Hỏi:

Xin chào chủ mục Khăn mùi xoa. Tôi là một người đàn ông trung niên, đã ly hôn vài năm và đang bước vào một quan hệ mới được vài tháng. Bạn gái hiện nay của tôi chưa từng lập gia đình.

Từng khởi nghiệp kinh doanh và rất thành công, cô ấy đến với tôi trong giai đoạn vẫn đang suy sụp vì doanh nghiệp phá sản do dịch Covid. Từ một chủ doanh nghiệp thành đạt, kiếm rất nhiều và tiêu pha không phải nghĩ, đột nhiên cô ấy mang nợ chồng chất, nguồn thu gần như không còn.

Thế nhưng cô ấy vẫn không thể giảm nhu cầu chi tiêu xa xỉ vốn đã quá quen. Tiền kiếm thì không ra, nhưng tiêu thì đúng “dân chơi thứ thiệt”. Sáng phải cà phê, nước cam ép ở quán sang. Trưa, có ăn cơm hộp cũng phải đặt ship từ tiệm ngon nhất, không dưới 200.000 đồng. Thuốc lá hút loại của ngoại, hơn trăm nghìn một bao. Các thẻ tập gym kèm PT đóng mấy chục triệu một năm vẫn phải giữ. Mỹ phẩm tiền triệu. Và đi du lịch thì phải ở khách sạn sang, máy bay hãng lớn chứ không xài voucher của hãng giá rẻ.

Ảnh minh họa.

Trong khi đó, những khoản vay nợ bạn bè dăm triệu vẫn khất lần hoặc trốn tránh. Là người yêu, tôi chia sẻ với những khó khăn của cô ấy, nhưng mỗi lần góp ý về cách chi tiêu sao cho hợp lý thì lập tức nhận lại sự khó chịu, thậm chí cho rằng tôi keo kiệt, áp đặt cô ấy phải thay đổi con người mình.

Tôi sẽ không hỏi chủ mục về hướng đi cho chuyện giữa hai chúng tôi, hay tôi sẽ phải làm gì để tốt cho cô ấy. Câu hỏi của tôi là những người như bạn gái tôi, những quý cô xa xỉ bất chấp thực tại có nhiều không? Và vì sao họ không thể thay đổi?

----------

Trả lời:

Chào anh.

Tôi đọc những dòng anh viết về bạn gái của anh mà bật cười, vì nghĩ khi đăng lên kiểu gì cũng có không ít quý cô giật mình thon thót. Quý cô xa xỉ có nhiều không ấy à? Rất nhiều anh ạ, rất nhiều.

Sự xa xỉ, tiếng Anh là luxury, còn có nghĩa là sang trọng, xa hoa, lộng lẫy. Nhưng nghĩa Hán Việt của từ xa xỉ lại là “tốn nhiều tiền mà không thật cần thiết hoặc chưa thật cần thiết”.

Kiếm tiền và tiêu tiền, đó là quyền của mỗi cá nhân. Khi yêu nhau, kể cả cưới nhau rồi, suy cho cùng thì đó vẫn là quyền của cá nhân thôi. Sự gắn kết chung, chia sẻ và điều chỉnh mình trên mọi phương diện, thuộc về ý thức. Tôi biết rất nhiều gia đình vợ chồng độc lập tài chính và vẫn chung sống hạnh phúc, tiền ai nấy kiếm, cái gì cần tiêu chung thì chia sẻ, bất động sản giá trị thì đồng sở hữu. Ở những gia đình độc lập tài chính, một trong hai người, hoặc cả hai, đều có thể rất xa xỉ. Bạn tôi có người kiếm tiền tỉ mỗi tháng, và cũng tiêu quá nửa. Lập luận của họ là kiếm được thì tiêu được, làm là để tiêu cơ mà?

Hưởng thụ, đó là nhu cầu hàng đầu, cũng rất chính đáng của con người.

Charles Spurgeon (nhà thuyết giáo người Anh nổi tiếng ở thế kỷ 19) nói rằng: “Không phải chúng ta có bao nhiêu, mà chúng ta tận hưởng bao nhiêu mới làm nên hạnh phúc”. Nhưng thi hào người Đức Johann Wolfgang von Goethe cũng đúc kết rằng: “Hãy tận hưởng khi có thể, và chịu đựng khi bắt buộc”. Cuộc sống là như vậy, điểm cân bằng ở đâu và như thế nào là tùy thuộc vào từng người, từng hoàn cảnh khác nhau.

Anh sẽ không bận tâm quá nhiều như vậy, nếu cô ấy không phải người yêu của anh, hoặc chỉ là một mối quan hệ không xác định lâu dài. Về bản chất, anh đang hướng đến (hoặc đã có) một mối quan hệ nghiêm túc, chia sẻ những trách nhiệm cũng như xây dựng tương lai. Theo cách tư duy đó, tôi nghĩ ngay lúc này anh đang cảm thấy áp lực, với số nợ mà cô ấy đang phải gánh, và với khả năng vun vén căn cơ của người bạn đời – kiểu cổ điển, như thế hệ phụ huynh kiểu mẫu của chúng ta.

Có thể không hẳn như vậy, anh bạn ạ.

Vì ở nhiều gia đình hiện nay, việc chi tiêu xa xỉ được quyết bởi người phụ nữ. Từ mua sắm các vật dụng, cho đến những chuyến đi nghỉ trong nước ngoài nước, đàn ông chúng ta ngày càng ít quan tâm. Đàn ông có thể thích một mẫu xe hơi vì kiểu dáng hay sức máy. Nhưng phụ nữ thì sẽ chọn vì công năng, độ bền, và cả khả năng mất giá. Đàn ông có thể chọn một điểm du lịch nhiều hoạt động ngoài trời, nhưng phụ nữ sẽ là người xem xét đến các yếu tố như chất lượng dịch vụ, phương tiện di chuyển, các điểm mua sắm… Nghĩa là nhiều khi chúng ta (đàn ông) nghĩ rằng phụ nữ chi tiêu xa xỉ, nhưng thực ra họ gánh giúp phần thực tế của việc chi tiêu rồi.

Trở lại với chuyện bạn gái hiện nay của anh, theo những gì anh kể, đúng là cô ấy chưa thích nghi được với hiện thực mới, chưa “chịu đựng khi bắt buộc” như Goethe nói. Thay đổi lối sống có thể bắt đầu từ thu nhỏ quy mô. Chẳng hạn, trước khi quyết định chuyển nhà từ thành phố về nông thôn sống cuộc đời vui thú vườn tược, thì chúng ta có thể thử trước với cắt giảm các thói quen thành thị như đi ăn sáng cà phê ngắm phố, lượn lờ siêu thị shopping, hay đặt hàng online trăm thứ bà giằn.

Điều chỉnh quy mô cuộc sống, rồi thay đổi thói quen chi tiêu, trước hết phải là nhu cầu tự thân. Lại đặt câu hỏi, anh có nghĩ rằng giữ thói quen chi tiêu như cũ, là biểu hiện vô thức của sự tự ái, không chấp nhận mình đã cạn tiền, đã nghèo đi, đã khó khăn? Nếu nghĩ theo hướng này thì bạn gái anh đang trong cuộc vật lộn với chính bản thân, mà rất có thể việc phải thay đổi thói quen chi tiêu được đồng nghĩa với đánh mất giá trị.

Giá trị của con người không nằm ở những thứ bên ngoài, về lý thuyết là như vậy. Nhưng thực tế, xã hội vẫn cứ đánh giá người khác qua quần áo, trang sức, qua nhà cao cửa rộng, xe sang đó thôi? Là một thương nhân, lại là phụ nữ, có lẽ bạn gái anh còn cho rằng chi tiêu là một phương thức để giữ hình ảnh, giữ uy tín.

Nếu xác định đi với nhau đường dài, hẳn nhiên hai người sẽ phải ngồi xuống làm rõ mọi vấn đề và tìm ra tiếng nói chung. Anh không hỏi về hướng đi, có nghĩa là anh đã có giải pháp của mình, tôi không lạm bàn. Anh hỏi những quý cô xa xỉ có nhiều không, thì như tôi đã nói, rất nhiều. Chỉ có điều đọc đến đây mong anh có thêm những góc nhìn khác cho khái niệm xa xỉ.

Mọi người phụ nữ đều mong tìm được một người đàn ông khiến cô ấy không cần phải lớn nữa. Còn mọi người đàn ông đều mong sẽ tìm được một người phụ nữ biết vun vén, chia sẻ mọi lo toan. Tìm được người phù hợp với mình, thì tự khắc mọi chuyện sẽ trở nên hợp lý. Ở bên cạnh người hợp lý với cuộc đời mình, sẽ chẳng có gì là quá xa xỉ, hoặc chỉ một buổi chiều nhàn rỗi ngắm mưa rơi với nhau cũng là xa xỉ hơn mọi thứ trên đời.

Chúc anh may mắn.