Lêna - Sơn nữ thời 4.0

Ngồi sau tay lái của Lêna, ngắm cảnh Nam Tây Nguyên, được đắm mình trong những truyền thuyết về suối nước nóng, những huyền thoại bên bờ sông Krông Nô.

Ngồi sau tay lái của Lêna - kể cả xe bán tải - tha hồ ngắm cảnh Nam Tây Nguyên, được đắm mình trong những truyền thuyết về suối nước nóng, những huyền thoại bên bờ sông Krông Nô ở xã Đạ Long, huyện Đam Rông, tỉnh Lâm Đồng.

Trong một chuyến đi khác, Lêna dẫn chúng tôi đến dòng suối Đạ Nghịt, xã Lát, huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng, nơi tuổi thơ, thời niên thiếu và cả bây giờ vẫn gắn bó đến nỗi: cô nằm xuống, nhắm mắt lại vẫn phân biệt được tiếng hót của 6 loài chim đặc hữu cực đẹp là milang, bian, khướu đầu đen, khướu má xám… với 9 loài chim được xếp vào nhóm những loài có tính chất đe dọa toàn cầu… nhóm hệ động vật với 187 loài, tiêu biểu là bò tót, voọc ngũ sắc (sách đỏ Việt Nam và thế giới), vượn má hung, trĩ sao… thuộc khu hệ động vật hoang dã của rừng đặc dụng Bidoup - Núi Bà - Điều thú vị là cô biết tên các loài đó bằng tiếng Anh và cả tiếng Pháp rất chuẩn (bởi Lêna là cử nhân ngôn ngữ Anh, khoa ngoại ngữ, Trường đại học Đà Lạt).

Lêna, cô
Lêna, cô "sơn nữ" thời 4.0.

Tốt nghiệp Đại học Ngoại ngữ, nhưng không thể xin được việc… Lêna đã nỗ lực chuyển hướng sang học ngành y tại Trường trung cấp Y tế Lâm Đồng. Sau vài năm đi làm nhân viên bán thuốc cho các cửa hàng dược ở khu Hòa Bình – Đà Lạt, Lêna đã trở về Đạ Nghịt mở một tiệm thuốc nhỏ… Ngoài bán thuốc, cô kiêm luôn cả bán mì quảng, mì gói… các món ăn đơn sơ, sạch, hợp với túi tiền của bà con trong vùng… Không dừng lại ở đó, Lêna bắt đầu “lấn sân” sang trồng rau sạch. Đây thực sự là “cuộc chơi lớn” đối với “túi tiền nhỏ” của cô ấy. Là Cill đầu tiên đầu tư trồng rau sạch ở xã Lát. Muốn có rau sạch, trước hết đất phải sạch, nước tưới phải sạch, phân bón, thuốc trừ sâu càng phải rất sạch… Lêna đã vượt qua với niềm hy vọng của một người khởi nghiệp… Cô đưa rau lên… mạng, gửi rau về bán ở Sài Gòn, trực tiếp mang rau đi Nha Trang… Nhưng “đoàng một phát Covid”, “ai ở đâu, ở đó”: Rau của Lêna, hoa của Đà Lạt, trái cây của Lâm Đồng… không nhúc nhích. Tôi bảo “Lêna xui quá”, cô ấy sửa lại là: “Em không dùng từ xui, mà coi đó là thử thách… Mỗi lần vượt qua thử thách, em lại thấy tự tin hơn”. Cô ấy tiếp tục mở rộng diện tích, đầu tư giếng khoan, đầu tư hệ thống tưới nước tự động… và cứ trồng rau sạch như chưa hề có đại dịch.

Lêna yêu biết bao cái chốn này, cô bảo: Bòn (buôn làng) có 5 dòng họ người Cill (một nhóm trong tộc người Cơ Ho). Ngày xưa ở buôn cũ có tên là Dà lơ nghệt (ở khu du lịch Quỷ núi bây giờ), già làng Prăng kể cho em biết rằng: vì buôn làng nằm ở đầu nguồn suối Ăngcroet sẽ ảnh hưởng đến nguồn nước của hồ Đan Kia – Suối Vàng, nên năm 1962, Công sứ Pháp đã chuyển người Cill đến vùng này. Bòn em có 4 phía núi che thành hình cái nia sảy gạo nên người Cill gọi là bòn chang đồng. Điều mà Lêna thao thiết là được trở về với cội nguồn của tổ tiên xưa, nơi mái nhà lợp bằng lá mây, vách nhà bằng vỏ cây pơ mu, cột nhà bằng gỗ lim… Nơi đêm về, tiếng cồng chiêng lan xa trong lễ mừng lúa mới, lễ đặt tên, lễ cưới… Nơi các chàng trai tỏ tình bằng tiếng khèn môi, nơi các bà, các mẹ ngồi dệt thổ cẩm… các chú, các cậu rèn xà gạt, đan gùi…

Khu vườn của Lêna với 2 căn nhà sàn nhỏ, một vạt hoa hồng, một vạt dâu Nhật và… 1.500 mét vuông rau sạch.
Khu vườn của Lêna với 2 căn nhà sàn nhỏ, một vạt hoa hồng, một vạt dâu Nhật và… 1.500 mét vuông rau sạch.

Rồi Lêna bắt tay vào thực hiện “giấc mơ charpi” của mình, cô cất công sang Đắk Lắk mua những ngôi nhà dài Ê Đê… trong mắt tôi, đó là ngôi nhà dài hoành tráng nhất Tây Nguyên còn tồn tại với thời gian. Hôm tôi đến, tôi cứ “phát rồ” lên vì mê mẩn ngôi nhà của hai mẹ con cô ấy: dưới gầm sàn Lêna cách điệu một phòng ngủ, một ga ra xe và một chỗ ngồi chơi. Trên sàn, với view cực đẹp nhìn lên núi Lanbian có chỗ để treo đồ thổ cẩm, gùi, ná, chum, chóe… chỗ để tivi, chỗ để nhậu và chỗ để “lăn quay ra” nếu say quá!!!

Bất ngờ, ngạc nhiên và thích thú là cảm giác tôi có được khi ra vườn của Lêna – vườn của Lêna cách nhà sàn 3 km – vẫn thuộc thị trấn Lạc Dương. Tại đây Lêna đã hoàn thiện được 2 căn nhà sàn nhỏ, đang dựng một ngôi nhà trên cây. Trong vườn mà cây cà phê là chủ đạo Lêna trồng một vạt hoa hồng, một vạt dâu Nhật và… 1.500 mét vuông rau sạch.

Khu vườn của Lêna hiện lên trong tôi ước mơ của chính mình…

Đinh Thị Nga

Những câu chuyện bên bờ sông K’rông Nô

Những câu chuyện bên bờ sông K’rông Nô

Lễ hiến sinh tập thể giải tỏa nỗi sợ của người M’nông khỏi cơn thịnh nộ của các vị thần suối... và lại bình yên hội tụ sức sống quanh bến nước.