Lao động trẻ ngành công nghệ Trung Quốc và 'cơn ác mộng' việc làm

Những nhân viên tại các cơ sở giáo dục trực tuyến. và nền tảng internet đã thấy giá trị cổ phiếu của họ giảm mạnh trong năm nay, xóa sạch khoản tiết kiệm chỉ sau một đêm

Theo SCMP, năm ngoái, khi kỹ sư phần mềm Bruce Wang nghỉ việc tại công ty giao đồ ăn khổng lồ Meituan. Anh đưa ra cho mình 2 lựa chọn: trở thành nhà đầu tư bitcoin hoặc làm việc cho một cơ sở giáo dục trực tuyến.

Cả hai đều là những công việc đang thịnh hành thời điểm lúc bấy giờ. Cuối cùng, anh Wang quyết định lựa chọn trở thành một gia sư đào tạo trực tuyến để đảm bảo công việc, nhưng đó đã được chứng minh là một quyết định sai lầm.

Quyết định “mạnh tay” của chính phủ Trung Quốc thời gian gần đây đối với giới công nghệ gây ảnh hưởng đáng kể cho lao động làm việc trong ngành này.

e89c2238-0c85-11ec-993e-492067c62e7c_image_hires_165040.jpg
Mọi người đi dọc theo lối đi dành cho người đi bộ vào ngày 20/3, gần trụ sở Tencent Holdings ở Thâm Quyến, trung tâm công nghệ phía nam của Trung Quốc thường được so sánh với Thung lũng Silicon. Ảnh: Bloomberg

Ước tính, có hàng chục triệu người lao động trong lĩnh vực công nghệ, giáo dục trực tuyến sẽ bị tác động bởi các quyết định của chính quyền và nó đang định hình lại cách thức và vị trí các nhân viên công nghệ trẻ đầy tham vọng của đất nước áp dụng tài năng của họ.

Cho đến gần đây, Wang vẫn lạc quan về ngành công nghiệp dạy thêm. Nhu cầu về giáo dục trực tuyến bùng nổ trong đại dịch COVID-19 và vốn đầu tư mạo hiểm đang đổ vào, khiến giá cổ phiếu tăng vọt.

Tổ chức giáo dục New Oriental và TAL được niêm yết tại New York đã tăng 50% vào năm ngoái, trong khi Gaotu Group, trước đây được gọi là GSX, đã tăng gấp đôi.

8e278292-0c86-11ec-993e-492067c62e7c_972x_165040.jpg
Ứng dụng New Oriental Education có các gói học hè dành cho học sinh tiểu học được sắp xếp trên điện thoại thông minh ở Thượng Hải vào ngày 27/7. New Oriental là con cưng của ngành công nghiệp dạy thêm cho đến khi cơ quan quản lý Trung Quốc khiến "Mạnh tay" kiểm soát, giá cổ phiếu của nó giảm mạnh. Ảnh: Bloomberg

Với suy nghĩ đó, Wang đã nhận lời đề nghị từ một trong số họ với một gói quyền chọn cổ phiếu tốt. Tuy nhiên, sau khi Trung Quốc "Mạnh tay" kiểm soát lợi nhuận trong dạy thêm, khối tài sản mới của Wang đã biến mất chỉ sau một đêm.

“Tôi được tăng 30% cho công việc mới và tôi đã đổi toàn bộ số tiền tăng này lấy cổ phiếu mà tôi có thể kiếm được vào năm tới,” Wang cho biết, dự đoán khoản lỗ của mình là khoảng 2 triệu nhân dân tệ (310.000 USD).

Mặc dù chính phủ Trung Quốc cũng đã "mạnh tay" trong việc hoạt động khai thác bitcoin trong năm nay, khiến giá của đồng tiền điện tử này sụt giảm mạnh, hiện tại đã phục hồi phần lớn và vẫn cao hơn nhiều so với giá trung bình so với năm ngoái. Bắc Kinh cũng cấm các sàn giao dịch cũng như chuyển khoản ngân hàng.

Ngành công nghiệp giáo dục trực tuyến và tiền điện tử chỉ là hai đối tượng mới nhất trong chiến dịch chấn chỉnh lĩnh vực công nghệ từ phía chính phủ. Chiến dịch này đã “quét sạch” hàng nghìn tỷ Nhân dân tệ khỏi thị trường chứng khoán trong nỗ lực kiềm chế việc đầu tư ồ ạt mà chính quyền gọi đó là “sự mở rộng vốn phi lý”.

Động thái siết chặt bắt đầu vào cuối năm ngoái khi các cơ quan quản lý theo dõi đợt chào bán công khai ban đầu (IPO) của “gã khổng lồ” công nghệ tài chính Ant Group (công ty liên kết của Tập đoàn Alibaba).

Sau đó, gã khổng lồ gọi xe bị trừng phạt Didi Chuxing cho có thể, đã đặt hàng Tencent Holdings hủy bỏ các thỏa thuận hợp nhất và hợp tác với các đối tác âm nhạc độc quyền.

Chính quyền áp dụng các quy định chặt chẽ hơn cho các thuật toán đề xuất vốn mang lại doanh thu đáng kể cho các nền tảng video ngắn như TikTok hay Kuaishou của ByteDance.

Chính phủ cũng ban hành các luật và quy định mới về quản lý dữ liệu, khiến các công ty công nghệ khó thu lợi từ dữ liệu người dùng hơn. Việc đầu tư vào ngành công nghệ, đặc biệt thông qua các đợt phát hành IPO, không còn hấp dẫn như trước đây.

Khi Alibaba niêm yết lần đầu tại sàn chứng khoán New York vào năm 2014, tập đoàn này đã tạo nên kỷ lục đợt IPO lớn nhất thế giới vào thời điểm đó, tạo cơ hội làm giàu cho hơn 10.000 người và đẩy giá bất động sản gần trụ sở chính của tập đoàn tại Hàng Châu tăng cao nhanh chóng.

Vào năm 2018, việc niêm yết cổ phiếu của gã khổng lồ điện thoại thông minh Xiaomi tại Hồng Kông đã khiến lượng cổ phiếu của 5.500 nhân viên được định giá trung bình là 10 triệu nhân dân tệ / người.

Lĩnh vực công nghệ là một trong những nguồn việc làm lớn nhất ở Trung Quốc, tuyển dụng hàng trăm nghìn nhân viên mới trong những năm gần đây.

Riêng ByteDance đã tăng số lượng nhân viên của mình lên 100.000 vào năm ngoái, với hầu hết nhân viên làm việc tại Trung Quốc.

Mức lương của lĩnh vực này cũng rất cạnh tranh, vượt qua tài chính một vài năm trước đây.

Năm 2010, sinh viên mới tốt nghiệp đại học có thể kiếm nhiều tiền nhất bằng cách gia nhập các công ty ngân hàng, chứng khoán hoặc bảo hiểm, với mức lương trung bình là 3.370 nhân dân tệ/tháng, theo công ty tư vấn MyCOS.

Đến năm 2019, phần mềm và truyền thông đưa ra mức lương cao nhất là 6.570 nhân dân tệ/tháng.

Các nền tảng như Didi và Meituan cũng đã mang lại cơ hội mới cho các nhân viên hợp đồng. Các công ty như vậy hiện có hơn 11 triệu nhân viên giao hàng và tài xế, theo một báo cáo vào tháng 8 từ tờ People's Daily.

Quyết định “mạnh tay” của chính phủ Trung Quốc  hiện đang đe dọa việc làm trong một ngành công nghiệp có một trong những lực lượng lao động trẻ nhất trong một năm sẽ chứng kiến ​​9 triệu sinh viên mới tốt nghiệp đại học.

Zhang Ying, một quan chức bộ nguồn nhân lực được giao nhiệm vụ giúp tăng việc làm, cho biết vào tháng 7 rằng “một số lượng sinh viên tốt nghiệp nhất định không tìm được việc làm và áp lực đối với những người trẻ tuổi đã tăng lên”.

b3a5d04a-0c87-11ec-993e-492067c62e7c_972x_165040.jpg
“Gã khổng lồ” gọi xe hiện đang chiếm 90% thị phần tại Trung Quốc Didi cũng đã có đợt IPO ấn tượng trên sàn chứng khoán Mỹ vào tháng 6/2021 khi thu về gần 4,5 tỷ USD.. Ảnh: Reuters

Những người đang làm việc tại các công ty Big Tech đang trở nên lo lắng hơn khi họ già đi trong bối cảnh những giai thoại về những người trên 35 tuổi bị cho thôi việc.

Một số đang chuyển sang làm công việc dân sự, vốn được coi là “vựa sắt” của Trung Quốc với khả năng đảm bảo việc làm tốt, mặc dù thường đi kèm với mức lương thấp hơn.

Năm 2020, hơn 1,5 triệu lao động Trung Quốc đã đăng ký tham gia kỳ thi tuyển chọn công chức nhà nước, tăng hơn 110.000 người dự thi so với năm 2019.

Wang quyết định nghỉ việc vào tháng 8, vì ít có khả năng giá cổ phiếu ngành giáo dục trực tuyến tư nhân tăng trở lại. Anh ta không hy vọng chủ của mình sẽ sớm nộp đơn phá sản, anh ta nói. Tuy nhiên, ông hiện không xem xét khu vực công.

Wang nói: “Tôi vẫn đánh giá cao sức mạnh của công nghệ và tôi đang nghĩ đến việc làm việc cho một nhà sản xuất ô tô điện hoặc đầu tư định lượng.

Người lao động tại các công ty công nghệ khổng lồ tiếp tục chứng kiến ​​doanh thu tăng cao cũng đang vướng vào cuộc chiến giữa Bắc Kinh với Công nghệ lớn.

Một cựu nhân viên của ByteDance đã hối hận vì đã đổi toàn bộ tiền thưởng hàng năm của mình để lấy quyền chọn cổ phiếu vào đầu năm nay.

Vào mùa xuân, đã có những bản tin về việc có thể niêm yết mảng kinh doanh Douyin của công ty, phiên bản tiếng Trung của TikTok, ở Hồng Kông hoặc New York. Công ty đã phủ nhận các báo cáo vào tháng Tư.

Tờ Wall Street Journal đưa tin vào tháng 7 rằng công ty đã tạm hoãn kế hoạch IPO của mình sau cuộc họp với các quan chức không gian mạng, những người đã nêu lên những lo ngại về bảo mật dữ liệu - điều tương tự dẫn đến cuộc điều tra đang diễn ra đối với Didi.

“Nếu chương trình cổ phiếu diễn ra sau sự cố Didi, có lẽ tôi sẽ không mua cổ phiếu với giá cao như vậy là 126 USD”, nhân viên xin giấu tên cho biết. “Tôi rời công ty vì ba lý do: Tôi muốn thay đổi môi trường và công việc, tốc độ chậm hơn và khối lượng công việc ít hơn”.

Sau khi rời ByteDance, cô ấy tham gia vào một công ty khởi nghiệp về truyền thông, nhưng cô ấy lo lắng về điều gì sẽ xảy ra nếu nó không thành công.

“Tôi lo lắng rằng nếu tôi cần quay lại ngành công nghiệp internet trong một vài năm nữa, tôi có thể không nhận được mức lương cao như vậy,” cô nói.

678cc2ee-0c88-11ec-993e-492067c62e7c_972x_165040.jpg
Mạng xã hội TikTok thuộc sở hữu của công ty công nghệ ByteDance, một trong những "gã khổng lồ" công nghệ của Trung Quốc. Ảnh: AFP

Tuy nhiên, một số nhân viên công nghệ thích công việc của họ và áp lực.

Một nhân viên Tencent, người đã làm việc với công ty được 7 năm cho biết, thời gian gần đây, dù khối lượng công việc tăng cao, nhiều khi phải làm việc đến hơn 10 giờ tối và không được trả thêm lương ngoài giờ nhưng cô vẫn lựa chọn tiếp tục gắn bó với Tập đoàn này bởi mức lương khá cạnh tranh và cơ hội học hỏi rộng mở.

“Lương của tôi đã tăng gấp bốn lần kể từ khi tôi tốt nghiệp đại học. Một số đồng nghiệp của tôi thậm chí còn tăng gấp 5 hoặc 6 lần”, cô nói.

Cổ phiếu của Tencent đã giảm gần 40% so với mức đỉnh vào tháng Giêng. Mặc dù công ty đã cấp lần lượt 300 và 100 cổ phiếu cho mỗi nhân viên vào năm 2016 và 2021, đồng thời đưa ra các lựa chọn cổ phiếu khác dựa trên hiệu suất, nhân viên này cho biết những người lao động không thuộc cấp quản lý không sở hữu nhiều cổ phiếu đó.

NGỌC CHÂU