thanh toán các khoản nợ trong tương lai mà còn đặt ra những câu hỏi về khả năng huy động vốn và phát triển bền vững của cả tập đoàn trong thời gian tới.

Đối với Novaland, công ty đã hoàn tất thỏa thuận tái cấu trúc gói trái phiếu chuyển đổi trị giá gần 300 triệu USD, trong đó trái chủ có quyền chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu với giá là 40.000 đồng/CP. Thời gian thanh toán được kéo dài đến năm 2027, tuy nhiên, việc này vẫn không giải quyết triệt để các áp lực tài chính đối với công ty, do sự khó khăn trong thị trường bất động sản.

Ngoài ra, Novaland cũng đã gia hạn thành công nhiều lô trái phiếu trong nước, nhưng vẫn liên tục chịu áp lực từ các khoản nợ phải trả. Theo thông báo, tổng dư nợ trái phiếu mà Novaland phải đối mặt trong năm 2024 lên đến khoảng 3.780 tỷ đồng, khiến công ty phải tìm kiếm nhiều biện pháp để xử lý.

Áp lực này còn gia tăng khi Novaland cùng với nhiều doanh nghiệp địa ốc khác phải nỗ lực rất lớn để trả nợ, trong khi tình hình thị trường vẫn chưa khả quan và chưa có sự phục hồi rõ rệt nào.

Mới đây, Novaland thông báo chậm trả lãi hai lô trái phiếu NVL2020-03-140 và NVL2020-03-190 với số tiền 18 tỷ đồng với cùng lý do chưa thu xếp được nguồn tiền thanh toán và sẽ thanh toán vào ngày 5/9.

Tiếp đến ngày 29/8, Novaland cũng cho biết chưa thanh toán tiền lãi 19 tỷ đồng của lô trái phiếu NVL2020-02-350 và 13 tỷ đồng của lô trái phiếu NVL2020-03-240 với lý do chưa thu xếp được nguồn tiền thanh toán và dự kiến chi trả vào ngày 11/9.

Về kết quả kinh doanh quý 2/2024, Novaland ghi nhận khoản lãi ròng 941 tỷ đồng, tăng mạnh so với khoản lỗ 634 tỷ đồng của năm trước. Doanh nghiệp này đã đạt được mức lợi nhuận cao nhất trong 9 quý vừa qua dù doanh thu chỉ hơn 1.549 tỷ đồng.

Tính đến ngày 30/6, Novaland đang có hơn 2.100 tỷ đồng tiền và các khoản tương đương và các khoản tiền này được dùng làm tài sản đảm bảo cho các khoản vay và bảo lãnh 61 tỷ đồng (tại 31/12/2023 là 63 tỷ đồng); tiền này đang được quản lý bởi ngân hàng cho vay theo mục đích sử dụng cho từng dự án là 768 tỷ đồng (tại ngày 31/1/2023 là 853 tỷ đồng).

Cũng tính đến ngày 30/6, tập đoàn hiện đang có 16.439 tỷ đồng dư nợ trái phiếu ngắn hạn (đáo hạn trong vòng 12 tháng) và 22.221 tỷ đồng dư nợ trái phiếu dài hạn.

Ông Nguyễn Đình Duy, Giám đốc, chuyên gia phân tích cao cấp, Khối Xếp hạng và Nghiên cứu VIS Rating cho biết trên báo Đầu tư Chứng khoán, ngân hàng và bất động sản là hai nhóm ngành chính phát hành trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam trong 5 năm trở lại đây, với tỷ trọng lần lượt là 40% và 28% tổng giá trị mệnh giá toàn thị trường. 

Đối với nhóm doanh nghiệp bất động sản, ông Duy cho rằng, trong nửa đầu năm 2024, hoạt động phát hành trái phiếu hồi phục với tốc độ chậm kể từ sau cuộc khủng hoảng về chậm trả gốc, lãi trái phiếu năm 2022.

Cũng theo số liệu của VIS Rating, quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp hiện đạt khoảng 1,2 triệu tỷ đồng theo mệnh giá, tương đương gần 11% GDP danh nghĩa của năm 2023. Theo định hướng của Chính phủ tại Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030, mục tiêu quy mô của thị trường trái phiếu doanh nghiệp là 25% GDP vào năm 2030.

Ước tính để có thể đạt được mục tiêu này, mỗi năm, lượng phát hành mới phải đạt từ 800.000 - 900.000 tỷ đồng. Thông điệp từ Chính phủ cho thấy, mặc dù trải qua những trục trặc gần đây nhưng trái phiếu doanh nghiệp vẫn được cơ quan quản lý định hướng là một kênh huy động vốn quan trọng cho nền kinh tế.

Hiện ở Việt Nam, doanh nghiệp vẫn chủ yếu phụ thuộc vào nguồn vốn từ hệ thống ngân hàng cho cả nhu cầu ngắn hạn và dài hạn, tuy nhiên khả năng tài trợ vốn dài hạn của các ngân hàng thương mại bị giới hạn vì cấu trúc nguồn huy động của ngân hàng tập trung ở kỳ hạn ngắn. 

Vì thế, VIS Rating cho rằng, trái phiếu doanh nghiệp sẽ dần được các doanh nghiệp sử dụng nhiều hơn để đáp ứng các nhu cầu đầu tư sản xuất - kinh doanh ở kỳ hạn dài.

MBS Research dự báo, hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp sẽ sôi nổi hơn trong quý 4/2024 khi nhu cầu vốn của doanh nghiệp phục hồi, thị trường bất động sản bắt đầu ấm dần, cũng như nhu cầu mở rộng sản xuất - kinh doanh đang tích cực theo đà phục hồi của nền kinh tế.