Trong một thông cáo báo chí hôm Chủ nhật, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi cho biết một phái đoàn sẽ đến Ấn Độ - Thái Bình Dương "để tái khẳng định cam kết mạnh mẽ và không thể lay chuyển của Mỹ đối với các đồng minh và bạn bè của chúng ta trong khu vực".

Đoàn đã rời Hawaii vào Chủ nhật và sẽ có các điểm dừng tại Singapore, Malaysia, Hàn Quốc và Nhật Bản. Bà Pelosi cho biết, đoàn sẽ tổ chức "các cuộc họp cấp cao" tại các quốc gia nêu trên để thảo luận về sự tiến bộ của "các lợi ích và giá trị được chia sẻ" bao gồm hòa bình và an ninh. Thông cáo báo chí không đề cập đến Đài Loan.

Pelosi dự kiến sẽ đến thăm Đài Loan vào tháng 4 nhưng chuyến đi đã bị hoãn lại sau khi bà bị Covid-19. Các báo cáo gần đây cho thấy Pelosi dự định đến thăm Đài Loan vào tháng 8 đã khiến Bắc Kinh nổi giận và đưa ra lời đe dọa về các biện pháp đối phó quân sự. Một số nhà phân tích cho rằng đây là một trong những thời điểm nguy hiểm nhất trong quan hệ hai bờ eo biển trong nhiều thập kỷ.

Trung Quốc luôn phản đối mạnh mẽ mọi hành động ủng hộ Đài Loan với tư cách là một quốc gia độc lập có chủ quyền. Trong một cuộc điện đàm kéo dài hơn hai giờ, Chủ tịch Trung Quốc, Tập Cận Bình đã cảnh báo Joe Biden về điều mà ông coi là "sự toàn vẹn lãnh thổ" của Trung Quốc. Ông Tập cảnh báo "đừng đùa với lửa".

Mỹ không có quan hệ chính thức với Đài Loan nhưng vẫn duy trì quan hệ hữu nghị và có nghĩa vụ pháp lý cung cấp vũ khí để hòn đảo này tự vệ. Đài Loan không bình luận về chuyến thăm của Pelosi trong những ngày qua nhằm cân bằng sự an toàn đồng thời phát triển quan hệ với Mỹ.

Dân số Đài Loan đã sống dưới sự đe dọa của Trung Quốc trong nhiều thập kỷ, và trong khi các sự kiện gần đây như cuộc chiến Ukraina đã làm gia tăng mối lo ngại và thúc đẩy các hoạt động chuẩn bị quân sự và dân sự gia tăng, có rất ít dấu hiệu cho thấy những lo lắng lớn đặc biệt xung quanh chuyến thăm của Pelosi.

Trong số các nhà phân tích và quan chức Đài Loan, có một số người tin rằng Pelosi phải đến thăm ngay bây giờ để tránh tỏ ra thu mình trước ngôn ngữ mạnh mẽ của Bắc Kinh.

Amanda Hsiao, nhà phân tích cấp cao về Trung Quốc của Crisis Group, một tổ chức tư vấn, cho biết hôm thứ Sáu rằng Trung Quốc không có khả năng nhắm trực tiếp vào các tài sản quân sự của Mỹ hoặc có nguy cơ xảy ra đối đầu quân sự. 

Tuy nhiên, bà lưu ý rằng Trung Quốc đã tăng cường hoạt động quân sự trong những năm gần đây, bao gồm cả việc thường xuyên gửi các phi đội máy bay chiến đấu vào vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của Đài Loan.

Hôm thứ Bảy, Trung Quốc đã tiến hành các cuộc tập trận bắn đạn thật ở eo biển Đài Loan, tại điểm hẹp nhất giữa Trung Quốc và đảo chính của Đài Loan.

Nhiều phái đoàn chính trị Hoa Kỳ đã có những chuyến thăm không chính thức tới Đài Loan trong những năm gần đây, thể hiện sự ủng hộ đối với hòn đảo trong bối cảnh áp lực ngày càng tăng từ Trung Quốc. Pelosi sẽ là quan chức cấp cao nhất của Hoa Kỳ đến Đài Loan kể từ năm 1997, nếu hòn đảo này có trong lịch trình của bà trong chuyến thăm châu Á lần này.

Tổng thống Biden cho biết, ông không kiểm soát hành động của bà Pelosi vì Quốc hội là một nhánh tách biệt với chính phủ.

Drew Thompson, một cựu quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ, cho biết việc không đề cập đến Đài Loan trong thông cáo báo chí không nhất thiết có nghĩa là phái đoàn sẽ không ghé qua với tư cách không chính thức. 

Trên Twitter, Thompson cho biết ông tin rằng Trung Quốc sẽ hài lòng với việc loại trừ Đài Loan trên hành trình chính thức, ngay cả khi phái đoàn đến thăm.

"Đây là một giải pháp phù hợp với mối quan tâm của Bắc Kinh nhưng không phải là đầu hàng". Ông nói: "Mối quan tâm của Trung Quốc trong việc giữ Đài Loan không nằm trong chương trình nghị sự chính thức và không được liệt kê với các quốc gia có chủ quyền".

Thompson suy đoán rằng khả năng có thể xảy ra nhất là Trung Quốc sẽ tăng cường các chuyến bay vào ADIZ hoặc các chuyến bay trinh sát quanh hòn đảo, nhưng việc bắn tên lửa hoặc vượt qua đường trung tuyến giữa Trung Quốc và Đài Loan khó có thể xảy ra.

(Nguồn: The Guardian)