Có lẽ nội dung phổ biến nhất trong ca dao tục ngữ của người Việt Nam là tiếng thở than của phụ nữ. Ngày xưa, họ than đủ mọi nhẽ, từ chuyện chồng dại, con hư, cho đến nỗi khổ cực “gánh vác giang san nhà chồng”. Bây giờ, đàn bà Việt Nam hiện đại còn than thở nhiều hơn. Thành đạt thì than cô đơn, viên mãn thì than bận bịu. Nhưng đừng bao giờ thấy đàn bà than thở mà thấy họ đáng thương.

Ảnh minh họa

Có một dạo, tôi mở chương trình “Quán Khuya” trên sóng phát thanh để lắng nghe chuyện đời khi đêm xuống. Khách nhiều đàn bà, những người đàn bà mất ngủ gọi đến để than van. Trong những câu chuyện của họ, những cuộc hôn nhân thường được tái hiện như một địa ngục giữa trần gian. Những người đàn bà ấy như đang gánh mọi nỗi bi thương của cuộc đời trong nếp nhà nhỏ.

Mới đầu, tôi lắng nghe những câu chuyện của họ với nỗi cảm thương vô hạn, đến nỗi không biết phải an ủi ra sao. Rồi, trong sự bất lực của ý nghĩ, trong sự bế tắc của ngôn từ, tôi chỉ còn biết hỏi: “Sao chị, em, cô, bác không từ bỏ cuộc sống ấy?” – Và, bạn biết câu trả lời là thế nào không? Trăm lần như một, giống nhau đến lạ thường.

Họ trả lời tôi rằng: “Ông ấy nhà tôi, hay anh ấy nhà em, thực ra là người rất tốt. Ông ấy nhà tôi, hay anh ấy nhà em, có rất nhiều ưu điểm thế nọ thế kia. Chỉ là ông ấy nhà tôi, hay anh ấy nhà em, không hiểu, không nhận thức, không ghi nhận những cố gắng, nỗ lực phi thường của em, của tôi, thôi”.

Đôi khi người phụ nữ chỉ cần người bạn đời của mình ghi nhận sự cố gắng của mình (Ảnh minh họa)

Thì ra là thế. Tôi ngẫm lại mọi điều thở than của họ và nhận ra ẩn đằng sau bức tranh đậm sắc màu khổ sở đắng cay ấy là hình ảnh những người đàn bà phi thường về khả năng chịu đựng, phi thường tháo vát, phi thường tài năng… Thật sự phi thường mới có thể vượt qua những nỗi khổ ải đắng cay để mà yêu chồng, để nuôi dưỡng cuộc hôn nhân của mình.

Đàn bà thở than, thực ra là khoe đấy. Nếu thở than thực sự là thở than, họ đã không nói ra tất cả những nỗi gian nan của cuộc đời.

Khi họ thở than về tật nọ, tính kia của chồng là họ đang khoe bản thân có tấm lòng bao dung vô hạn.

Khi họ thở than về nỗi vất vả lo toan vun vén cho nhà chồng là họ đang khoe sự tháo vát của mình.

Khi họ thở than về những gian nan trong cuộc sống là họ đang khoe sự can trường, nhẫn nhịn của bản thân.

Phụ nữ than để họ được ghi nhận, để không bị chìm khuất trong cuộc đời (Ảnh minh họa)

Đàn bà thở than không phải để mong chờ sự an ủi. Họ than, là cách để được ghi nhận các đức tính của mình, than là để được thấy bản thân mình “không phải dạng vừa đâu”. Họ than, bởi không muốn thấy bản thân mình chìm khuất trong cuộc đời. Vì thế, những lời an ủi sẽ khiến họ thất vọng rất nhiều. Họ không cần động viên, không cần những lời khuyên về sự cố gắng. Bởi họ biết rằng, họ luôn nghĩ rằng để được như bản thân họ đã là một sự cố gắng phi thường của bất cứ ai.

Khi đàn bà thở than, ấy là họ biết tự hào về cuộc đời của họ. An ủi một người đàn bà khi họ thở than, thực ra là giết chết niềm tự hào của họ.