Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky đang thăm Mỹ để vận động thêm hỗ trợ cho Ukraina.

Hôm 26/9, ông đã gặp Tổng thống Mỹ Joe Biden và ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ Kamala Harris để trình bày chi tiết về những gì ông mô tả trong những tuần gần đây là "kế hoạch chiến thắng" của mình đối với Ukraina trong cuộc chiến chống lại Nga.

Mặc dù chi tiết chính xác về kế hoạch chiến thắng của Zelensky vẫn chưa được công bố, nhưng tổng thống Ukraina và các trợ lý thân cận nhất của ông đã tiết lộ một phần của kế hoạch đó, cùng với các yếu tố khác được đưa tin trên các phương tiện truyền thông.

Chúng tôi xem xét những gì đã biết về kế hoạch chiến thắng của Zelensky - và phân tích xem các đồng minh của Ukraina có đồng ý hay không.

Bức tranh tổng thể

Kế hoạch chi tiết của Zelensky cho chiến thắng của Ukraina được cho là một kế hoạch gồm 5 điểm. Trong cuộc phỏng vấn với ABC News, Tổng thống Ukraina mô tả kế hoạch này là "cầu nối" hướng tới một vị thế đàm phán đủ mạnh để Ukraina buộc Nga chấm dứt chiến tranh theo các điều kiện của Kyiv.

Cụ thể, Zelensky đề cập đến kế hoạch hòa bình của Ukraina - trong đó đưa ra những gì Kiev có thể chấp nhận trong bất kỳ cuộc đàm phán nào trong tương lai với Moscow. Theo kế hoạch đó, Ukraina yêu cầu Nga rút khỏi toàn bộ lãnh thổ Ukraina mà nước này hiện nắm giữ, bao gồm một phần các tỉnh Kherson, Zaporizhzhia, Donetsk và Luhansk, cũng như toàn bộ Crimea. 

Kế hoạch hòa bình của Ukraina yêu cầu trách nhiệm giải trình về tội ác chiến tranh được cho là do chính quyền Nga, do Tổng thống Vladimir Putin đứng đầu, gây ra.

Nga đã từ chối các điều kiện đàm phán đó. Zelensky nói với ABC News rằng, các đồng minh của Ukraina, bằng cách ủng hộ kế hoạch chiến thắng của ông, có thể giúp gây áp lực buộc Moscow tham gia hội nghị thượng đỉnh hòa bình để thảo luận về kế hoạch hòa bình của Kyiv.

Ukraina cho biết kế hoạch chiến thắng có các yếu tố an ninh, chính trị và kinh tế.

Và, Zelensky đã nhấn mạnh trong một loạt cuộc phỏng vấn và tuyên bố công khai trong những ngày gần đây, kế hoạch này phụ thuộc vào việc phương Tây nhanh chóng hỗ trợ các yêu cầu của ông – trong 3 tháng tới.

Các thành phần của kế hoạch là gì?

Lời mời Ukraina gia nhập NATO

Andriy Yermak, Chánh văn phòng và cố vấn an ninh quốc gia của Zelensky, nói với Hội đồng Quan hệ Đối ngoại ở New York hôm 24/9 rằng, một yếu tố quan trọng của kế hoạch chiến thắng là lời mời chính thức trở thành thành viên NATO cho Ukraina. Các đồng minh NATO đã hỗ trợ Ukraina về mặt ngoại giao và quân sự trong suốt cuộc chiến.

Ukraina hiện là quốc gia đối tác của NATO, không phải là thành viên của liên minh. NATO hiện đã bỏ một số bước thủ tục truyền thống mà những người nộp đơn khác cần phải trải qua để đảm bảo tư cách thành viên. 

Liên minh đã nói rõ rằng, Ukraina đang trên con đường trở thành thành viên "không thể đảo ngược". Tuy nhiên, các thành viên liên minh tỏ ra hoài nghi về việc cấp tư cách thành viên NATO khi cuộc chiến với Nga vẫn đang diễn ra, vì điều đó ngay lập tức có nghĩa là toàn bộ liên minh sẽ có chiến tranh với Moscow. 

Đó là lý do tại sao, tại hội nghị thượng đỉnh ở Washington vào tháng 7, NATO tuyên bố họ "có thể đưa ra lời mời Ukraina gia nhập liên minh khi các đồng minh đồng ý và các điều kiện được đáp ứng". Nói một cách đơn giản, NATO không tham gia vào yếu tố này trong kế hoạch chiến thắng của Zelensky.

Tên lửa tầm xa để tấn công bên trong nước Nga

Ukraina đã yêu cầu được tiếp cận những tên lửa này để nhắm mục tiêu vào các địa điểm nằm sâu trong lãnh thổ Nga và đã tăng cường yêu cầu sau vụ tấn công đầy kịch tính vào khu vực Kursk của Nga vào tháng 8. Zelensky cho biết, yêu cầu này là một phần của kế hoạch chiến thắng.

NATO bị chia rẽ vì yêu cầu này. Trong khi một số đồng minh đang ủng hộ Ukraina thì Mỹ và Anh vẫn đang cân nhắc ý tưởng này và chưa dỡ bỏ hạn chế sử dụng các tên lửa này ở Nga. Các chuyên gia đã nói với Al Jazeera rằng điều này là do lo ngại leo thang. 

Ông Putin đã cảnh báo rằng việc Ukraina sử dụng những vũ khí này bên trong lãnh thổ Nga có nghĩa là, theo Moscow, NATO đang có chiến tranh với Nga. Ukraina đã sử dụng tên lửa tầm xa để tấn công các mục tiêu ở Crimea và các khu vực bị chiếm đóng khác bên trong Ukraina.

Duy trì nguồn cung cấp vũ khí tiên tiến

Kể từ cuộc chiến toàn diện của Nga vào Ukraina diễn ra từ tháng 2/2022, Kyiv đã phụ thuộc rất nhiều vào vũ khí và nền tảng quân sự do các đồng minh NATO cung cấp. Tuy nhiên, Ukraina thường phải cầu xin các hệ thống vũ khí cụ thể trong nhiều tuần, ban đầu bị từ chối và cuối cùng thành công trong việc thuyết phục Mỹ và các nước khác về việc cung cấp. 

Ukraina cho rằng điều này làm giảm hiệu quả của hoạt động quân sự chống lại Nga, làm trì hoãn các mục tiêu chiến tranh và dẫn đến thiệt hại về nhân mạng mà lẽ ra có thể được cứu. Theo Bloomberg, kế hoạch chiến thắng bao gồm nhu cầu về chuỗi cung ứng vũ khí tiên tiến bền vững cho Ukraina.

Các quốc gia thành viên NATO, bao gồm cả Mỹ, đã phản ứng lại lời chỉ trích này trong hai năm qua bằng cách nhấn mạnh rằng họ đã cố gắng đẩy nhanh việc cung cấp quân sự cho Ukraina. Tuy nhiên, cho đến nay, họ vẫn nhất quyết xử lý từng nhu cầu về vũ khí theo giá trị riêng của nó, thay vì cam kết cung cấp các nền tảng quân sự khi Ukraina tìm kiếm chúng.

Tư cách thành viên của Liên minh châu Âu (EU)

Con đường rõ ràng để trở thành thành viên EU cũng là một phần trong kế hoạch chiến thắng, theo Bloomberg. Trong một cuộc phỏng vấn với tờ New Yorker, ông Zelensky cho biết Ukraina hiện "bị loại khỏi Liên minh châu Âu và NATO".

Ukraina nhận được hỗ trợ tài chính từ EU nhưng không phải là thành viên chính thức. Vào tháng 2/2022, bốn ngày sau khi Nga tiến hành cuộc chiến toàn diện vào Ukraina, Kyiv đã nộp đơn xin trở thành thành viên EU. Tuy nhiên, Ukraina cần phải làm theo 7 bước để đủ điều kiện trở thành thành viên. 

Kể từ tháng 6/2022, Ukraina đã trở thành ứng cử viên trở thành thành viên EU. Là một phần của quy trình, nước này phải kết hợp luật pháp EU vào khung pháp lý trong nước của mình. Vào tháng 6/2024, EU đã đồng ý bắt đầu đàm phán tư cách thành viên với Ukraina.

Viện trợ kinh tế bổ sung cho Ukraina

Zelensky và các trợ lý đã nhấn mạnh rằng kế hoạch chiến thắng bao gồm yêu cầu hỗ trợ kinh tế. Ngân hàng Thế giới ước tính đất nước sẽ cần 480 tỷ USD để tái thiết.

Trước cuộc họp hôm 26/9, ông Biden đã thông báo tăng viện trợ với tổng trị giá gần 8 tỷ USD cho Ukraina. Theo Viện Kinh tế Thế giới Kiel ở Đức, nơi theo dõi viện trợ toàn cầu cho Ukraina, Kyiv đã nhận được 110 tỷ euro (123 tỷ USD) hỗ trợ từ châu Âu trong khoảng thời gian từ tháng 2/2022 đến cuối tháng 6/2024. 

Kyiv cũng nhận được 75 tỷ euro (84 USD) từ Mỹ trong giai đoạn này. Ngoài ra, châu Âu đã cam kết 77 tỷ euro (86 tỷ USD) và Mỹ đã cam kết 23 tỷ euro (26 tỷ USD).

Zelensky cũng sẽ gặp Trump?

Ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa Donald Trump đã chỉ trích Zelensky vì không đàm phán một thỏa thuận hòa bình với Nga. Trước đây ông từng bị các nhà phê bình cáo buộc làm suy yếu khả năng giành chiến thắng của Ukraina.

Bất chấp điều này, ông Trump hôm nay (27/9) vẫn tuyên bố rằng, ông sẽ gặp nhà lãnh đạo Ukraina trong chuyến thăm Mỹ.

(Nguồn: Al Jazeera)