Câu chuyện bán "chui" cổ phiếu hay gian lận chứng khoán tại các quốc gia khác từ nhiều cá nhân và tổ chức không hề lạ. Ở một số nơi như Mỹ, mức phạt cao nhất cho hành vi mua bán "chui" cổ phiếu có thể lên đến 20 năm tù giam.

Ủy ban Chứng khoán (SEC) đã thông qua luật vào năm 2013 nêu rõ các biện pháp trừng phạt dân sự và hình sự đối với giao dịch "chui" hoặc nội gián. Người vi phạm sẽ bị phạt hành chính gấp ba lần lãi (lỗ) từ giao dịch nội gián. Nếu một doanh nghiệp hoặc tổ chức vi phạm pháp luật, họ có thể bị phạt gấp ba lần số lãi (lỗ) mà doanh nghiệp hoặc tổ chức đó kiếm được thông qua các giao dịch nội gián.

Những người vi phạm cũng có thể phải đối mặt với các hình phạt hình sự trong nhiều trường hợp khác nhau. Theo đó, SEC quy định rằng người phạm tội sẽ phải đối mặt với án tù tối đa 20 năm, cũng như hình phạt 5 triệu USD đối với cá nhân và 25 triệu USD đối với công ty.

Vào 2009, cựu giám đốc quỹ đầu cơ người Mỹ gốc Sri Lanka Raj Rajaratnam đã kiếm được gần 60 triệu USD bằng cách chia sẻ thông tin với các nhà giao dịch, nhà quản lý quỹ đầu cơ và nhân sự cấp cao tại nhiều tập đoàn lớn. Chính vì vậy, ông bị kết án 11 năm tù, đồng thời bị phạt 92,8 triệu USD với 14 tội danh, bao gồm âm mưu và gian lận chứng khoán.

Martha Stewart, một người nổi tiếng trên truyền hình tại Mỹ, đã bán toàn bộ cổ phần của bà tại công ty ImClone vào năm 2001. Cổ phiếu của ImClone giảm 16% hai ngày sau đó khi có thông tin chính thức rằng FDA đã từ chối sản phẩm dược phẩm chính của ImClone. Nhờ vào việc bán cổ phiếu sớm, bà đã tránh được khoản lỗ hơn 45.000 USD. Tuy nhiên, bà không phải là người duy nhất hưởng lợi từ việc mua bán nhanh chóng. Trước khi tin tức được công bố rộng rãi, Sam Waksal, Giám đốc điều hành của ImClone vào thời điểm đó, cũng đã bán gần 5 triệu USD cổ phần của ông.

Sau khi nhận 6 tội danh, bao gồm giao dịch nội gián và lừa đảo, cựu Giám đốc điều hành ImClone Samuel Waksal đã bị kết án 87 tháng tù giam cùng với khoản phạt 3 triệu USD. Trong khi đó, Martha Stewart cũng nhận án tù 10 tháng với khoản phạt 30.000 USD.

Về phần mình, Trung Quốc đã cập nhật bộ luật hình sự vào cuối năm 2020 để ban hành khung trừng phạt cứng rắn hơn đối với hành vi gian lận, đưa thông tin sai sự thật và thao túng thông tin nhằm tăng tính răn đe đối với các hành vi vi phạm chứng khoán. Mức án tù cao nhất dành cho hành vi phát hành chứng khoán gian lận và các vi phạm thị trường vốn khác sẽ được nâng từ 5 năm lên 15 năm, theo sửa đổi luật hình sự mới được thông qua ngày 26/12/2020. Theo Hãng tin Bloomberg, sửa đổi này có hiệu lực từ ngày 1/3/2021.

Ủy ban điều tiết chứng khoán Trung Quốc (CSRC) cho biết đối với tội danh tiết lộ thông tin thất thiệt, mức án cao nhất sẽ được nâng từ 3 năm tù lên 10 năm tù. CSRC cũng xóa bỏ mức phạt trần 200.000 NDT (khoảng 30.500 USD) đối với vi phạm. Ngoài ra, quốc gia này cũng áp dụng áp phạt cao nhất là 10 năm tù giam đối với các luật sư và kế toán có liên quan đến hành vi gian lận trong phát hành chứng khoán và những giao dịch lớn khác.

Trở lại Việt Nam, mới đây vụ "bán chui" đình đám đã diễn ra trên HoSE. Trao đổi với báo giới, đại diện Lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết, sau khi quyết định hủy bỏ giao dịch bán 74,8 triệu cổ phiếu FLC ngày 10/1/2022 của ông Trịnh Văn Quyết, cơ quan quản lý đã khẩn trương tiến hành các công việc tiếp theo để xử lý vi phạm đối với sai phạm này.

“Theo trình tự thủ tục xử lý vi phạm, trong trước mắt, cơ quan thanh tra của UBCKNN sẽ yêu cầu cá nhân vi phạm tới ký biên bản và sau 5 ngày sẽ ban hành quyết định xử phạt hành chính theo đúng quy định, đúng thẩm quyền”, đại diện UBCKNN thông tin.

Trước đó, vào chiều ngày 11/1/2022, UBCKNN đã có văn bản chỉ đạo Sở GDCK TP. Hồ Chí Minh (HOSE) thực hiện hủy bỏ giao dịch bán 74,8 triệu cổ phiếu FLC ngày 10/1/2022 của ông Trịnh Văn Quyết. HOSE hủy bỏ giao dịch này là do ông Trịnh Văn Quyết không báo cáo, không công bố thông tin trước khi thực hiện giao dịch theo quy định tại khoản 1 Điều 33 Thông tư số 96/2020/TT-BTC ngày 16/11/2020 của Bộ Tài chính hướng dẫn về công bố thông tin trên thị trường chứng khoán.

“Đây là biện pháp chưa có tiền lệ trên thị trường chứng khoán Việt Nam, nhưng trên tinh thần vì sự minh bạch, lành mạnh của thị trường, cơ quan quản lý và các cơ quan liên quan đã rất khẩn trương triển khai nhiều giải pháp để ra quyết định như trên”, lãnh đạo UBCKNN nói.

Tổng Hợp