Phát biểu trên kênh truyền hình CNN khi được hỏi liệu NATO có định xem xét khả năng đầu tư vào các nhà máy ở Cộng hòa Séc, Slovakia và Bulgaria để phục hồi việc sản xuất vũ khí thời Liên Xô hay không, ông Blinken đáp: "Chúng tôi đang xem xét tất cả các phương án để đảm bảo rằng Ukraina có được những gì họ cần và những gì phù hợp với họ".

Nga trước đó đã trao công hàm tới các nước NATO về việc cung cấp vũ khí cho Ukraina. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov lưu ý rằng bất kỳ lô hàng nào chứa vũ khí dành cho Ukraina đều trở thành mục tiêu tấn công hợp pháp của Nga.

Sự phụ thuộc vào vũ khí của Liên Xô và Nga đôi khi khiến Mỹ và các đối tác NATO gặp khó khăn trong việc cung cấp vũ khí mà quân đội Ukraina cần. Ví dụ, các loại pháo của Mỹ cung cấp cho Ukraina sử dụng đạn 155 mm, không tương thích với pháo của họ. Thay vì đổ xô đạn dược ra mặt trận, Hoa Kỳ cũng phải gửi súng, đồng thời cung cấp đào tạo cho pháo binh ở một quốc gia khác.

Các quan chức Mỹ và phương Tây trước đây đã thảo luận về con đường phía trước trong mối quan hệ quốc phòng với Ukraina, bao gồm cả việc đánh giá sự sẵn sàng của Ukraina trong việc từ bỏ thiết bị của Nga, các quan chức Mỹ cho biết.

Cancian cho biết: "Việc chuyển đổi từ thiết bị đó sang tiêu chuẩn NATO sẽ mất nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ. "Vì vậy, đây không phải là điều sẽ xảy ra trong một sớm một chiều, nhưng tôi nghĩ cả hai bên đều muốn bắt đầu quá trình này".

Điều đó cũng đồng nghĩa với việc loại bỏ dần các biến thể T-64, loại vũ khí chủ lực trong kho vũ khí của Ukraina.

Được chế tạo lần đầu tiên ở thành phố Kharkiv, miền đông Ukraina vào những năm 1960, T-64 đã tạo ra một cuộc cách mạng trong thiết kế xe tăng bằng cách trang bị bộ nạp đạn tự động, giúp cắt giảm quy mô tổ lái từ 4 xuống còn 3 người. 

Các thân tàu cũ kỹ đã được trang bị hệ thống điện tử nâng cấp, áo giáp hiện đại và hệ thống súng cải tiến. Theo Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế có trụ sở tại London, các biến thể hiện đại hóa của T-64 là loại xe tăng phổ biến nhất trong quân đội Ukraina.

Nhiều chiếc đã bị hư hại do hỏa lực của kẻ thù, và những chiếc khác đang cần các bộ phận thay thế sau nhiều giờ vượt qua những cánh đồng lầy lội và những con đường đầy ổ gà. Đối với thợ máy Ukraina, những phương tiện như thế này là công việc sửa chữa khó khăn nhất, nhưng chúng là một trong những thiết bị có giá trị nhất ở mặt trận phía đông của đất nước, nơi các lực lượng Ukraina đã chiến đấu với lực lượng ly khai do Moscow hậu thuẫn trong gần một thập kỷ.

Theo các nhà phân tích, một số biến thể T-64 đã tham gia vào những khoảnh khắc nổi tiếng, chẳng hạn như một chiếc T-64BV đơn độc đã phục kích toàn bộ một đơn vị quân Nga trong một cuộc tấn công được ghi lại trên video và chia sẻ trên mạng xã hội vào đầu tháng này. T-64BV được sản xuất từ năm 1987.

Các xe tăng cũng nhấn mạnh vị thế lâu đời của Ukraina như một phòng thí nghiệm quân sự.

Ukraina - nơi có nhiều nhà máy và tổ chức kỹ thuật - là một phần quan trọng của ngành công nghiệp quốc phòng Liên Xô. Theo một số ước tính, có tới 30% ngành công nghiệp có trụ sở tại đó, theo Tracey German, giáo sư về xung đột và an ninh tại Đại học King's College London. Ukraina chuyên sản xuất tên lửa và đóng tàu.

Tên lửa Neptune mà lực lượng Ukraina sử dụng để đánh chìm tàu Moskva dựa trên thiết kế của một tên lửa hành trình cũ của Liên Xô có tên là Kh-35 được sản xuất tại Kharkiv - Detroit của ngành công nghiệp quân sự Đông Âu.

Sau khi Liên Xô tan rã, Ukraina tiếp tục vận chuyển động cơ máy bay trực thăng, máy bay vận tải, tên lửa, tên lửa và động cơ tua-bin khí cho Nga, ông German cho biết.

Ukraina là nhà xuất khẩu vũ khí lớn thứ 14 thế giới từ năm 2017 đến năm 2021, theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm.

Nước này đã nâng cấp xe tăng, phương tiện và vũ khí do Liên Xô thiết kế trong những thập kỷ gần đây và tiếp tục sản xuất vũ khí của riêng mình, bao gồm cả tên lửa Neptune. Nhà sản xuất vũ khí nhà nước, Ukroboronprom, bao gồm các doanh nghiệp quốc phòng thuộc sở hữu nhà nước sử dụng gần 70.000 công nhân lành nghề.

Các cuộc tấn công của Nga kể từ tháng 2 đã giáng một đòn mạnh vào hoạt động sản xuất vũ khí của Ukraina. Sau khi Ukraina đáp trả Moskva, Nga đã tấn công một nhà máy ở ngoại ô Kiev, nơi từng tham gia sản xuất tên lửa Neptune và tên lửa dẫn đường chính xác Alder.

Michael Kofman, giám đốc chương trình nghiên cứu trong chương trình nghiên cứu về Nga tại CNA, một tổ chức nghiên cứu và phân tích phi lợi nhuận, cho biết: "Quân đội của cả hai đang sử dụng các biến thể hoặc thế hệ khác nhau của vũ khí chủ yếu của Liên Xô".

Phần lớn khí tài quân sự của Ukraina trước cuộc chiến hiện tại của Nga bao gồm các thiết bị của Liên Xô thế hệ cuối có từ những năm 1980. Ukraina đã nỗ lực cập nhật một số thiết kế cũ hơn sau khi Nga xâm chiếm vùng Donbas lần đầu tiên vào năm 2014. Tuy nhiên, người Nga đã có những phiên bản tinh vi hơn của cùng loại vũ khí, Kofman nói.

Ông cho biết cả hai bên đang cố gắng kết hợp các loại vũ khí hiện đại hơn, bao gồm cả máy bay không người lái, vào kho vũ khí chiến trường chủ yếu có từ thời Liên Xô. Các tên lửa dẫn đường chống tăng hiện đại của phương Tây và các hệ thống phòng không di động có người lái đã mang lại cho Ukraina một số lợi thế.

Và vũ khí thời Xô Viết tiếp tục đến. Các nước Đông Âu đã rất vui khi chuyển các thiết bị cũ của họ sang Ukraina để đổi lấy các mẫu mới hơn từ phương Tây. Cancian nói rằng đó là một tình huống "đôi bên cùng có lợi".

Ba Lan gửi xe tăng T-72 do Liên Xô thiết kế tới Ukraina và Slovakia đã cung cấp cho Ukraina hệ thống phòng thủ tên lửa S-300 sau khi Washington đề nghị thay thế bằng hệ thống Patriot tiên tiến hơn.

Cộng hòa Séc đã gửi những chiếc T-72, bắt đầu được đưa vào sử dụng từ năm 1973, để giúp củng cố kho xe tăng của Ukraina.

Các nước phương Tây đã cố gắng vượt qua ranh giới mong manh giữa việc trang bị vũ khí cho Ukraina và việc khiêu khích Moscow. Trước đây, Mỹ đã từ chối lời đề nghị của Ba Lan gửi máy bay phản lực MiG-29 do Liên Xô sản xuất tới Ukraina để đổi lấy máy bay do Mỹ sản xuất, vì lo ngại gây ra xung đột trực tiếp giữa Nga và NATO.

(Nguồn: TTXVN/Washington Post)