TS. Trần Thị Lan sinh năm 1982 tại Nam Định. Từ thời trung học, chị luôn mong muốn làm những công việc hướng ngoại, được đi nhiều nơi, đọc nhiều và viết nhiều.

Chị học khoa Ngôn ngữ học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội). Tuy nhiên, vào năm cuối đại học, chị lựa chọn bước ra khỏi vùng an toàn, quyết định rẽ sang một hướng khác.

Thời điểm đó, chị tình cờ biết đến TS. Siriwong Hongsawan - nghiên cứu sinh tại khoa Ngôn ngữ học. TS. Siriwong Hongsawan là một giảng viên tiếng Việt nổi tiếng tại xứ chùa Vàng, ngỏ ý muốn giới thiệu chị đến dạy tiếng Việt tại Đại học Mahasarakham (Thái Lan).

TS. Trần Thị Lan.

TS. Lan chia sẻ: “Khi nhận lời đề xuất của Tiến sĩ Siriwong Hongsawan, lúc đó tôi quên luôn ước mơ làm việc trong nhà xuất bản hay trở thành một nhà báo được đi đây đi đó. Thế là tôi lại hăm hở chuẩn bị thủ tục và chỉ 2 tuần sau đã có mặt ở Thái Lan. Ngày ấy tôi chỉ nghĩ mình còn trẻ, nên đi xa để học hỏi, trải nghiệm, không ngờ về sau lại quá yêu nghề này”.

Theo TS. Lan, Đại học Mahasarakham mới mở chuyên ngành tiếng Việt được khoảng 2 năm trước khi chị đến nên tất cả đều rất mới mẻ. Các thầy cô phải khá vất vả trong quá trình xây dựng chương trình học tiếng Việt. Đối với chị, khó khăn lớn nhất tại thời điểm này là làm thế nào để sinh viên hiểu từng từ, từng cấu trúc câu và biết cách vận dụng trong giao tiếp.

Chưa có nhiều kinh nghiệm giảng dạy tiếng Việt, không biết tiếng Thái Lan, trường yêu cầu không dạy bằng tiếng Anh nên chị hoàn toàn dạy tiếng Việt bằng tiếng Việt. 

Năm 2007, khi đã giảng dạy ở Thái Lan được 2 năm, chị nhận ra nếu muốn gắn bó và phát triển công việc này cần phải tiếp tục học và nghiên cứu chuyên sâu hơn nữa.

Thời điểm này, chị được một người bạn giới thiệu đến Giáo sư Tưởng Vi Văn, giảng viên Đại học Quốc gia Thành Công (Đài Loan). Thầy cũng là người có nhiều tâm huyết nghiên cứu tiếng Việt và văn hóa Việt Nam. Sau buổi trao đổi với Giáo sư, chị lập tức bay về Việt Nam, làm hồ sơ và được nhận học bổng đào tạo Thạc sĩ tại Đài Loan.

Tạm biệt xứ chùa Vàng, chị đến Đài Loan tích cực tham gia làm trợ lý nghiên cứu cho nhiều dự án của Giáo sư Tưởng Vi Văn, phần lớn đều là các dự án hợp tác với Việt Nam. Ngoài ra, chị còn đăng ký làm giáo viên ở Trung tâm ngoại ngữ, khoa Ngoại văn, Đại học Quốc gia Thành Công.

Chị làm việc tại đây suốt 8 năm, từ khi bắt đầu học Thạc sĩ cho tới khi tốt nghiệp Tiến sĩ. Khi đó, Đại học Cao Hùng (Đài Loan) là trường đầu tiên mở khoa Ngữ văn Đông Á, bao gồm 3 tổ là tiếng Nhật, tiếng Hàn, và tiếng Việt. Đồng thời, khoa cũng đang tổ chức tuyển giáo viên cho tổ tiếng Việt.

Sau khi hoàn thành chương trình Tiến sĩ, vượt qua vòng hồ sơ, vòng phỏng vấn và vòng phản biện kín, chị được nhận vào làm giáo viên chính thức của trường. Năm 2020, nhờ sự đề cử của Bộ Giáo dục Đài Loan, Bộ Nội chính sau khi xem xét những cống hiến của TS. Trần Thị Lan đã quyết định đặc cách cấp quốc tịch Đài Loan cho chị.

TS. Trần Thị Lan cũng là giảng viên Việt Nam đầu tiên nhận được vinh dự này.

TS. Trần Thị Lan bên các đồng nghiệp tại Đài Loan.

Trong quá trình giảng dạy tại Đại học Cao Hùng, chị vinh dự nhận giải thưởng “Giảng viên ưu tú trong nâng cao chất lượng giáo dục Đại học” của Bộ Giáo dục Đài Loan. Nữ tiến sĩ là chủ biên một số giáo trình đào tạo giảng viên dạy tiếng Việt. Ngoài việc tham gia biên soạn và thẩm định bộ sách tiếng Việt dành cho bậc tiểu học, trung học cơ sở và đại học, chị còn tham gia xây dựng kênh tiếng Việt online theo dự án của Bộ Giáo dục Đài Loan.

TS. Trần Thị Lan cũng hợp tác với các doanh nghiệp Đài Loan đang đầu tư tại Việt Nam để đưa sinh viên sang thực tập tại công ty, vừa thực hành kỹ năng giao tiếp tiếng Việt, vừa trau dồi kinh nghiệm làm việc. Hiện tại, đã có rất nhiều học sinh của chị sau khi tốt nghiệp ở lại Việt Nam làm việc.

Theo nữ tiến sĩ, yếu tố tiên quyết để thành công là không ngừng nỗ lực và không bao giờ bỏ cuộc.

Câu nói chị tâm đắc nhất là: “Cứ đuổi theo đam mê, thành công sẽ đuổi theo bạn”. Vì vậy, mục tiêu của chị là hoàn thiện các giáo trình, chương trình luyện tập thi chứng chỉ tiếng Việt. Tiếp tục làm cầu nối giao lưu về giáo dục giữa Việt Nam và Đài Loan. Quan trọng hơn là hoàn thành tốt nhiệm vụ giảng dạy và các công trình nghiên cứu của mình.