Vietnam Art Collection (VAC) là một tổ chức nghệ thuật phi lợi nhuận, có trụ sở tại Hà Nội và New York (Hoa Kỳ). Hoạt động của VAC xoay quanh 2 chương trình cốt lõi: Art-iFact - một dự án lưu trữ dựa trên nghiên cứu, đóng vai trò như một nền tảng kỹ thuật số nhằm lan tỏa tiếng nói của các nghệ sĩ ở Việt Nam và từ Việt Nam; và Launch - một chương trình hỗ trợ thay thế được thiết kế riêng cho cộng đồng nghệ thuật Việt Nam.

Là hoạt động chủ chốt trong khuôn khổ của Launch - chương trình hỗ trợ nghệ sĩ và nhà hoạt động văn hóa/sáng tạo tại Việt Nam, VAC Residency mong muốn mang đến cho những người hoạt động trong cộng đồng nghệ thuật tại Việt Nam một cơ hội để khám phá sâu hơn về nghệ thuật tiềm ẩn bên trong mỗi cá nhân.

Nữ họa sĩ Trịnh Cẩm Nhi. Ảnh: L.Q.V

Sau chuyến ghé thăm lễ hội nghệ thuật thường niên Art Basel tại Hongkong mới đây, kỳ đầu tiên của VAC Residency 2024 đã chính thức được khởi động, với sự tham gia của Trịnh Cẩm Nhi - một hoạ sĩ trẻ đầy hứa hẹn. Vốn bấy lâu nay làm việc chủ yếu với chất liệu sơn dầu, Cẩm Nhi mong muốn có thể mở rộng thực hành nghệ thuật của mình trong thời gian cư trú tại không gian mới của VAC.

Trịnh Cẩm Nhi sinh năm 1996 tại Hà Nội. Năm 2019, sau khi tốt nghiệp bằng cử nhân hội hoạ tại Học viện Mỹ thuật Roma (Italia), Cẩm Nhi trở về Việt Nam và tổ chức triển lãm cá nhân đầu tiên vào năm 2020 mang tên "Vườn địa đàng" tại Casa Italia - Hà Nội.

Bố cục bàn cờ thường được Cẩm Nhi sử dụng làm nền móng cho mỗi bức tranh để thử nghiệm với ảo ảnh thị giác.

Dù bấy lâu nay làm việc chủ yếu với sơn dầu trên toan, Trịnh Cẩm Nhi hiện đang thử nghiệm với những tạo hình trên nền cấu trúc chia ô như một nỗ lực để ghi chép, phân loại và suy tư của cái nhìn, nhằm khơi dậy những đối thoại ngầm giữa nhịp điệu của thiên nhiên và những khắc khoải trong nội tâm người quan sát. Cẩm Nhi đã tham gia một số triển lãm nhóm như "Virtual Private Realms" tại Manzi Artspace (Hà Nội), “Swallow and Spit” tại A+ gallery, Kuala Lumpur (Malaysia), “Đông chí” tại TP. Hồ Chí Minh… Tới năm 2023, Nhi đã triển lãm chung cùng nghệ sĩ điêu khắc Lập Phương mang tên "Mảnh linh hồn", tại TP. Hồ Chí Minh.

Tác phẩm của Cẩm Nhi thu hút người xem. Ảnh: L.Q.V

Với “Đêm trắng”, đó không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong thực hành nghệ thuật của mình, mà là hiện thân của một Trịnh Cẩm Nhi hoàn toàn mới, thông qua các thử nghiệm về chất liệu và không gian. Từ sự đối lập về chất liệu, sắp xếp không gian, “Đêm trắng” thuật lại những mẩu chuyện thơ ấu, những tác động ảnh hưởng đến Nhi với tư cách là một nghệ sĩ.

Đối với Cẩm Nhi, sáng tác không hẳn ở việc vẽ gì, mà là học cách “sống với sự mơ hồ, học cách tin tưởng, phó thác, chờ đợi và “không giải thích”. Mỗi bức tranh của cô là một chuyển động trong chuỗi hồi tưởng đan xen mà khuếch đại, không những biểu lộ quan điểm “người quan sát cũng chính là thứ được quan sát,” mà còn phản ánh bản chất phức tạp của ký ức cùng tiềm thức con người.

Từ năm 2021, Cẩm Nhi bắt đầu sử dụng bố cục bàn cờ làm nền móng cho mỗi bức tranh để thử nghiệm với ảo ảnh thị giác. Trong thời gian lưu trú tại VAC, Cẩm Nhi tiếp tục thực hành bố cục này, nhưng với các chất liệu mới - như màu nước, mực, và acrylic trên giấy dó.

Nữ họa sĩ Trịnh Cẩm Nhi và nghệ sĩ khách mời Phạm Hà Ninh. Ảnh: L.Q.V

Bên cạnh đó, trưng bày mở xưởng “Đêm trắng” còn giới thiệu dự án cộng tác đặc biệt của Trịnh Cẩm Nhi và nghệ sĩ khách mời Phạm Hà Ninh, được họ bí mật thực hiện trong tháng 6 vừa qua. Hà Ninh sinh năm 1991 tại Hà Nội, hiện là giảng viên Khoa Thiết kế ứng dụng sáng tạo tại Đại học RMIT Việt Nam. Trước đó, Ninh đã tốt nghiệp ĐH Mỹ thuật Việt Nam (2014) và Học viện Mỹ thuật bang Pennsylvania - Hoa Kỳ (2018). Hà Ninh cũng từng tham gia nhiều chương trình lưu trú nổi bật và các triển lãm ở nhiều nơi trên thế giới.

Góc trưng bày dự án cộng tác của nữ họa sĩ Trịnh Cẩm Nhi và nghệ sĩ khách mời Phạm Hà Ninh. Ảnh: L.Q.V

Dự án hợp tác giữa Trịnh Cẩm Nhi và Phạm Hà Ninh mang tiêu đề “Hanoi, 06.2024” - là nơi mà những bức tranh nhỏ là thứ ngôn từ duy nhất họ sử dụng để trao đổi với nhau xuyên suốt một tháng. Một dự án thử nghiệm, và khám phá mối quan hệ giữa ngôn từ và hình ảnh thông qua “đối thoại không lời” đi sâu vào thế giới của ký hiệu và biểu tượng. Tác phẩm bao gồm 30 bức tranh và 2 cuốn nhật ký ghi những cảm xúc và suy nghĩ cá nhân, được đặt tại không gian nghệ thuật của VAC Hà Nội.

Tác phẩm “Phong cảnh” của Trịnh Cẩm Nhi.

Nữ họa sĩ Cẩm Nhi chia sẻ: "Tôi bước vào chương trình lưu trú tại VAC với một tâm thế buông lỏng và cảm giác mơ hồ rằng, bản thân việc lựa chọn màu nước và mực tàu trên giấy dó đã là bước đầu tiên để tôi thoát ra khỏi những ám ảnh với bố cục bàn cờ.

Nếu bàn cờ là một cấu trúc cố định, có trật tự, thì nước trong màu nước lại chảy trôi tự nhiên. Ý thức buông lỏng dần thay thế ham muốn nắm bắt. Những sự thay đổi bên trong thường xảy ra trước khi tôi kịp biết tới nó. Bằng một cách nào đó, quá trình thử nghiệm với màu nước trên giấy dó cùng trật tự lặp lại của những ô vuông đã nảy sinh ra một quả trứng tinh khôi. Điều này, chính tôi cũng không thể giải thích.

Tôi chỉ có thể nói rằng, quả trứng đánh dấu sự chuyển tiếp của một giai đoạn, khi mà hình thức biểu hiện cũ của bàn cờ đã hoàn thành nhiệm vụ của nó với cá nhân tôi…”.

Trưng bày “Đêm trắng” của nữ họa sĩ Trịnh Cẩm Nhi sẽ kéo dài tới ngày 31.7.2024 tại VAC Hanoi (6/44/11 phố Tô Ngọc Vân, quận Tây Hồ - Hà Nội).