Trên khắp châu Phi, việc thúc đẩy giáo dục Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học (STEM) ngày càng được coi trọng, đặc biệt là mở rộng cơ hội cho trẻ em gái - nhóm đối tượng vốn chưa nhận được sự hỗ trợ đầy đủ trong lĩnh vực này.

Bà Marie Francoise Marie-Nelly, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Nam Phi, đã nêu bật tính cấp bách của vấn đề trong bài viết "Đẩy nhanh chương trình nghị sự về phụ nữ trong STEM ngay hôm nay; ngày mai là quá muộn". Bà cho biết mặc dù đã có một số tiến bộ, nhưng tỷ lệ phụ nữ tham gia các ngành STEM ở khu vực châu Phi vẫn còn rất thấp.

“Sự tham gia của phụ nữ trong các lĩnh vực STEM ở châu Phi cận Sahara vẫn còn hạn chế. Tỷ lệ phụ nữ tốt nghiệp các ngành kỹ thuật tại nhiều quốc gia trong khu vực chưa đạt 30%. Điều này khiến các hoạt động khoa học và đổi mới công nghệ thiếu đi những góc nhìn và đóng góp quan trọng từ phụ nữ,” bà Marie-Nelly nhấn mạnh.

Trong bối cảnh nền kinh tế số toàn cầu phát triển mạnh mẽ, bà nhận định rằng các chính sách chiến lược là cần thiết để đảm bảo tất cả học sinh đều có cơ hội bình đẳng trong việc tiếp cận giáo dục STEM. Theo Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO), sự bất bình đẳng giới, các chuẩn mực xã hội và văn hóa tổ chức đang ngăn cản nhiều trẻ em gái theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực STEM. UNESCO cũng đề xuất đẩy mạnh các chiến dịch khuyến khích trẻ em gái đăng ký các khóa học STEM và cung cấp hỗ trợ tài chính để tạo điều kiện cho phụ nữ theo đuổi các lĩnh vực này.

Nữ doanh nhân người Tanzania, Lydia Charles Moyo

Một ví dụ điển hình là Lydia Charles Moyo, doanh nhân người Tanzania và sáng lập tổ chức phi chính phủ Her Initiative. Thành lập từ năm 2019, Her Initiative đã thúc đẩy quyền của trẻ em gái thông qua giáo dục, khởi nghiệp và tạo cơ hội việc làm. Tổ chức này đã sử dụng công nghệ để thu hẹp khoảng cách giới trong nền kinh tế số tại Tanzania.

Moyo chia sẻ: “Chúng tôi vô cùng tự hào về những thành tựu đã đạt được. Thành công lớn nhất của chúng tôi là giúp các bé gái và phụ nữ trẻ dám mơ ước và biến giấc mơ ấy thành hiện thực. Điều tuyệt vời nhất là sống với giấc mơ của chính mình, đặc biệt đối với các bé gái. Chúng tôi đang tạo ra những thay đổi tích cực trong cuộc sống của họ, đồng thời mang đến công việc và cơ hội nghề nghiệp.”

Những nỗ lực của Moyo đã được công nhận cả trong nước và quốc tế. Vào tháng 4/2024, bà Moyo là một trong sáu người nhận Giải thưởng Công dân Toàn cầu 2024 vì những đóng góp trong việc thúc đẩy quyền kinh tế cho trẻ em gái và phụ nữ trẻ. Tháng 6 năm nay, bà tiếp tục nhận Giải thưởng KBF Châu Phi 2023-2024 từ Quỹ King Baudouin, vinh danh những đóng góp của Her Initiative trong việc khai phá tiềm năng kinh tế của phụ nữ và giải quyết cuộc khủng hoảng thất nghiệp của thanh niên tại khu vực châu Phi.

Tại Ghana, Larisa Akrofie cũng đang thực hiện những bước đi quan trọng trong việc nâng cao tiếng nói của phụ nữ trong lĩnh vực STEM thông qua tổ chức “Levers in Heels”. Ra mắt vào năm 2013, tổ chức này đã vinh danh và giới thiệu công trình của nhiều phụ nữ làm việc trong STEM khắp châu Phi. “Levers in Heels” cũng triển khai các chương trình cố vấn, tiếp cận cộng đồng và xây dựng mối quan hệ đối tác rộng rãi, nhằm truyền cảm hứng cho thế hệ lãnh đạo nữ châu Phi tiếp theo trong lĩnh vực STEM.

Larisa Akrofie

Akrofie cho rằng để thúc đẩy sự hiện diện của phụ nữ trong STEM, cần đầu tư mạnh mẽ vào giáo dục chất lượng, đào tạo nghề, các cơ hội cố vấn và học bổng, giúp các phụ nữ vượt qua những rào cản tài chính. Bà chia sẻ tại một diễn đàn giáo dục và công nghệ do MEST Africa tổ chức: “Để tăng cường sự hiện diện của phụ nữ, chúng ta cần có những cơ hội học tập và tài trợ để giúp họ vượt qua khó khăn tài chính và phát huy hết tiềm năng trong các lĩnh vực STEM.”

Những nỗ lực của các cá nhân và tổ chức trên khắp châu Phi đang góp phần quan trọng vào việc thay đổi bộ mặt của giáo dục STEM tại khu vực, tạo ra một môi trường bình đẳng và thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ trong các ngành khoa học, công nghệ và kỹ thuật.