Triển lãm sơn mài “Vân Du” phản ánh tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt là món quà ý nghĩa mà họa sĩ Trần Tuấn Long gửi đến công chúng nhân kỷ niệm 25 năm họa sỹ vẽ bức sơn mài đầu tiên về “thế giới Lên Đồng của người Việt” và kỷ niệm 6 năm ngày họa sỹ khai mạc Triển lãm “Giá thánh” – triển lãm đầu tiên trên cả nước về Đạo Mẫu bằng sơn mài ở Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Tác phẩm sẽ trưng bày tại Triển lãm

Triển lãm đưa ra 20 tác phẩm sơn mài khổ lớn, một nửa là các tranh từng trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật trước đây, mà tác giả vẫn lưu lại như một sưu tập gia sản quý, tự sáng tạo của mình tại gia. Một nửa là các sáng tác mới nhất đầy kịch tính, trong đó có 3 bức phong cảnh tại nơi những phủ đền thường diễn ra những lễ hầu đồng lớn như Phủ Tây Hồ (Hà Nội) hay Miếu Vua Bà. Ngôi miếu thiêng ở thị xã Quảng Yên (Quảng Ninh), nơi quê hương của họa sỹ, cũng là nơi diễn ra những mạch cảm xúc đầu tiên khiến ông bắt tay đi vào con đường đại lộ vẽ Sơn mài Hầu Đồng.

Tác phẩm "Tung khăn ngũ đồng"

Nhận định về mảng hội họa sơn mài vẽ Đạo Mẫu của Trần Tuấn Long, có các ý kiến nhiều chiều từ khán giả đủ mọi cung bậc, tầng lớp. Nhưng đánh giá thành công nhất là “hệ tác phẩm” này tập hợp tựu trung được thực sự “đương đại nét” - ở ba điểm. Đó là sự dân tộc tính – dân tộc hóa chiếu gương lại những tia sáng lung linh của một tín ngưỡng duy nhất của dân tộc ta bằng chất liệu Sơn Ta đặc trưng. Hình khối, bố cục từng bức vừa có sự khoa học, hiện đại của nghệ thuật phương Tây, vừa giao duyên được với chi tiết chiết xuất từ tranh thờ cổ truyền. Tập hợp thể tạng, thần thái, phông nền tạo hình đều hiện ra đậm đà bản sắc, vừa sang trọng, vừa hướng tới nhu cầu sinh hoạt tôn giáo của đông đảo nhân dân ta… 

Chầu Đệ Nhị Thượng Ngàn

Cho đến nay, câu hỏi tại sao tục thờ Mẫu lại là tín ngưỡng duy nhất do chính dân tộc Việt xứ Bắc sinh ra, bền tồn hàng nghìn năm tuổi, đã được nhiều công trình văn hóa học của nhiều tác giả đề cập. Ví dụ tiêu biểu đầy công phu như nghiên cứu của GS.TS Ngô Đức Thịnh (được xuất bản những năm 1996, 2001, 2007) và mới đây nhất là cuốn Đạo Mẫu Việt Nam (NXB Tri Thức 2002, 900 trang). Nhưng tại sao nghi lễ Lên Đồng, cả ngàn năm trước cho đến giờ, đều khiến người Việt rung động tinh thần, vẫn sẽ là câu hỏi khó nêu lời đáp. Mà riêng với mỗi cá nhân, chỉ có thể tự giải thích cho chính bản thân mỗi người, khi có cơ hội trực cảm thưởng thức qua thực hành trong đạo Mẫu; Hoặc qua nghệ thuật hình ảnh động được ghi lại chọn lọc, hay qua thưởng lãm sơn mài “Giá Thánh”, “Vân Du” của Trần Tuấn Long.

Một số tác phẩm sẽ trưng bày tại Triển lãm

Tác phẩm "Ông Hoàng Bảy"

Tác phẩm "Ông Hoàng Mười"

Tác phẩm "Quan lớn Đệ Nhất"

Tác phẩm "Xa giá hồi cung"