Các nguyên thủ quốc gia hiếm khi gửi hàng nghìn binh sĩ của mình đến chiến đấu trong cuộc chiến của người khác mà không mong đợi được đáp lại điều gì.

Vì vậy, quyết định của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un triển khai 3.000 quân tới chiến trường Ukraina đã khiến giới chức Mỹ đặt ra nhiều câu hỏi cấp bách: Tổng thống Vladimir Putin của Nga tặng gì cho ông Kim? Liệu Nga có thể giúp Triều Tiên phát triển thêm tên lửa và năng lực hạt nhân có tính sát thương cao hơn? Và liệu cuộc trao đổi có phải là bằng chứng của một liên minh quân sự mới nguy hiểm?

Các quan chức tình báo và an ninh quốc gia Mỹ hôm thứ Tư cho biết câu trả lời cho những câu hỏi đó vẫn còn mù mờ, ngay cả khi họ đưa ra bằng chứng cho thấy quân đội đã được vận chuyển bằng tàu từ thành phố cảng Wonsan của Triều Tiên đến Vladivostok ở Nga.

John Kirby, người phát ngôn an ninh quốc gia tại Nhà Trắng, cho biết các quan chức tình báo không tìm thấy bằng chứng nào về lời hứa cụ thể của Nga nhằm giúp củng cố quân đội Triều Tiên. Tuy nhiên, ông nói với các phóng viên rằng có rất nhiều điều Nga có thể làm để giúp ông Kim: "Đó là điều khiến chúng tôi rất lo ngại".

Các nhà phân tích và chuyên gia đã dành nhiều thập kỷ theo dõi các nỗ lực quân sự của Bình Nhưỡng cho biết ông Kim rất có thể đang tìm kiếm sự giúp đỡ từ Nga ở hai khía cạnh chính: Hỗ trợ ngắn hạn về khả năng quân sự của mình và những đảm bảo chiến lược dài hạn hơn có thể củng cố khả năng của ông Kim để đối đầu với Mỹ và các nước láng giềng của mình.

Victor D. Cha, giáo sư về chính phủ và các vấn đề quốc tế tại Đại học Georgetown và là chủ tịch Hàn Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở New York, cho biết: "Không có tín hiệu nào mạnh mẽ hơn rằng quốc gia này có thể gửi quân đến chiến trường". Tiến sĩ Cha cho biết việc gửi quân sẽ giúp nhà lãnh đạo Triều Tiên có đòn bẩy để đổi lấy nhiều điều từ Nga.

"Ở mức độ tượng trưng và xét về những gì mà ông Kim đưa ra, đó là một mức giá khá cao", ông nói.

Mối quan hệ ngày càng sâu sắc giữa ông Putin và ông Kim đã được ghi nhận vào tháng 6, khi họ gặp nhau và ký một văn bản cam kết hợp tác. Cam kết nói rằng "trong trường hợp bất kỳ một trong hai bên bị đặt vào tình trạng chiến tranh bởi một cuộc xâm lược vũ trang từ một quốc gia riêng lẻ hoặc một số quốc gia, bên kia sẽ cung cấp hỗ trợ quân sự và các hỗ trợ khác bằng mọi phương tiện mà mình sở hữu ngay lập tức".

Các quan chức tin rằng tài liệu đó - được gọi là Hiệp ước về quan hệ đối tác chiến lược toàn diện - đã mở đường cho việc cử binh sĩ Triều Tiên tới Ukraina và các hoạt động hợp tác khác.

Trong ngắn hạn, các nhà phân tích cho rằng ông Kim có thể đang tìm kiếm một số điều cụ thể từ người đồng cấp Nga.

Triều Tiên cần được giúp đỡ để hoàn thiện khả năng tên lửa của mình. Các báo cáo gần đây cho thấy tên lửa Triều Tiên được Nga sử dụng để tấn công Ukraina đã không hoạt động tốt như mong đợi. Nga có thể giúp ông Kim cải thiện tình hình.

Ông Kim cũng có thể tìm kiếm sự giúp đỡ để thúc đẩy chương trình hạt nhân của mình, bao gồm cả mục tiêu sở hữu một tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, yên tĩnh, có khả năng phóng nhiều tên lửa đạn đạo có thể vươn tới Mỹ hoặc các đối thủ khác.

Triều Tiên đã nhiều lần tiến hành các vụ thử hạt nhân trong vài năm qua như một cách thể hiện năng lực vũ khí của mình. Năm ngoái, Triều Tiên tuyên bố là đầu đạn hạt nhân nhỏ nhất từ trước đến nay, làm dấy lên mối lo ngại rằng họ có thể phóng một đầu đạn hạt nhân nhỏ hơn, sử dụng nhiên liệu rắn có thể tiếp cận các đối thủ trong khu vực.

Triều Tiên ít thành công hơn trong việc phát triển các biện pháp đối phó cho phép tên lửa tránh được các hệ thống chống tên lửa tinh vi do Mỹ và các đồng minh triển khai. Triều Tiên cũng chưa đạt được mục tiêu phóng ba vệ tinh quân sự - một lĩnh vực mà Nga có thể rất phát triển.

Nga cũng có thể giúp hiện đại hóa lực lượng thông thường của Triều Tiên. Hầu hết xe tăng, máy bay và các thiết bị khác được Triều Tiên sử dụng đều là những loại vũ khí lỗi thời từ thời Liên Xô đang rất cần được thay thế và nâng cấp. Nếu ông Putin muốn, ông có thể đáp lại sự giúp đỡ của ông Kim ở Ukraina bằng cách cung cấp vũ khí mới hơn, hiện đại hơn.

Và nước này có thể tiếp tục cung cấp tiền, thực phẩm và các hỗ trợ trực tiếp khác cho Triều Tiên.

Nhưng Sydney Seiler, cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, người đã có 40 năm làm việc trong chính phủ để giải quyết vấn đề Triều Tiên, cho biết mối nguy hiểm lớn hơn đối với Mỹ và các đồng minh có thể là những mục tiêu dài hạn mà ông Kim có thể đạt được khi cố gắng tận dụng đòn bẩy để đổi lấy việc giúp đỡ Nga ở Ukraina.

Ông Seiler nói: "Bây giờ Kim Kong Un đã có con đường để sinh tồn. Nhà lãnh đạo Triều Tiên có những người bạn ủng hộ, cũng như áp lực và mối đe dọa từ Mỹ và cộng đồng quốc tế liên quan đến chương trình hạt nhân của ông ấy - giờ đây bạn có thể loại bỏ tất cả. Ông ấy có một người bạn là Vladimir Putin".

Tình bạn đó có thể có tác động lâu dài đến chính sách đối ngoại của Mỹ và cách các quốc gia tương tác trên toàn cầu.

Trong một bài báo trên tạp chí Ngoại giao hồi đầu tháng này, Ngoại trưởng Antony J. Blinken đã cảnh báo rằng "một số ít quốc gia - chủ yếu là Nga, với sự hợp tác của Iran và Triều Tiên, cũng như Trung Quốc - quyết tâm thay đổi các nguyên tắc nền tảng của hệ thống quốc tế".

Đặc biệt, ông Blinken lưu ý, cuộc giằng co kéo dài 2 năm của Nga trên chiến trường Ukraina đã buộc ông Putin phải quay sang nhờ Triều Tiên giúp đỡ. Vài tuần trước khi biết tin Triều Tiên đã cung cấp quân cho Nga, ông Blinken nói rằng rõ ràng Triều Tiên đã đưa ra mức giá chính xác cho sự hỗ trợ của họ.

Ông Putin "đồng ý chia sẻ công nghệ vũ khí tiên tiến của Nga với Triều Tiên, làm trầm trọng thêm mối đe dọa vốn đã nghiêm trọng đối với Nhật Bản và Hàn Quốc", ông Blinken viết. "Ông ấy và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đã khôi phục lại hiệp ước thời Chiến tranh Lạnh, cam kết cung cấp viện trợ quân sự nếu một trong hai bên tham chiến".

Tiến sĩ Cha cho rằng, việc chuyển quân cho thấy ông Kim đang ở thế đòi hỏi nhiều hơn từ ông Putin khi ông theo đuổi mục tiêu trở thành một quốc gia hạt nhân, hiện đại với khả năng đe dọa trực tiếp Mỹ và toàn khu vực.

Tiến sĩ Cha nói về nhà lãnh đạo Triều Tiên: "Lần đầu tiên trong lịch sử mối quan hệ này, ông ấy ngồi ở ghế cầm lái". "Tại sao ông ấy không đưa ra mức giá cao?".

Triều Tiên đang giúp đỡ Nga như thế nào?

Ông Kim và ông Putin đã gặp nhau hai lần kể từ năm ngoái, ký hiệp ước ở Bình Nhưỡng vào tháng 6. Ông Putin đã trông cậy vào ông Kim để bổ sung kho vũ khí đang cạn kiệt của mình.

Các quan chức quốc phòng Hàn Quốc cho biết, Triều Tiên đã gửi hơn 13.000 container chở đạn pháo, tên lửa chống tăng và tên lửa đạn đạo tầm ngắn KN-23 tới Nga kể từ tháng 8/2023. Nước này cũng cử kỹ thuật viên và sĩ quan tới giúp Nga vận hành vũ khí của mình và thu thập dữ liệu về cách hoạt động của tên lửa trong chiến tranh hiện đại, đặc biệt là chống lại các hệ thống phòng không của phương Tây.

Cơ quan Tình báo Quốc gia Hàn Quốc cho biết, các tàu Hải quân Nga đã vận chuyển 1.500 lực lượng đặc nhiệm Triều Tiên đến thành phố cảng Vladivostok của Nga trong khoảng thời gian từ ngày 8 đến ngày 13/10. 

Sau đó, quân đội được cho là sẽ di chuyển sâu hơn vào đất liền đến các thành phố Ussuriysk, Khabarovsk và Blagoveshchensk. Theo cơ quan tình báo, họ được cấp quân phục, vũ khí và giấy tờ tùy thân giả mạo của Nga để có thể đóng giả làm người đến từ phía Đông Siberia, nơi người Buryat và Yakut bản địa mang đặc điểm khuôn mặt của người châu Á.

Hàn Quốc cũng công bố các bức ảnh vệ tinh cho thấy cái mà họ gọi là hoạt động di chuyển của tàu Hải quân Nga gần cảng Triều Tiên và hàng trăm binh sĩ bị nghi ngờ là Triều Tiên đang tập trung tại Ussuriysk và Khabarovsk vào thứ Tư tuần trước.

Cơ quan này cho biết: "Quân đội dự kiến sẽ được triển khai ra tiền tuyến sau khi họ hoàn thành khóa huấn luyện thích nghi với khí hậu".

Triều Tiên sẵn sàng gửi thêm quân tới nỗ lực chiến tranh của Nga, họ nói thêm, đồng thời lưu ý đến việc máy bay vận tải Nga thường xuyên di chuyển giữa Bình Nhưỡng và Vladivostok.

Triều Tiên và Nga muốn gì?

Ông Putin muốn vượt qua những tổn thất nặng nề mà Nga đã phải gánh chịu trên chiến tuyến ở Ukraina.

Ông Austin nói: "Đây là dấu hiệu cho thấy ông ấy thậm chí có thể gặp nhiều rắc rối hơn những gì hầu hết mọi người nhận ra.

"Nhưng một lần nữa, ông ấy đã sớm nỗ lực để có thêm vũ khí và vật liệu từ CHDCND Triều Tiên, sau đó là từ Iran, và bây giờ ông ấy đang có động thái tuyển thêm người, nếu đúng như vậy, nếu những đội quân này được thiết kế để trở thành một lực lượng vũ trang của cuộc chiến ở Ukraina", ông Austin nói.

Triều Tiên là một trong số ít quốc gia công khai ủng hộ cuộc chiến của Nga. Sự ủng hộ đó đã mang lại cho ông Kim đòn bẩy hiếm có để vạch ra lộ trình mới cho quan hệ đối ngoại sau khi cuộc đàm phán của ông với cựu Tổng thống Donald Trump sụp đổ.

Sự hỗ trợ quân sự của ông Kim đảm bảo rằng ông Putin sẽ phủ quyết mọi nỗ lực mới do Mỹ dẫn đầu nhằm áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Triều Tiên tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và làm suy yếu các nỗ lực thực thi các biện pháp hiện có. Các quan chức Hàn Quốc cho biết Triều Tiên cũng đã nhận dầu từ Nga, điều này sẽ giúp nước này duy trì lập trường đối đầu với Mỹ và các đồng minh.

Ít rõ ràng hơn là liệu ông Putin có đi xa đến mức giúp Triều Tiên vượt qua những rào cản công nghệ trong các chương trình hạt nhân và tên lửa hay không. Mặc dù đã tiến hành 6 vụ thử hạt nhân và phóng một số tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, Triều Tiên vẫn chưa làm chủ được công nghệ giúp tên lửa của mình có thể tiếp cận các mục tiêu ở Mỹ.

Một số nhà phân tích cho rằng bằng cách gửi quân đến giúp Nga, Triều Tiên đang đi theo con đường mà Hàn Quốc đã đi từ nhiều thập kỷ trước.

Seoul củng cố liên minh với Washington bằng cách đưa gần 320.000 quân tham gia Chiến tranh Việt Nam, lực lượng nước ngoài lớn nhất chiến đấu bên cạnh lực lượng Mỹ. Đổi lại, Mỹ đã giúp hiện đại hóa quân đội đã suy yếu của Hàn Quốc. Mỹ cũng giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của đồng minh bằng các khoản vay lãi suất thấp.

Thế giới đã phản ứng thế nào?

Moscow và Bình Nhưỡng đều phủ nhận sự tồn tại của một thỏa thuận vũ khí hoặc tin tức về việc quân đội Triều Tiên ở Nga.

Phản ứng mạnh mẽ nhất là từ Hàn Quốc, quốc gia đang phải đối mặt với sự hiếu chiến ngày càng tăng từ Triều Tiên. Seoul coi mối quan hệ quân sự ngày càng tăng giữa Moscow và Bình Nhưỡng là "mối đe dọa an ninh nghiêm trọng" và vi phạm nhiều nghị quyết của Liên hợp quốc cấm bất kỳ quốc gia thành viên nào hợp tác quân sự với Triều Tiên.

Hôm thứ Ba, văn phòng của tổng thống Hàn Quốc, Yoon Suk Yeol, đã cáo buộc Triều Tiên "đẩy thanh niên của họ vào một cuộc chiến phi lý như những kẻ đánh thuê".

Họ cảnh báo rằng họ có thể thực hiện "các biện pháp đối phó theo từng giai đoạn" để đáp trả "sự thông đồng quân sự" ngày càng tăng giữa Moscow và Bình Nhưỡng. Một quan chức cấp cao Hàn Quốc giấu tên cho biết những bước đi như vậy có thể bao gồm việc cung cấp cả vũ khí phòng thủ và tấn công cho Ukraina.

Cho đến nay, Seoul đã hạn chế hỗ trợ trực tiếp cho Ukraina ở mức hỗ trợ nhân đạo và tài chính cũng như các thiết bị quân sự phi sát thương, như máy dò mìn.

Các quan chức Hàn Quốc nói rằng bằng cách đưa quân tới lực lượng Nga ở Ukraina, Triều Tiên hy vọng sẽ giành được sự hỗ trợ quân sự của Nga, chẳng hạn như giúp hoàn thiện chương trình hạt nhân và hiện đại hóa các hệ thống vũ khí thông thường đã lỗi thời. Sự hỗ trợ từ Moscow sẽ rất quan trọng nếu Triều Tiên bắt đầu chiến tranh với Hàn Quốc.

Theo Cha Du Hyeogn, nhà phân tích cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Asan ở Seoul, mối quan hệ quân sự ngày càng sâu sắc với Bình Nhưỡng "có nghĩa là Nga hiện coi việc phát triển vũ khí hạt nhân của Triều Tiên không phải là vấn đề cần giải quyết mà là điều họ có thể chấp nhận".

(Nguồn: The New York Times)