Bài hát "Diễm Xưa" nổi tiếng của Trịnh Công Sơn gắn liền với mối tình đầu Ngô Vũ Bích Diễm. Nhưng nhiều bản tình ca khác của ông lại lấy cảm hứng từ những cuộc tình đã qua trong đời, trong đó, sâu đậm và được biết đến nhiều nhất là với Ngô Vũ Dao Ánh - em gái Bích Diễm.

Dao Ánh - lúc ấy 14 tuổi, đã viết thư cho anh để san sẻ những tâm tư, nỗi buồn khi Trịnh Công Sơn không đến được với chị mình. Dao Ánh và nhạc sĩ họ Trịnh tiếp tục thư từ qua lại khi ông lên B'lao - Lâm Đồng dạy học, và mãi 3 năm sau khi Dao Ánh tròn 18 tuổi, ông mới ngỏ lời.

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn hội ngộ "nàng thơ" Dao Ánh sau 20 năm. Ảnh: TL.

"Dao Ánh, có một điều không nên nói ra mà vẫn phải nói trong lúc uống thật say để có đủ can đảm nghe lời phủ nhận hay cái gật đầu: Anh yêu Ánh… Nếu điều đó không làm Ánh phiền lòng thì hãy đến bên anh bằng một dáng dấp khác, bằng một thời khắc khác, và bằng một vẻ nồng nàn mà anh vẫn hằng mong", trích thư Trịnh Công Sơn gửi "nàng thơ" Dao Anh. Năm ấy, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn 25 tuổi.

Dao Ánh không xuất hiện trực diện như Bích Diễm trong "Diễm xưa", nhưng vẫn là cảm hứng để người nhạc sĩ sáng tác Còn tuổi nào cho em, Tuổi đá buồn, Mưa hồng, Lặng lẽ nơi này...

Lần đầu tiên Trịnh Công Sơn viết cho Dao Ánh là vào ngày 2/9/1964, và lá thư cuối cùng là vào ngày 17/1/2001, trước khi ông mất chưa đầy 3 tháng. Kể từ ngày ông viết lá thư: "Anh cũng phải quyết định một lần cho cả Ánh lẫn anh, một quyết định thật khó khăn mà chẳng ai trong cuộc dám dứt khoát với chính mình… Anh cam đành làm kẻ bội bạc để mở ra cho Ánh sự ngạt thở bấy lâu trong đó người này hay kẻ kia đã cố đóng cho trọn vai của mình".

Ông đã từng viết: "Ánh bảo anh viết thật dài cho Ánh, nhưng những dòng chữ không thể dài bằng nỗi nhớ được. Nỗi nhớ đã đi qua hết những quãng đời dài hơn 20 năm".

Hay như ông đã viết bài Xin trả nợ người sau khi gặp lại "nàng thơ", khi biết nàng vẫn giữ tất thảy những bức thư chan chứa chân tình mà ông gửi.

Dao Ánh đã gửi tặng gia đình Trịnh Công Sơn và những người hâm mộ ông toàn bộ 301 bức thư tình ngày ấy.