Vấn nạn nhà hoang

Những ngôi nhà bỏ hoang ở Nhật Bản được biết đến với cái tên "akiya" – một thuật ngữ thường dùng để chỉ những ngôi nhà dân cư vô chủ nằm ở khu vực nông thôn.

Nhưng ngày càng có nhiều akiya xuất hiện ở các thành phố lớn như Tokyo và Kyoto, và đó là vấn đề đối với một chính phủ đang phải vật lộn với tình trạng dân số già đi và số trẻ em sinh ra mỗi năm giảm một cách đáng báo động.

"Nhật Bản không thiếu nhà mà chỉ thiếu người", giảng viên Jeffrey Hall của trường Đại học Nghiên cứu Quốc tế Kanda nhận định.

Theo số liệu do Bộ Nội vụ và Truyền thông tổng hợp, 14% tổng số nhà ở ở Nhật Bản bị bỏ trống.

Những con số này bao gồm những ngôi nhà thứ hai và những ngôi nhà bị bỏ trống vì những lý do khác, bao gồm cả những ngôi nhà tạm thời bị bỏ trống trong khi chủ sở hữu của chúng làm việc ở nước ngoài.

Các chuyên gia nói với CNN rằng không phải tất cả chúng đều bị hủy hoại, giống như akiya truyền thống, với số lượng ngày càng tăng gây ra một loạt vấn đề khác cho chính phủ và cộng đồng.

Chúng bao gồm những nỗ lực ngăn chặn nhằm phục hồi các thị trấn đang mục nát, trở thành mối nguy hiểm tiềm tàng do thiếu bảo trì và làm tăng rủi ro cho lực lượng cứu hộ trong thời điểm xảy ra thảm họa ở một quốc gia thường xuyên xảy ra động đất và sóng thần.

Akiya thường được truyền qua nhiều thế hệ. Tuy nhiên, với tỷ lệ sinh giảm mạnh ở Nhật Bản, nhiều người không có người thừa kế hoặc được thừa kế bởi thế hệ trẻ đã chuyển đến thành phố và thấy ít giá trị khi quay trở lại khu vực nông thôn, các chuyên gia nói với CNN.

Họ cho biết, một số ngôi nhà cũng bị bỏ ngỏ vì chính quyền địa phương không biết chủ sở hữu là ai do việc lưu trữ hồ sơ kém.

Điều đó gây khó khăn cho chính phủ trong việc trẻ hóa các cộng đồng nông thôn đang già đi nhanh chóng, cản trở nỗ lực thu hút những người trẻ tuổi quan tâm đến lối sống thay thế hoặc các nhà đầu tư đang để mắt đến một món hời.

Theo chính sách thuế của Nhật Bản, một số chủ sở hữu thường thấy việc giữ lại ngôi nhà rẻ hơn so với việc phá bỏ nó để tái phát triển.

Và ngay cả khi chủ sở hữu muốn bán, họ có thể gặp khó khăn trong việc tìm người mua, Hall, từ Đại học Kanda, cho biết.

Ông nói: "Nhiều ngôi nhà trong số này không được tiếp cận với phương tiện giao thông công cộng, dịch vụ chăm sóc sức khỏe và thậm chí cả các cửa hàng tiện lợi".

Quá ít người

Hãng tin CNN cho hay dân số Nhật Bản đã liên tục giảm trong vài năm trở lại đây. Năm 2022, dân số nước này đã giảm 800.000 người xuống chỉ còn 125,4 triệu người.

Năm 2023, số ca sinh mới đã giảm năm thứ 8 liên tiếp xuống mức thấp kỷ lục. Tỷ lệ sinh của Nhật Bản đã dao động quanh mức 1,3 trong nhiều năm, khác xa so với mức 2,1 cần thiết để duy trì dân số ổn định.

Mới đây, Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản cho biết số trẻ em dưới 15 tuổi đã giảm năm thứ 43 liên tiếp xuống mức kỷ lục 14 triệu em tính đến ngày 1/4/2024.

Điều này cho thấy vấn nạn nhà hoang của Nhật Bản sẽ còn lan rộng. Giáo sư Yuki Akiyama của Đại học Thành phố Tokyo cho hay những căn nhà hoang này do quá xuống cấp nên rất dễ sụp đổ trong các vụ thiên tai như động đất hay sóng thần, qua đó gây thêm nguy hiểm cho người dân trong vùng.

Khi đổ sụp, chúng không chỉ gây ảnh hưởng đến người dân xung quanh mà còn có thể chặn đường di tản của mọi người. Công cuộc tái thiết hậu thiên tai cũng gặp khó khăn do chính quyền khó thống kê được thiệt hại vì không xác định được chủ sở hữu.

Ngay cả các nhà hoạch định chính sách cũng khó lòng quy hoạch phát triển toàn vùng do vướng những căn nhà hoang khó xác định được người chủ thừa kế còn sống hay không, do đó không thể mua bán để giải phóng mặt bằng.

Việc không có quy hoạch càng khiến nhiều người cho rằng vùng đất đó không có giá trị, qua đó kéo giá bất động sản toàn khu vực đi xuống.

(Nguồn: CNN)