"Chúng tôi đang sống trong cơn ác mộng và tôi hy vọng một ngày nào đó sẽ thoát khỏi nó", Khawla, một phụ nữ sống ở Tây Bắc Syria nói. Sự tuyệt vọng trong giọng nói của cô có thể cảm nhận được ngay cả trên điện thoại. Cô thở nặng nề, cố gắng kiềm chế nước mắt.

Khawla, người không muốn công bố tên thật của mình, nói rằng mọi cơn dư chấn đều khiến cô kinh hoàng. "Tôi không biết chúng tôi có thể chịu đựng thêm bao nhiêu nữa", người phụ nữ 47 tuổi nói. "Cái chết hiện diện ở đây".

Phụ nữ thành trụ cột gia đình trong thời chiến

Khawla sống trong một căn hộ chung với với hai em trai và cha cô. Tòa nhà vẫn đứng vững, nhưng các đường ống nước và nguồn điện đã bị hư hại nghiêm trọng trong trận động đất. Các bức tường đầy vết nứt.

Khawla giải thích: "Rất nhiều người trong tòa nhà của chúng tôi đã chuyển đến nơi trú ẩn khẩn cấp hoặc dựng lều cách xa nơi đây".

Tuy nhiên, đối với Khawla, những lựa chọn này là không cần thiết. "Tôi sẽ đi đâu khi tôi là một người phụ nữ?".

Ngoài ra, cô còn phải chăm sóc hai người em song sinh mắc hội chứng Down và người cha già đang ốm yếu.

Trong suốt 12 năm chiến tranh tàn phá Syria, phụ nữ ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc gắn kết các gia đình. Vô số người đàn ông đã bị giết, bị bỏ tù, tàn tật hoặc buộc phải chạy trốn khỏi đất nước.

Năm 2011, chỉ 4% phụ nữ ở Syria đóng góp phần lớn tài chính cho gia đình. Con số đó hiện đã tăng lên 22%, theo tổ chức viện trợ CARE.

Khawla là một trong những phụ nữ này. Nhưng kể từ khi trận động đất xảy ra vào ngày 6 tháng 2, thu nhập của cô đã cạn kiệt.

"Tôi là một thợ làm tóc, vì vậy mọi người thường đến gặp tôi vì những lý do tích cực như làm đẹp", cô nói. "Mọi thứ ở đây không còn tốt đẹp nữa, đó là lý do tại sao tôi không có việc làm vào lúc này".

Khawla vẫn còn một số tiền tiết kiệm, nhưng cô không nghĩ rằng những khoản này sẽ tồn tại được lâu hơn nữa.

Theo nhà khoa học chính trị Radwa Khaled-Ibrahim, người nghiên cứu quan điểm nữ quyền xuyên quốc gia tại Đại học Marburg ở Đức, sự độc lập về tài chính đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp phụ nữ xây dựng một cuộc sống tốt hơn.

Syria phụ thuộc vào viện trợ quốc tế

Chiến tranh và điều kiện kinh tế tồi tệ ở Syria đã khiến 90% trong số 4 triệu người sống ở khu vực Tây Bắc nước này phụ thuộc chủ yếu vào viện trợ quốc tế. Sự tàn phá sau các trận động đất hiện đang làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn.

Radwa Khaled-Ibrahim nói: "Những thách thức đối với phụ nữ rất đa dạng. Bị ảnh hưởng bởi chiến tranh và kinh nghiệm khi chạy trốn càng làm phức tạp thêm các vấn đề".

Theo Liên Hợp Quốc, phụ nữ và trẻ em chiếm phần lớn dân số ở miền Bắc Syria, nhiều người trong số họ đã phải di dời chỗ ở nhiều lần.

Khu vực này do phiến quân Syria và dân quân Hồi giáo thuộc nhóm Hayat Tahrir al-Sham (HTS) kiểm soát, những người không quá quan tâm đến việc duy trì hoạt động của các bệnh viện hoặc trường học. Trong vài năm qua, các tổ chức này chủ yếu được duy trì hoạt động nhờ viện trợ quốc tế.

Tuy nhiên, nhiều bệnh viện đã bị hư hại trong trận động đất và cũng bị quá tải bởi số lượng người bị thương.

Quỹ Dân số Liên hợp quốc cho biết các chương trình dành cho phụ nữ và trẻ em gái cần một khoản đầu tư rất lớn. Theo Liên Hợp Quốc, ít nhất 350.000 nghìn phụ nữ mang thai ở Syria và Thổ Nhĩ Kỳ đã gặp nguy hiểm ngay sau trận động đất.

Bạo lực đối với phụ nữ và tình trạng tảo hôn gia tăng

Huda Khayti, Giám đốc Trung tâm Phụ nữ ở thành phố Idlib phía Tây Bắc, cho biết phụ nữ và trẻ em gái rất cần các vật dụng chăm sóc sức khỏe kinh nguyệt và nhà vệ sinh sạch sẽ. Nhiều người trong số họ gặp khó khăn trong việc chăm sóc sức khỏe trong thời kỳ kinh nguyệt vì họ đang sống trong lều, nơi trú ẩn khẩn cấp hoặc thậm chí là ô tô. Thiếu sự riêng tư cũng là một mối quan tâm lớn.

Ngay cả trước khi xảy ra trận động đất vào tháng 2, 7 triệu phụ nữ và trẻ em gái trên toàn lãnh thổ Syria đang rất cần được hỗ trợ về sức khỏe sinh sản và tình dục. Điều quan trọng không kém là họ không nhận được sự hỗ trợ khi bị bạo lực giới tính. "Mức độ của cuộc khủng hoảng đã dẫn đến sự gia tăng bạo lực gia đình đối với phụ nữ và trẻ em gái", Radwa Khaled-Ibrahim nói.

Bà lo lắng rằng số lượng tảo hôn có thể tăng lên, đặc biệt là khi tình hình kinh tế đang xấu đi và không phải tất cả trẻ em gái đều có thể đi học.

Tình hình đặc biệt nghiêm trọng vì hầu như không thể tiếp cận được phụ nữ ở các vùng động đất ở Syria, khiến các nhân viên cứu trợ rất khó thông báo cho họ về sức khỏe sinh sản và tình dục. "Tại các trại ở biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ, có thêm một vấn đề là không có giấy tờ chính thức nào được xử lý. Hôn nhân không được ghi lại và những người bị ảnh hưởng không có quyền pháp lý".

Về phần Khawla, cô ấy chưa bao giờ kết hôn. Cô ấy dành phần lớn thời gian của mình cho các em trai và chăm sóc gia đình. Trước trận động đất, cô đã đào tạo những người phụ nữ ở Trung tâm Phụ nữ Idlib để trở thành thợ làm tóc. Cô hy vọng có thể dạy và tương tác với phụ nữ một lần nữa trong tương lai.

Ở đất nước Syria, nơi mà các tư tưởng bảo thủ áp đảo, nơi vẫn được cai trị bởi một nhóm từng có liên hệ chặt chẽ với al-Qaeda, rất khó kiếm được việc làm cho phụ nữ.

Chiến tranh và khủng hoảng đẩy phụ nữ ra khỏi cuộc sống công cộng

"Các em trai của tôi cho tôi sức mạnh", Khawla nói. Cô trang trí căn hộ của mình chỉ với một vài món đồ nội thất và các vật dụng trang trí khác. "Những điều này có ý nghĩa với tôi", cô giải thích. "Đây là tất cả những gì tôi sở hữu, và tôi sợ rằng một trận động đất khác có thể lấy đi mọi thứ của tôi một lần nữa".

Radwa Khaled-Ibrahim đồng cảm với mối quan tâm của Khawla. "Đối với nhiều người, một trận động đất là một hình thức tái chấn thương, nó mất một nơi trú ẩn - bất kể nơi trú ẩn này mong manh đến mức nào".

Trong và sau các cuộc khủng hoảng lớn, các vấn đề mà phụ nữ phải đối mặt thường được cho là riêng tư và toàn bộ tác động đó không được công chúng biết đến. Cho đến nay, phụ nữ chủ yếu đấu tranh cho những không gian mà họ có thể được hưởng quyền tự quyết. Khaled-Ibrahim nói: "Những không gian này phải được bảo vệ và mở rộng chứ không chỉ bị coi như tác dụng phụ của một thảm họa".

Đó là lý do tại sao Trung tâm Phụ nữ Idlib, được hỗ trợ bởi Medico International, là một nơi quan trọng như vậy. Việc hàng cứu trợ quốc tế đến Tây Bắc Syria chậm chạp đang làm gia tăng cảm giác tuyệt vọng cho những người sống ở đó. Viện trợ gần như không đủ để đáp ứng nhu cầu của mọi người ở đây.

Liên minh châu Âu đã thành công trong việc thiết lập cầu hàng không đến thủ đô Damascus, nhưng nó nằm trong khu vực chính phủ Syria kiểm soát. Điều đó có nghĩa là viện trợ khó có thể sớm đến vùng Tây Bắc do phe đối lập kiểm soát.

Khawla nói: "Chiến tranh dễ đoán hơn là một trận động đất. Tôi không muốn từ bỏ hy vọng, nhưng tôi cảm thấy khó giữ được sự lạc quan hơn".

Khawla nói, thế giới dường như đã quên mất Syria. "Nó gần giống như tôi đã bị từ chối một cuộc sống tự do và hạnh phúc", cô nói.

(DW)